Goździk kropkowany – Wikipedia, wolna encyklopedia

Goździk kropkowany
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

goździk

Gatunek

goździk kropkowany

Nazwa systematyczna
Dianthus deltoides L.
Sp. Pl. ed. 1 411. 1753
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiat
Kępa goździka kropkowanego

Goździk kropkowany, g. widełkowaty[3] (Dianthus deltoides L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goździkowatych. Występuje w Europie i w Azji (Syberia i Indie)[4]. W Polsce jest dość pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich[5]. Jest także uprawiany. W Polsce występuje jego podgatunek Dianthus deltoides L. subsp. deltoides[4]. Znany też jako goździk upstrzony[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Roślina darniowa tworząca luźne darnie o wysokości 10–40 cm. Cała roślina ma zielony lub sinawy kolor.
Łodyga
Płożąca się i wznosząca, rozgałęziona. Tworzy kolanka, z których wyrastają liście. Jest omszona krótkimi włoskami.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe. Liście równowąskie, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków, o szerokości do 3 mm. Są 3-nerwowe, całe omszone krótkimi włoskami i zrośnięte nasadami.
Kwiaty
Drobne (1–1,5 cm średnicy), zebrane w luźną wiechę. Kwiaty są siedzące lub wyrastają na krótkich szypułkach. Kielich sztywny, złożony z 5 zrośniętych działek, oraz 2, dwukrotnie krótszych od kielicha szydlastych łusek podkielichowych (przysadek). Korona składa się z 5 wolnych, płytko ząbkowanych płatków o deltoidalnym kształcie (stąd łacińska nazwa gatunku). Mają one różowopurpurowy kolor, jasne plamki i ciemny pierścień w środku korony. Wewnątrz kwiatu 1 słupek i 10 pręcików.
Owoc
Torebka otwierająca się 4 ząbkami. Nasiona drobne, liczne.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, chamefit, hemikryptofit. Siedlisko: suche łąki, zbocza, nieużytki, pastwiska, zarośla. Preferuje tereny piaszczyste, unika podłoża wapiennego. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Vicio lathyroidis-Potentillion, Ass. Diantho-Armerietum[7]. Gatunek dość ekspansywny, za pomocą kłączy szybko rozrastający się. Kwiaty przedprątne, kwitną od czerwca do września, zapylane są przeważnie przez motyle[8]. Nie wydzielają zapachu[8]. Liczba chromosomów 2n = 30[4].

Zastosowanie i uprawa[edytuj | edytuj kod]

  • Zastosowanie. Uprawiany jako roślina ozdobna, zwykle na kwiat cięty, na murkach lub na rabatach. Doskonale nadaje się także do ogródków skalnych[9]. Jest łatwy w uprawie i całkowicie odporny na mróz[9]. W uprawie liczne odmiany o różnych barwach, również dwubarwne, jak np. "Arctic Fire", który ma białe płatki z czerwonym oczkiem w środku.
  • Uprawa. Uprawiany jest przeważnie z nasion[10]. Nasiona wysiewa się do inspektu od maja do czerwca, siewki wymagają pikowania gdy mają 3-4 liście, do gruntu wysadza się pod koniec lipca lub z początkiem sierpnia[10]. Może być też rozmnażany przez podział bryły korzeniowej lub przez sadzonki. Wymaga słonecznych stanowisk i gliniasto-piaszczystych gleb o stałej wilgotności[10]. Po przekwitnięciu należy roślinę mocno przyciąć.

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
  3. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  4. ↑ a b c d Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  5. ↑ a b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  6. ↑ Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 277. ISBN 83-01-00129-1.
  7. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  8. ↑ a b Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  9. ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  10. ↑ a b c Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Goździk_kropkowany&oldid=72986368”