French
DeutschGunnar Heiberg – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Imię i nazwisko | Gunnar Edvard Rode Heiberg |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 18 listopada 1857 |
| Data i miejsce śmierci | 22 lutego 1929 |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Gatunek | |
Gunnar Edvard Rode Heiberg (ur. 18 listopada 1857 w Oslo, zm. 22 lutego 1929 tamże) – norweski dramatopisarz, eseista, dziennikarz[1] i krytyk teatralny[2] tworzący w języku bokmål[1]. Twórca norweskiego dramatu politycznego[2] oraz norweskiego dramatu lirycznego (zapoczątkowanego utworem Kunstnere z 1893)[1].
Pochodził z rodziny prawniczej (studiował prawo od 1874). W 1878 ukazały się jego zbiór poezji En soirée dansante wydany anionowo razem z rozprawą filozoficzną Kants Fornuft-Kritik Hansa Jægera. W tym samym roku w czasopiśmie „Nyt norsk Tidsskrift” opublikowano jego zbiór poezji Menneskets genesis. Debiutancki dramat Heiberga Tante Ulrikke ukazał się w 1884. Autor poruszał w nim temat emancypacji kobiet i walki z biurokracją. W tym samym roku został kierownikiem artystycznym teatru Den Nationale Scene w Bergen (funkcję sprawował do 1888). W 1885 ożenił się z aktorką teatralną Didi Tollefsen, z którą rozwiódł się w 1896. Od tego roku mieszkał głównie w Paryżu (po wybuchu I wojny światowej zrezygnował z planów stałego zamieszkania w tym mieście), wcześniej zaś mieszkał w Kopenhadze, Berlinie i Rzymie[1].
Jego dramat realistyczny Kong Midas z 1890 ówczesna krytyka uznała za atak na Bjørnstjerne’a Bjørnsona. Tematykę walk klasowych Heiberg przedstawił dramacie Det store lod z 1895, który nie został wystawiony w Norwegii za życia autora (jego premiera odbyła się w Kopenhadze, wystawiany był następnie w Sztokholmie i Berlinie). Egoistyczną postawę skrywaną pod działalnością filantropijną skrytykował w 1902 w dramacie Kjærlighet til næsten. W 1897 ukazał się jego dramat Folkeraadet będący satyrą na demokrację parlamentarną. W 1889 skrytykował prasę w dramacie Harald Svans mor[1]. Tematykę erotyczną podjął w dramatach z 1894 Gerts have[3] i Balkonen (stanowiącym trawestację Romea i Julii Williama Shakespeare’a) oraz w 1904 w dramacie Kjærlighedens Tragedie[2]. W 1912 w dramacie Jeg vil værge mitt land nawiązał do rozwiązania unii szwedzko-norweskiej. Jego ostatni dramat, Paradesengen, ukazał się rok później[2].
Publikował również eseje, m.in. Ibsen og Bjørnson paa scenen (1918), Franske visitter (1918), Norsk teater (1920) i Salt og sukker (1924)[2].
Wielokrotnie występował w obronie Związku Radzieckiego[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e red. Ciesielski 1991 ↓, s. 303.
- ↑ a b c d e f red. Ciesielski 1991 ↓, s. 304.
- ↑ red. Ciesielski 1991 ↓, s. 303–304.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zenon Ciesielski (red.), Słownik pisarzy skandynawskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, ISBN 83-214-0275-5.