Hel (stacja kolejowa) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Hel
Ilustracja
Stacja kolejowa w Helu
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miejscowość

Hel

Data otwarcia

1922

Poprzednie nazwy

Hel (1922-1939)
Hela (1939-1945)

Dane techniczne
Liczba peronów

2

Liczba krawędzi
peronowych

4

Kasy

T

Linie kolejowe
Położenie na mapie Helu
Mapa konturowa Helu, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Hel”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Hel”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Hel”
Położenie na mapie powiatu puckiego
Mapa konturowa powiatu puckiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Hel”
Ziemia54°36′39,6469″N 18°48′04,3257″E/54,611013 18,801202
Multimedia w Wikimedia Commons

Hel – stacja kolejowa w Helu, w gminie Hel, w powiecie puckim, w województwie pomorskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca turystycznego[1]. Stacja czołowa i koniec linii nr 213. Znajduje się przy ulicy Dworcowej w północnej części miasta. Ze względu na duży ruch turystyczny w okresie wakacji letnich, rozkład jazdy wykazuje znaczne różnice sezonowe.

Ruch pasażerski[edytuj | edytuj kod]

Rok Wymiana roczna Wymiana pasażerska na dobę miejsce w Polsce
2017[2] 730 000 2 000
2018[3] 803 000 2 200
2019[2] 976 000 2 400 99
2020[2] 586 000 1 600 98
2021[2] 976 000 2 400 83
2022[4] 2 700

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Stacja kolejowa w Helu znajduje się w północnej części miasta. Zabudowania dworcowe znajdują się przy ulicy Dworcowej i zajmują całą zachodnią zabudowę tej ulicy. Po drugiej stronie torów jest ulica Boczna[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Geneza[edytuj | edytuj kod]

W 1918 Polska odzyskała niepodległość. Granice na Pomorzu ustalono dopiero w 1920. Wówczas linia kolejowa z Redy do Pucka (i dalej Krokowej) znalazła się w Polsce. Stacja w Pucku była najbliżej morza położonym obiektem na sieci PKP, dlatego zbudowano w Pucku tymczasowy port wraz z bocznicą kolejową[6].

1921–1945[edytuj | edytuj kod]

W 1921 rozpoczęto budowę linii na Mierzei Helskiej. Stacja w mieście Hel powstała w 1922[7]. Linia została częściowo wybudowana na drodze kołowej, co spowodowało tymczasowe odcięcie Helu od sieci drogowej. Dopiero w 1923 koleje ostatecznie odbudowały zniszczoną drogę[8]. Budowa dworców w miejscowościach nadmorskich trwała jeszcze do końca lat 20. XX wieku. W 1928 dobudowano linię ze stacji Hel do portu w Helu. Wówczas to linia 213 osiągnęła swoją maksymalną długość[9].

W XX-leciu międzywojennym linia ta była obsługiwana przez parowozy OKl27, kursujące na trasie Gdynia – Puck – Gdynia oraz opalane olejem parowozy Tp3, które obsługiwały trasę Puck – Hel – Puck[10]. Pod koniec lat 30. XX wieku na Hel zaczęły docierać pociągi dalekobieżne z Warszawy oraz południa Polski[11].

Rozbudowa kolei spowodowała rozwój gospodarczy Mierzei Helskiej powodując, że dotychczas rybackie wioski przeistaczały się w kurorty oblegane latem przez turystów z pozostałej części Polski[12].

1945–1989[edytuj | edytuj kod]

W PRL ze względu na duże znaczenie militarne Helu, dostęp turystów do Helu był ograniczony. Mogli oni przyjeżdżać do miasta tylko koleją[7].

W 1979 zaprzestano korzystać z przystanku Hel Bór[13].

W 1982 zmodernizowano linię na odcinku Władysławowo – Hel. Podczas remontu między innymi wymieniono szyny lekkie na szyny S49[14].

Od 1989[edytuj | edytuj kod]

W 1998 linia 213 została zmodernizowana i zautomatyzowana. Ruch pociągów jest sterowany w Gdyni. Na stacji pozostała tylko obsługa kasy biletowej[7].

W marcu 2001 dzięki interwencji i dofinansowaniu samorządu województwa pomorskiego linia została uratowana przed likwidacją[15].

W 2005 do obsługi połączeń lokalnych pomiędzy Gdynią a Helem zaczęto stosować szynobusy i spalinowe zespoły trakcyjne wyprodukowane przez Pesa Bydgoszcz. W 2006 pojazdy te przejęły całość przewozów poza sezonem. W sezonie letnim ze względu na zwiększenie liczby podróżnych stosowane są składy tradycyjne[16][17].

11 listopada 2010 Newag Nowy Sącz przekazał dwa dwuczłonowe SZT SA137, do końca roku zostały jeszcze przekazane 3 z 4 kupionych przez województwo pomorskie pojazdów trójczłonowych SA138, a czwarty z nich pojawił się na początku 2011. Pojazdy te zostały kupione ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego dla województwa pomorskiego na lata 2007–2013 i przypisane zostały do obsługi połączeń Kościerzyna – Gdynia – Kościerzyna i Gdynia – Hel – Gdynia. Wyparły one stosowane dotychczas pojazdy wyprodukowane przez bydgoską Pesę[18].

5 października 2011 podpisano umowę z przedsiębiorstwem Salcef Costruzioni Edili E Ferroviarie na rewitalizację całej linii nr 213[19]. Remont rozpoczął się wiosną 2012[20] i spowodował od 10 września 2012[21] czasowe zamknięcia linii[22]. Ze względu na zwiększone przewozy podczas wakacji ruch pociągów został odwieszony na wakacje 2013[23]

Linia kolejowa[edytuj | edytuj kod]

Stacja leży na linii kolejowej nr 213 łączącej Redę z Helem. Linia jest jednotorowa, normalnotorowa, niezelektryfikowana[7].

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

Zmodernizowana stacja kolejowa

Budynek dworca jest wielobryłowy. Główna bryła jest piętrowa z dachem wielospadowym. Pozostałe bryły są parterowe z dachem dwuspadowym z niewielkim nachyleniem dachu. Budynek został wykonany z muru pruskiego. Od strony peronów znajduje się podcień[24].

Stacja ma dwa perony posiadające łącznie 3 krawędzie peronowe. Perony są niskie, mają nawierzchnię asfaltową[24]. Dojście do peronów jest na poziomie szyn[25].

W połowie 2015 roku zakończono modernizację stacji, która była realizowana w ramach modernizacji linii nr 213[26].

Ruch pociągów[edytuj | edytuj kod]

Pociągi na stacji Hel w sezonie letnim (2009)
EIC Jantar z Helu do Warszawy Zachodniej

Pociągi osobowe[edytuj | edytuj kod]

Linią 213 jeżdżą pociągi osobowe w relacji Gdynia – Hel (i z powrotem) oraz Gdynia – Władysławowo (i z powrotem). W okresie letnim do Helu od kilku lat jest przedłużany pociąg przyspieszony regio Tur Gdynia – Chojnice prowadzony przez całą swoją trasę lokomotywą spalinową[27].

Ze względu na duży ruch turystyczny w sezonie letnim oraz zdecydowanie mniejszy poza sezonem dla linii publikowane były dwie tablice w rozkładzie jazdy. Od 2005 do obsługi połączeń lokalnych pomiędzy Gdynią a Helem zaczęto stosować szynobusy i spalinowe zespoły trakcyjne[16]. Od 2010 są to przypisane do tej linii (oraz do trasy Kościerzyna – Gdynia – Kościerzyna) spalinowe zespoły trakcyjne SA137 i SA138[18].

W sezonie letnim z powodu wzmożonego ruchu przewozy są obsługiwane składami klasycznymi z wagonami piętrowymi. SZT łączy się wówczas w dłuższe składy często z wagonem doczepnym w środku[16].

Pociągi dalekobieżne[edytuj | edytuj kod]

Pociągi dalekobieżne jeżdżą linią kolejową nr 213 tylko w czasie wakacji letnich ze względu na napływ turystów na Mierzeję Helską. Wówczas na tej trasie jeżdżą zarówno pociągi pospieszne (TLK), jak i ekspresowe (EIC). Pociągi te ze względu na brak elektryfikacji są prowadzone lokomotywami spalinowymi[28].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 133
  2. ↑ a b c d Urząd Transportu Kolejowego, Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
  3. ↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30].
  4. ↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
  5. ↑ Hel. [dostęp 2013-08-05].
  6. ↑ Krzysztof Labudda. 110-lecie linii Reda-Puck. „Świat Kolei”. 12/2007, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  7. ↑ a b c d Judyta Kurkowska-Ciechańska, Ariel Ciechański: Koleje. Warszawa: Carta blanca, 2008, s. 30. ISBN 978-83-60887-233.
  8. ↑ Krzysztof Zintel. Koleje na Helu. „Świat Kolei”. 2/1998, s. 26–27. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  9. ↑ Marcin Przegiętka. O tym pisano w lipcu... „Świat Kolei”. 7/2008, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  10. ↑ Andrzej Massel. Pasażerski ruch kolejowy w czasach II Rzeczypospolitej (3). „Świat Kolei”. 1/2010, s. 16–23. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  11. ↑ Andrzej Massel. Pasażerski ruch kolejowy w czasach II Rzeczypospolitej (2). „Świat Kolei”. 12/2009, s. 16–23. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  12. ↑ Jerzy Pawłowski. Kolej helska. „Świat Kolei”. 4/1997, s. 16–17. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  13. ↑ Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas Linii Kolejowych Polski 2011. Wyd. pierwsze. Rybnik: Eurosprinter, 2011. ISBN 978-83-931006-4-4. (pol.).
  14. ↑ Leszek Lewiński. Z Redy do Helu... podgórską koleją. „Świat Kolei”. 4/1999. s. 14-19. ISSN 1234-5962. 
  15. ↑ A. Sito. Umowa z PKP. „Świat Kolei”. 5/2001, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  16. ↑ a b c Ryszard Stankiewicz. Nowy tabor na trasie Gdynia Gł. – Hel. „Koleje Małe i Duże”. 1/2007, s. 4. Katowice: APLAND. ISSN 1641-117X. 
  17. ↑ Ryszard Stankiewicz. Nowy tabor na trasie Gdynia Gł. – Hel. „Koleje Małe i Duże”. 2–3/2007, s. 6. Katowice: APLAND. ISSN 1641-117X. 
  18. ↑ a b Michał Augustyn. Pierwsze zespoły trakcyjne z Newagu typu 220M i 221M. „Świat Kolei”. 5/2011, s. 30–35. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  19. ↑ Szybciej na Hel, szybciej do Kościerzyny. inforail.pl, 2011-10-23. [dostęp 2013-05-31].
  20. ↑ Wielki remont helskiej kolei – InfoRail. [dostęp 2013-07-30]. (pol.).
  21. ↑ Pomorskie: Od 10 września na Hel tylko autobusem – InfoRail. [dostęp 2013-07-30]. (pol.).
  22. ↑ Pociągi na Hel zawieszone do kwietnia – rewitalizacja trwa. pomorskie Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei:. [dostęp 2013-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-04)]. (pol.).
  23. ↑ Pociągi wróciły na trasę do Helu. kurier-kolejowy.pl, 2013-06-21. [dostęp 2013-06-28].
  24. ↑ a b Hel w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
  25. ↑ P_12-13_Z_2.4A_w.4.pdf. [dostęp 2013-09-09]. (pol.).
  26. ↑ Koniec helskiej epopei…. inforail.pl, 2015-07-13. [dostęp 2015-07-13].
  27. ↑ Filip Brzeziński. SP32 w Chojnicach. „Świat Kolei”. 6/2010, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  28. ↑ Szymon Suliński. Wakacyjne pociągi. „Koleje Małe i Duże”. 2/2006, s. 14–15. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
Hel
Linia 213 Reda – Hel (61,669 km)
Hel Bór
odległość: 5,919 km
Transport kolejowy w powiecie puckim
stacje kolejowe
przystanki osobowe
nieczynne stacje i przystanki
linie kolejowe

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hel_(stacja_kolejowa)&oldid=72716170”