Griseliniaceae – Wikipedia, wolna encyklopedia

*Griseliniaceae*
	; Griselinia lucida
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	Griseliniaceae
	Nazwa systematyczna
	Griseliniaceae J.R. Forst. & G. Forst. ex A. Cunn.; Ann. Mag. Nat. Hist. 4: 261. Dec 1839
	Typ nomenklatoryczny
	Griselinia J.R. Forst. & G. Forst. (1775)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Griseliniaceae – rodzina roślin należąca do rzędu selerowców. Jest to takson monotypowy z jednym rodzajem Griselinia J.R. Forst. & G. Forst. (1775) obejmującym 6^[4]–7^[5] gatunków. Występują w Chile, Argentynie, w południowo-wschodniej Brazylii, dwa gatunki rosną na Nowej Zelandii^[6]. Rosną w lasach i zaroślach^[7].

Niektóre gatunki bywają uprawiane jako rośliny ozdobne^[6]. Najbardziej popularny w uprawie gatunek to Griselinia littoralis z Nowej Zelandii^[7]. Ponieważ jest tolerancyjny na zasolenie, sadzony jest w obszarach nadmorskich w zaroślach osłaniających inne rośliny przed słonym aerozolem. Z gatunków nowozelandzkich wykonywano w tym kraju także podkłady kolejowe^[4]^[8] i statki^[8].

Nazwa rodzajowa upamiętnia włoskiego botanika – Francesco Griseliniego (1717–1783)^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Dwupienne, niewielkie i zimozielone drzewa (do 15 m wysokości^[7]) i krzewy, rzadko rosnące jako epifity^[6].
Liście: Pojedyncze, ułożone zwykle w dwóch rzędach, zwykle też całobrzegie, rzadziej odlegle ząbkowane na brzegu^[6]. Blaszka liściowa jest gruba^[2], skórzasta, gładka, często nieco asymetryczna u nasady^[7]. Nasada ogonka nieco pochwiasta, przylistków brak^[4].
Kwiaty: Jednopłciowe, drobne, promieniste i zielonkawe^[7]. Zebrane w grona i wiechy. Kwiaty męskie składają się z 5 działek, 5 bardzo drobnych płatków i 5 krótkich pręcików. Kwiaty żeńskie mają 5 działek, mogą mieć 5 płatków lub są pozbawione okwiatu, zawierają słupek z zalążnią trój- lub dwukomorową^[6]^[7].
Owoce: Niewielkie, mięsiste, ciemnofioletowe, jednonasienne jagody^[6]^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj Griselinia dawniej zaliczany był do rodziny dereniowatych (Cornaceae) lub gariowatych (Garryaceae)^[4], ew. w randze rodziny wyodrębniany w rzędzie hortensjowców (Hydrangeales). Dowody morfologiczne i anatomiczne wskazują na pokrewieństwo z pospornicowatymi Pittosporaceae i Araliaceae. Na podstawie dowodów molekularnych uznany został w randze rodziny za siostrzany dla kladu obejmującego rodziny: Pittosporaceae, Araliaceae, Myodocarpaceae, Apiaceae^[6]^[2].

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

selerowce

Pennantiaceae

Torricelliaceae

Griseliniaceae

Pittosporaceae – pospornicowate

Araliaceae – araliowate

	Myodocarpaceae

	Apiaceae – selerowate

Wykaz gatunków w rodzaju Griselinia J.R. Forst. & G. Forst. (1775)^[5]

Griselinia carlomunozii M.O.Dillon & Muñoz-Schick
Griselinia jodinifolia (Griseb.) Taub.
Griselinia littoralis (Raoul) Raoul
Griselinia lucida (J.R.Forst. & G.Forst.) G.Forst.
Griselinia racemosa (Phil.) Taub.
Griselinia ruscifolia (Gay) Ball
Griselinia scandens (Ruiz & Pav.) Taub.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – G. [dostęp 2013-05-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 627-628. ISBN 978-1-842466346.
↑ ^a ^b Griselinia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-05-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 160. ISBN 1-55407-206-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 331. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 407, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-05] (ang.).

[reveal-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – G. [dostęp 2013-05-05]. (ang.).

[christenhusz-4] Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 627-628. ISBN 978-1-842466346.

[tpl-5] Griselinia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-05-05].

[heywood-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 160. ISBN 1-55407-206-9.

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 331. ISBN 0-333-73003-8.

[mabb-8] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 407, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]