Furmint – Wikipedia, wolna encyklopedia

Furmint
‘Furmint’
Ilustracja
Grono odmiany furmint
Gatunek

winorośl właściwa
(Vitis vinifera)

Inne nazwy

šipon

Pochodzenie

prawdopodobnie Węgry[1]

Ważne regiony uprawy

Węgry (Tokaj, Somló), Słowenia

Identyfikator VIVC

4292[1]

Przeznaczenie owoców

wino

Kolor skórki

żółtozielony

Cechy uprawowe
Klimat uprawy

chłodniejszy

Mrozoodporność

dość niska

Multimedia w Wikimedia Commons
Tokaj Aszú – wino wytwarzane ze szczepu Furmint
Furmint w atlasie Viali i Vermorela

Furmint – biały szczep winnej latorośli, pochodzący prawdopodobnie z Węgier i rozpowszechniony w tokajskim regionie winiarskim, gdzie zajmuje 70% winnic[2]. Popularne są wina typu tokaj aszú. Uprawiany jest również w mniejszym stopniu w Słowenii (pod nazwą šipon), na Słowacji, w Austrii (pod nazwą mosel) i w innych krajach.

Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]

Przyjmuje się, że furmint pochodzi z Węgier[3][4][5]. Uprawa furmint w Tokaju jest wzmiankowana już w źródłach z 1611 roku[5][6]. Istnieje kilka hipotez, które sugerują, że na Węgry furmint trafił z Włoch, jednak po weryfikacji nie znajdują one potwierdzenia[5].

W 2012 ustalono, że odmiana jest naturalną krzyżówką starej odmiany gouais blanc (znanej także jako heunisch weiß) i alba imputotato[1]. Pokrewieństwo z gouais blanc było udowodnione już wcześniej[5]. Naturalnym potomkiem odmiany jest inna klasyczna tokajska odmiana, hárslevelű[5], a hodowcy uzyskali z furminta kilka nowych, przede wszystkim węgierską odmianę zéta (oremus)[5]. Enolodzy wyróżnili cztery typowe warianty furminta o tym samym kodzie genetycznym, ale różnej charakterystyce[5].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Furmint dojrzewa późno[2][5], lecz wcześnie wypuszcza pąki. Jest dość wrażliwy na przymrozki[5]. Owoce cechują się wysoką kwasowością[2][5][7]. Furmint wyróżnia się charakterystycznym, wyrazistym aromatem i dobrze nadaje się do starzenia[5][8][9]. Przeważają wina słodkie, typu tokaja aszú[7]. Porażonych pleśnią jagód używa się również do dosładzania zwykłych owoców[10][11]. Wytrawne wina tokajskie z furmint są aromatyczne i bogate w nuty mineralne i cytrusowe, produkowane na wzór win z chardonnay[12][13]. Cienkie skórki sprzyjają porażeniu szlachetną pleśnią[2]. Obok hárslevelű uważany za jedną z najlepszych rodzimych odmian węgierskich[14]. W trakcie selekcji preferuje się klony o mniejszych gronach, które wykazują wyższą koncentrację aromatów[5].

Rozpowszechnienie[edytuj | edytuj kod]

Węgry[edytuj | edytuj kod]

Furmint jest powszechnie kojarzony z winami tokajskimi[8][10][11]; w tokajskim regionie winiarskim zajmuje 70% winnic[2]. Na 4006 ha winnic na Węgrzech w 2006 aż 97% przypadało na okolice Tokaju[5]. Poza Tokajem jest uprawiany w okolicach Peczu oraz jako podstawowa odmiana w regionie Somló[15][16]. Wina są często kupażowane z bardziej aromatyczną odmianą hárslevelű[5][10], rzadziej z muscat blanc à petit grains, znanym na Węgrzech jako sárga muskotály i swoim potomkiem, zétą[5].

Austria[edytuj | edytuj kod]

Szczep jest uprawiany w Austrii, ale na niewielką skalę[17]. Produkuje się z niego wina wytrawne, dość pełne i pełne, dobrze udaje się w Burgenlandzie[11][17][18]. Uprawy są niewielkie: w Burgenlandzie w 2009 było ledwie 8 ha[19], a drugie tyle wokół Jeziora Nezyderskiego (Neusiedler See) – 2,62 ha. Rokowania są dobre i przypuszczalnie obszar obsadzony furmintem będzie rósł[5]. W innych regionach szczep nie jest objęty statystykami[19].

Inne kraje europejskie[edytuj | edytuj kod]

Furmint jest uprawiany również po słowackiej stronie tokajskich wzgórz (region Tokajská)[20]. Styl win jest podobny do węgierskiego, choć bardziej stonowany[5].

W Słowenii szczep jest znany pod nazwą šipon[4][5][21][22]. Jest ważną odmianą w regionie Podrawie[23]. Winiarze produkują wytrawne wina, a w lepszych latach słodsze[5]. Uprawy sięgały w 2009 roku 694 ha[5].

W nadbrzeżnej części Chorwacji używa się synonimu pošip albo moslavac[5][24]. Wina przeważnie są wytrawne i kupażowane z kilku odmian[5].

Pozostałe[edytuj | edytuj kod]

Do Australii szczep sprowadził prawdopodobnie James Busby w 1832, ale jest rzadko spotykany, przeważnie jako intruz w winnicach[10].

Z furminta produkuje się na niewielką skalę wina w tokajskim stylu w Republice Południowej Afryki[5].

Potencjał odmiany jest wysoki i można przypuszczać, że eksperymentalne uprawy pojawią się w kolejnych krajach[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Furmint w bazie danych Instytutu Hodowli Winorośli Geilweilerhof. [dostęp 2014-04-28]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e Johnson 2008 ↓, s. 268.
  3. ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 587.
  4. ↑ a b Walton i Glover 1998 ↓, s. 123.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Jancis Robinson, Julia Harding, José Vouillamoz: Wine Grapes. HarperCollinsPublishers, 2012, s. 373–375. ISBN 978-0-06-220636-7. (ang.).
  6. ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 593.
  7. ↑ a b MacNeil 2001 ↓, s. 591.
  8. ↑ a b Stevenson 2005 ↓, s. 37.
  9. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 417.
  10. ↑ a b c d George Kerridge, Angela Gackle: Vines for Wines. Collingwood: CSIRO, 2005, s. 39. (ang.).
  11. ↑ a b c MacNeil 2001 ↓, s. 66.
  12. ↑ Johnson 2008 ↓, s. 269.
  13. ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 598.
  14. ↑ Johnson 2008 ↓, s. 266.
  15. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 419.
  16. ↑ Fiévez i Thomann 2009 ↓, s. 695.
  17. ↑ a b Stevenson 2005 ↓, s. 388–389.
  18. ↑ MacNeil 2001 ↓, s. 561.
  19. ↑ a b Documentation 2011. Structure, wine, country, Austria. Austrian Wine. [dostęp 2014-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 lutego 2014)]. (ang.).
  20. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 424–425.
  21. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 45.
  22. ↑ Fiévez i Thomann 2009 ↓, s. 706.
  23. ↑ Johnson 2008 ↓, s. 271.
  24. ↑ Stevenson 2005 ↓, s. 427.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Patrick Fiévez, Wolfgang Thomann: Europa Środkowa i Wschodnia. W: André Dominé: Wino. Wyd. 2. Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 704. ISBN 978-83-7626-712-8. (pol.).
  • Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008, s. 266–271. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
  • Karen MacNeil: The Wine Bible. Nowy Jork: Workman Publishing, 2001. ISBN 978-1-56305-434-1. (ang.).
  • Tom Stevenson: The Sotheby’s Wine Encyclopedia. Wyd. 4. Londyn: Dorling Kindersley, 2005. ISBN 0-7566-1324-8. (ang.).
  • Stuart Walton, Brian Glover: The Ultimate Encyclopedia of Wine, Beer, Spirits and Liqueurs. Hermes House, 1998. ISBN 978-1840380859. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Furmint&oldid=69252778”