French
DeutschHMS Zodiac – Wikipedia, wolna encyklopedia
 W służbie brytyjskiej | |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | John I. Thornycroft, Woolston |
| Położenie stępki | 7 listopada 1943 |
| Wodowanie | 11 marca 1944 |
 Royal Navy | |
| Nazwa | HMS Zodiac |
| Wejście do służby | 23 października 1944 |
| Wycofanie ze służby | lipiec 1955 |
 Izraelski Korpus Morski | |
| Nazwa | Jafo |
| Wejście do służby | lipiec 1956 |
| Zatopiony | 1973 |
| Los okrętu | zatopiony jako cel ćwiczebny |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność | 2555 t |
| Długość | 110 m |
| Szerokość | 10 m |
| Zanurzenie | 5 m |
| Napęd | |
| turbiny parowe o mocy 40 000 KM napędzające 2 śruby | |
| Prędkość | 31 węzłów |
| Zasięg | 2800 Mm przy 20 w. |
| Uzbrojenie | |
| 4 działa 4.5-calowe działo 40 mm plot. (1 x II) 4 działa 40 mm (4 x I) 2 wyrzutnie torped 21-calowych | |
| Wyposażenie | |
| 2 tory minowe 4 wyrzutnie bomb głębinowych | |
| Załoga | 220 |
HMS Zodiac, następnie Jafo – brytyjski niszczyciel typu Z z okresu II wojny światowej. Zwodowany 11 marca 1944 roku w stoczniach John I. Thornycroft w Woolston. 23 października 1944 roku przyjęty do służby w Royal Navy, nosił numer taktyczny R54. W trakcie II wojny światowej służył jako ochrona konwojów arktycznych, brał udział w operacji Spellbinder, a w maju 1945 roku nadzorował kapitulację sił Kriegsmarine w Kopenhadze. W 1955 roku sprzedany Izraelskiemu Korpusowi Morskiemu. Do służby wszedł w lipcu 1956 roku pod nazwą „Jafo”. Brał udział w działaniach morskich podczas Kryzysu Sueskiego i w trakcie wojny sześciodniowej. Od 1969 roku jako cel ćwiczebny, zatopiony w 1973 roku.
Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]
Okręt zamówiony został 12 lutego 1942 roku w stoczniach John I. Thornycroft w Woolston w ramach wojennego programu budowy niszczycieli. Stępkę położono 7 listopada 1943 roku, a wodowanie miało miejsce 11 marca 1944 roku. „Zodiac” należał do niszczycieli typu Z[1][2]. Nosił numer burtowy R54[1].
Dane taktyczno-techniczne[edytuj | edytuj kod]
Długość okrętu wynosiła 110 metrów (362 stopy), szerokość 10 metrów (35 stóp), z kolei zanurzenie 5 metrów (17 stóp)[3]. Wyporność pełna wynosiła 2555 ton[3]. Napęd okrętu stanowiły dwie turbiny parowe o mocy 40 000 KM napędzające dwie śruby okrętowe. Okręt mógł płynąć z maksymalną prędkością 31 węzłów. Zasięg wynosił 2800 Mm przy prędkości 20 węzłów[3].
Uzbrojenie „Zodiaca” stanowiły cztery działa 4.5-calowe, jedno dwulufowe działo przeciwlotnicze kal. 40 mm, cztery działa jednolufowe kal. 40 mm. Ponadto okręt posiadał dwie wyrzutnie torped 21-calowych, dwa tory minowe i 4 wyrzutnie bomb głębinowych[3].
Niszczyciel wyposażony był w sonar i systemy kierowania ogniem[3].
Przebieg służby[edytuj | edytuj kod]
[edytuj | edytuj kod]
23 października 1944 roku okręt został przyjęty na służbę w Royal Navy. W listopadzie tego samego roku odbywał ćwiczenia w Scapa Flow wraz z Home Fleet przed dołączeniem do 2. Flotylli Niszczycieli, m.in. z HMS „Zealous” czy okrętami podwodnymi HMS „Scorcher” i HMS „Vengeful”[2][1].
11 stycznia 1945 roku stanowił ochronę dla krążownika HMS „Dido” i lotniskowców „Premier” i „Trumpeter” podczas operacji Spellbinder, która polegała na zaminowywaniu zachodniego wybrzeża okupowanej przez III Rzeszę Norwegii oraz atakach na niemieckie okręty[1][4]. Od lutego do marca pozostawał na wodach Morza Północnego, biorąc udział w operacjach przy norweskim wybrzeżu. 18 kwietnia 1945 roku stanowił eskortę dla płynących w konwoju arktycznym JW-56 krążownika HMS „Bellona” oraz lotniskowców eskortowych HMS „Premier” i „Vindex”. 29 kwietnia stanowił eskortę dla konwoju powrotnego RA-66 z Półwyspu Kolskiego[2]. W maju odłączony od konwoju RA-66 w celu popłynięcia do Danii, gdzie w Kopenhadze wraz z krążownikami HMS „Dido”, „Birmingham” i niszczycielami „Zealous”, „Zephyr”, „Zest” miał stanowić element nacisku na Niemców w celu wymuszenia kapitulacji krążowników „Prinz Eugen” i „Nurnberg”[2][5].
Od czerwca do lipca wraz z 2. Flotyllą Niszczycieli przeniesiony do Home Fleet. 16 października stanowił ochronę dla niszczyciela USS „Augusta” w rejsie do Plymouth z prezydentem Harrym Trumanem[2].
W styczniu 1947 roku został przeniesiony do rezerwy, a w 1949 roku do 2. Flotylli Szkoleniowej. W 1952 roku ponownie przeniesiony do rezerwy. W 1955 roku został sprzedany Izraelowi[2].
Izraelski Korpus Morski[edytuj | edytuj kod]
„Zodiac” został zakupiony dla Izraelskiego Korpusu Morskiego wraz z drugim niszczycielem HMS „Zealous”. Po renowacji okrętu i szkoleniu załogi w Wielkiej Brytanii „Zodiac” wszedł do służby w lipcu 1956 roku pod nazwą „Jafo”[3].
30 października 1956 roku, w trakcie Kryzysu Sueskiego, egipski niszczyciel „Ibrahim al-Awal” zaatakował port w Hajfie wraz z rafinerią i instalacjami wojskowymi. O godzinie 03:30 „Ibrahim al-Awal” zbliżył się do miasta i rozpoczął jego ostrzał. Najszybciej na atak odpowiedział będący w pobliżu zatoki francuski niszczyciel „Kersaint”, który jednak nie uzyskał trafień. „Jafo” wraz z „Ejlatem” dołączyły do Francuzów po pewnym czasie. Zmusiło to Egipcjan do wycofania się z Zatoki Hajfy. O godzinie 05:32 niszczyciel został ostrzelany, na co odpowiedział niecelnym ogniem. O godzinie 06:00 ze względu na odniesione uszkodzenia okręt zwolnił do 17 węzłów, zaś 37 minut później został zaatakowany przez myśliwce Dassault MD 450 Ouragan Sił Powietrznych Izraela, doznając kolejnych uszkodzeń. W tym czasie okręt został otoczony z dwóch stron przez jednostki izraelskie. Kapitan Tamzin poddał okręt wraz z załogą[6].
W 1965 roku wraz z „Ejlatem” odbył manewry na Morzu Śródziemnym[7].
W trakcie wojny sześciodniowej niszczyciel wziął udział w nieudanym ataku na Port Said wraz z jednostką komandosów Szajjetet 13, oddziałem sabotującym na samozanurzalnych łodziach i trzema kutrami torpedowymi[8].
Pod koniec 1969 roku został przeniesiony do rezerwy i służył jako cel ćwiczebny. W 1973 roku został zatopiony podczas testów przeciwokrętowych pocisków Gabriel produkowanych przez Israel Aerospace Industries[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d HMS Zodiac (R 54), „Uboat.net” [dostęp 2020-05-12].
- ↑ a b c d e f Mason 2004 ↓.
- ↑ a b c d e f אח"י יפו ק- 42, „Amutet Chejl ha-Jam” [dostęp 2020-05-12].
- ↑ Operation Spellbinder, „Codenames” [dostęp 2020-05-12].
- ↑ Madsen 1998 ↓, s. 54-55.
- ↑ The capture of Ibrahim el-Awal, „Zahal” [dostęp 2020-04-28] [zarchiwizowane 2011-10-05].
- ↑ Archijon, תמונות תערוכה - המשחתת אח"י אילת [online] [dostęp 2020-05-12].
- ↑ תקיפת פורט סעיד, „Amutet Chejl ha-Jam” [dostęp 2020-05-12].
- ↑ הזנקה לירי גבריאל והטבעת אח"י יפו ק-42, „Miszmar ha-Moreszet ha-Jamit”, 8 lutego 2017 [dostęp 2020-05-12].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
Chris Madsen, The Royal Navy and German Naval Disarmament, 1942-1947, London-Portland: Frank Cass, 1998 [dostęp 2020-05-12].
Geoffrey Mason, HMS ZODIAC (R 52) - Z-class Destroyer, „Naval History”, 2004 [dostęp 2020-05-12].
