Forest Whitaker – Wikipedia, wolna encyklopedia

Forest Whitaker
Ilustracja
Forest Whitaker (2014)
Imię i nazwisko

Forest Steven Whitaker

Data i miejsce urodzenia

15 lipca 1961
Longview

Zawód

aktor

Lata aktywności

od 1981

Multimedia w Wikimedia Commons

Forest Steven Whitaker (ur. 15 lipca 1961 w Longview w Teksasie) – amerykański aktor. Sporadycznie zajmuje się także produkcją i reżyserią. Za rolę ugandyjskiego dyktatora Idi Amina w filmie „Ostatni król Szkocji” otrzymał wiele prestiżowych nagród filmowych, w tym Oscara, Złoty Glob i nagrodę BAFTA. Został czwartym Afroamerykaninem, który zdobył statuetkę Akademii Filmowej dla najlepszego aktora; jego poprzednicy to: Sidney Poitier, Denzel Washington i Jamie Foxx.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]

Whitaker urodził się w mieście Longview w stanie Teksas, ale gdy miał 5 lat jego rodzina przeprowadziła się do południowo-wschodniego Los Angeles. Jego ojciec (również o imieniu Forest) był akwizytorem, matka Laura Francis Smith nauczycielką. Forest ma dwóch młodszych braci, Kenna i Damona, a także starszą siostrę, Deborah.

Jako nastolatek Forest dojeżdżał z Carson do szkoły Palisades High School w zachodnim LA, gdzie większość uczniów była biała. Grał tam w szkolnej drużynie futbolowej m.in. u boku Jaya Schroedera, późniejszego gracza NFL. W szkole średniej uczęszczał na lekcje śpiewu, występował w musicalach i w ten sposób złapał „bakcyla aktorskiego”. Jego pierwszą amatorską rolą był występ w sztuce Dylana Thomasa „Under Milk Wood” („Pod Mlecznym Lasem”). Whitaker ukończył szkołę średnią w roku 1979.

Dostał się na California Polytechnic Institute do klasy futbolowej, ale po doznaniu poważnej kontuzji pleców, odszedł. Następnie zaczął studia w konserwatorium Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles na wydziale dramatu i opery, ponieważ zamierzał zostać klasycznym tenorem. Szkołę ukończył w 1982 roku, następnie uczęszczał jeszcze do filii londyńskiego Drama Studio mieszczącej się w Berkeley.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Jego pierwszą rolą na dużym ekranie był udział w 1982 roku w filmie Amy Heckerling, Beztroskie lata w Ridgemont High (Fast Times at Ridgemont High), w którym zagrał futbolistę obok takich gwiazd jak Nicolas Cage, Phoebe Cates, czy Sean Penn. W 1986 pojawił się w filmie Martina Scorsese’a, Kolor pieniędzy (The Color of Money), obok m.in. Paula Newmana i Toma Cruise’a, a także zagrał w Plutonie (Platoon), Olivera Stone’a. Rok później wystąpił z Robinem Williamsem w komedii Good Morning, Vietnam.

W 1988 roku Whitaker po raz pierwszy otrzymał główną rolę w pełnometrażowym filmie. Była to rola muzyka Charlie Parkera w nagrodzonym Oscarem filmie Clinta Eastwooda, Bird. By dobrze przygotować się do tego występu, Forest na kilka tygodni zamknął się na poddaszu, gdzie miał do dyspozycji jedynie łóżko, kanapę i saksofon. Aktor został nagrodzony statuetką dla najlepszego aktora na Festiwalu Filmowym w Cannes i nominowany do zdobycia Złotego Globu.

W latach 90 Neil Jordan powierzył mu rolę „Jody’ego” w filmie Gra pozorów (The Crying Game). Todd McCarthy z magazynu Variety uznał jego występ za „bardzo emocjonalny”, a także „trochę straszny”. W 1994 roku Whitaker był częścią zespołu aktorskiego, który otrzymał (przyznaną po raz pierwszy) nagrodę National Board of Review dla zespołu aktorskiego. Było to za udział w filmie Roberta Altmana, Prêt-à-Porter. Rok później zagrał w filmie Wayne’a Wanga Paula Austera, Dym (Smoke), a jego występ Variety oceniło jako „jak zawsze niezwykle emocjonalny”.

W 1999 roku Whitaker zagrał rolę mieszkającego na dachu obok gołębnika i pracującego dla mafii płatnego zabójcy w filmie Ghost Dog: Droga samuraja (Ghost Dog: The Way of the Samurai), w reżyserii Jima Jarmuscha. Wielu uważało, że jest to „idealna i ostateczna” rola dla Whitakera. Podobnie jak w przypadku występu w Bird, Forest długo przygotowywał się do roli zabójcy postępującego zgodnie z zasadami kodeksu samurajów, studiując dalekowschodnią kulturę i medytując przez długie godziny by „oczyścić swoją duszę”. W jednym z wywiadów Jarmusch powiedział dziennikarzom, że nie wyobrażał sobie by postać Ghost Doga mógł zagrać ktoś inny niż Whitaker. The New York Times w recenzji filmu napisał, że „trudno wyobrazić sobie innego aktora, który mógłby zagrać rolę zawodowego mordercy w tak ciepły i ludzki sposób”.

Aktor zagrał później w filmie Bitwa o Ziemię (Battlefield Earth: A Saga of the Year 3000), opartym na książce L. Rona Hubbarda o tym samym tytule, reżyserii, Rogera Christiana. Bitwa o Ziemię zdobyła siedem Złotych Malin, Whitaker był także do niej nominowany w kategorii „Najgorszy aktor”, ale „przegrał” z kolegą z planu Bitwy, Barrym Pepperem.

W 2001 roku Whitaker zaliczył kilka ról, m.in. zagrał w filmie The Hire: The Follow w reżyserii Wong Kar-Wa, czyli jednym z serii pięciu krótkich filmów wyprodukowanych przez BMW na potrzeby promocji ich samochodów. W 2002 roku zagrał w thrillerze Joela Schumachera, Telefon (Phone Booth) u boku m.in. Kiefera Sutherlanda i Collina Farrella. W tym samym roku partnerował też Jodie Foster w filmie Azyl (Panic Room). Jego rola „czarnego charakteru” została określona jako „subtelne połączenie agresji i empatii”.

W 2006 roku Whitaker wystąpił gościnnie w kilku odcinkach serialu Ostry dyżur[1]. Grał pacjenta poszkodowanego w wyniku błędu w sztuce, który po przegraniu procesu sądowego prześladuje swojego byłego lekarza i na końcu popełnia samobójstwo.

Największy aktorski sukces Whitaker odniósł odgrywając główną rolę w filmie Ostatni król Szkocji (The Last King of Scotland). By jak najlepiej przedstawić postać ugandyjskiego dyktatora Idi Amina, Whitaker przytył, nauczył się gry na akordeonie, przeczytał książki o Aminie, obejrzał filmy dokumentalne na jego temat. Był też w samej Ugandzie, gdzie rozmawiał z przyjaciółmi, poddanymi i ofiarami generała, a nawet nauczył się języka Suahili i opanował wschodnioafrykański akcent, jakim mówił Amin.

Film Ostatni król Szkocji okazał się wielkim sukcesem Whitakera, który zdobył w 2007 roku wiele prestiżowych nagród, przede wszystkim Oscara dla Najlepszego aktora pierwszoplanowego, co uczyniło go czwartym Afroamerykaninem, który tego dokonał. Ponadto Whitaker zdobył Złoty Glob dla najlepszego aktora w dramacie, nagrodę Screen Actors Guild, nagrodę Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych – BAFTA, został też wyróżniony przez stowarzyszenia krytyków z Nowego Jorku, Los Angeles oraz od największego stowarzyszenia krytyków – BFCA.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1996 roku Whitaker poślubił aktorkę Keishę Nash (1972-2023), którą poznał na planie filmu Eksplozja. Mają dwie córki – Sonnet i True. W 2021 rozwiedli się. Whitaker ma również syna Ocean z poprzedniego związku.

Aktor jest wegetarianinem, razem z córką True promują zdrowe żywienie w ramach organizacji Ludzie na rzecz Etycznego Traktowania Zwierząt. Forest Whitaker uprawia jogę, posiada też czarny pas w karate.

Jego opadająca lewa powieka jest efektem ptozy. Zdaniem Whitakera jest to dziedziczne, a aktor zastanawiał się nad operacyjnym zlikwidowaniem wady.

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Forest Whitaker – Filmweb. [dostęp 2012-11-26].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Nagroda Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
1920–1939
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039
Nagroda Krajowego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Bostońskich Krytyków Filmowych dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Chicagowskich Krytyków Filmowych dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Dallas-Fort Worth dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Los Angeles dla najlepszego aktora
Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych Online dla najlepszego aktora
Złoty Glob dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym
1940–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–2039

Nagroda BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
1950–1959
1960–1969
1970–1979
1980–1989
1990–1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktora w roli pierwszoplanowej
1994-1999
2000–2009
2010–2019
2020–2029
Nagroda za pierwszoplanową rolę męską na Festiwalu Filmowym w Cannes
1946–1959
1960–1979
1980–1999
2000–2019
2020–
Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Forest_Whitaker&oldid=72858711”