Harold Lasswell – Wikipedia, wolna encyklopedia

Harold Lasswell

Pełne imię i nazwisko	Harold Dwight Lasswell
Data i miejsce urodzenia	13 lutego 1902 Donnellson
Data i miejsce śmierci	18 grudnia 1978 Nowy Jork
Zawód, zajęcie	komunikolog, socjolog
Narodowość	Amerykanin
Alma Mater	Uniwersytet Chicagowski

Harold Dwight Lasswell (ur. 13 lutego 1902 w Donnellson, zm. 18 grudnia 1978 w Nowym Jorku) – amerykański komunikolog i socjolog mediów. Ukończył nauki polityczne na Uniwersytecie Yale. Członek szkoły chicagowskiej. Przedstawiciel paradygmatu behawioralnego w komunikologii, który ujmuje relacje łączące społeczeństwo i media w ramach modelu bodziec–reakcja^[1].

Formuła Lasswella[edytuj | edytuj kod]

U podstaw naukowej refleksji nad komunikowaniem masowym odnaleźć można słynne stwierdzenie H. Laswella, że badanie tego procesu zawiera się w odpowiedzi na pytanie: Kto mówi, co, do kogo, jakim kanałem i z jakim skutkiem?

Społeczne funkcje mediów[edytuj | edytuj kod]

Funkcje przypisywane przez Lasswella komunikacji masowej w społeczeństwie to:

• nadzorowanie społeczeństwa
• korelowanie reakcji grup w ramach społeczeństwa na jego otoczenie
• transmisja dziedzictwa kulturowego^[2].

Teoria propagandy[edytuj | edytuj kod]

W 1927 Lasswell wydał książkę pod tytułem Propaganda Techniques in the World War, w której starał się wyjaśnić wpływ propagandy oraz techniki propagandowe stosowane przez rząd. W swojej koncepcji propagandy poza odwołaniami do behawioryzmu, nawiązywał także do freudyzmu. W jego ocenie efektywność działań propagandowych zawartych w medialnych komunikatach nie wynikała z ich zawartości czy szczególnej atrakcyjności, ale ze słabości społeczeństwa, które nękane nasilającym się kryzysem ekonomicznym i politycznym wykazywało zwiększoną podatność na tego typu działania^[3]. W ujęciu Lasswella społeczeństwo hitlerowskich Niemiec stanowiło dobitny przykład tego, jak cały naród może zostać zmanipulowany zręczną propagandą.

Proponowanym przez badacza rozwiązaniem niekorzystnych zjawisk społecznych powstałych w wyniku oddziaływania propagandy była naukowa refleksja nad tą formą komunikowania. Lasswell postulował oddanie kontroli nad przekazami propagandowymi profesjonalnie przygotowanej do pełnienia tej roli grupie specjalistów – technokracji naukowej (scientific technocracy). W ten sposób narastające w społeczeństwie niepokoje i konflikty byłyby kanalizowane i łagodzone na drodze naukowej. Zwykli ludzie jako osoby niezdolne do uczestnictwa w racjonalnej debacie publicznej, a przy tym nieprzystosowane do nagłego przyjęcia radykalnie odmiennych poglądów i zachowań, zgodnie z założeniami Lasswella, zostaliby poddani długofalowemu procesowi przyswajania nowych idei społecznych i politycznych. Wysiłki naukowej technokracji miały doprowadzić do wykształcenia się symboli głównych lub zbiorowych (collective/master symbols) – kojarzonych z silnymi emocjami, które mogły zostać wykorzystane do pożądanej formy masowego działania^[4].

Koncepcja „racjonalnej propagandy” Lasswella odbiła się szerokim echem wśród uczestników życia publicznego USA w latach 30. i 40. XX wieku. Wpływ tej koncepcji widoczny był w działaniu takich amerykańskich instytucji jak: Głos Ameryki (Voice of America), Biuro Międzynarodowej Wymiany Informacji i Edukacji (Office of International Education and Information Exchange) oraz Departamentu Stanu Stanów Zjednoczonych^[5].

Krytyka teorii propagandy[edytuj | edytuj kod]

Mimo że część amerykańskich elit podzielała obawy Lasswella co do zdecydowanie negatywnego wpływu propagandy na ład polityczny i społeczny i popierała proponowane przez badacza rozwiązania, to nie brakowało także krytycznych głosów, co do skuteczności i adekwatności proponowanych środków zaradczych. Autorem jednej z najostrzejszych krytyk był Floyd Matson, który twierdził, że wnioski wyciągane przez Lasswella z analizy funkcjonowania mediów prowadzą do konstatacji, że najważniejsze umiejętności, jakimi winna się legitymować elita społeczna i polityczna to sprawne posługiwanie się techniką propagandy oraz zdolność do tworzenia mitów^[6].

Igła podskórna[edytuj | edytuj kod]

Harold Lasswel jest pomysłodawcą i twórcą wyrażenia „igła podskórna”, którym określa wpływ, jakiemu poddaje się publiczność bierną, publiczność komunikacji masowej, stworzony, aby wydzielić pole badań, które należy przeprowadzić na mediach zwanych masowymi. Wpływ komunikatu sensorycznego, jakiemu poddaje się publikę masową przejawia się poprzez np. przekaz podprogowy, manipulację lub propagandę. Moc tego zjawiska podczas pierwszej wojny światowej wykorzystywały rządy krajów z Europy^[7].

Literatura[edytuj | edytuj kod]

• Leszek Porębski, Między przemocą a godnością: teoria polityczna Harolda D. Lasswella, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2007, ISBN 978-83-7188-981-3
• Rodney Muth, Mary M. Finley, Marcia F. Muth, Harold D. Lasswell: An Annotated Bibliography, Springer, 1990, ISBN 0-7923-0018-1
• Barbara Hirschfelder-Ascher, Revitalizing Political Psychology: The Legacy of Harold D. Lasswell, Routledge, 2005, ISBN 0-8058-5206-9

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

• Harold D. Lasswel, Abraham Kaplan, Power and society : a framework for political inquiry, New Haven,CT; Yale University Press, London 1982, ISBN 0-300-00675-6
• Harold D. Lasswell, World politics and personal insecurity, New York : The Free Press; London : Collier Macmillan 1965
• Harold D. Lasswell, Arnold A. Rogow, Politics, Personality, and Social Science in the Twentieth Century: Essays in Honor of Harold D. Lasswell, University of Chicago Press, Chicago 1969, ISBN 0-226-72399-2
• Harold D. Lasswell, Psychopathology and Politics, University of Chicago Press, Chicago 1986, ISBN 0-226-46919-0
• Harold D. Lasswell, Nathan Constantin Leites, Nathan Leites, Raymond Fadner, Language of Politics: Studies in Quantitative Semantics, M.I.T. Press, 1968, ISBN 978-0-262-62009-3
• Harold D. Lasswell, Propaganda Techniques in the World War, New York, 1938, ISBN 978-1-61427-506-0
• Harold D. Lasswell, The Analysis of Political Behaviour: An Empirical Approach, Oxford University Press, 1947, ISBN 0-415-17537-2

Przypisy[edytuj | edytuj kod]