Ewa Bandrowska-Turska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ewa Bandrowska-Turska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

20 maja 1894
Kraków

Data i miejsce śmierci

25 czerwca 1979
Warszawa

Typ głosu

sopran

Gatunki

opera,

Zawód

śpiewaczka, pedagog

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Ewa Bandrowska-Turska (1934)

Ewa Helena Bandrowska-Turska (ur. 20 maja 1894 w Krakowie, zm. 25 czerwca 1979 w Warszawie) – polska śpiewaczka, primadonna Opery Warszawskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ewa Bandrowska-Turska w towarzystwie Józefa Śmidowicza (z lewej) i Grzegorza Fitelberga (czerwiec 1939).

Urodziła się w rodzinie Tytusa Bandrowskiego, prof. chemii UJ, i Adeli z Chowańców. Jej ojcem chrze­stnym był Adam Asnyk. Miała brata malarza - Adama Bandrowskiego[1]. Maturę uzyskała w Gimnazjum św. Jadwigi we Lwowie. Wychowywała się w muzykalnym środowisku. Śpiewu uczyła się pod kierunkiem stryja - Aleksandra Bandrowskiego, głos kształciła u Heleny Zboińskiej-Ruszkowskiej w Wiedniu. Tam też w 1916 zadebiutowała na koncercie w Domu Polskim. Za oficjalny jej debiut uznano partię Małgorzaty w Fauście Charlesa Gounoda śpiewaną 19 lutego 1917 na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie. W latach 1917–1922 występowała w zespole operowym Teatru Miejskiego we Lwowie. Po kuracji w Zakopanem (spowodowanej chorobą płuc) powróciła na scenę warszawskiej opery, gdzie śpiewała do 1924, zaś w latach 1923–1925 występowała w Teatrze Wielkim w Poznaniu, w latach następnych na scenach Lwowa, Katowic, Poznania i ponownie Warszawy, gdzie w Teatrze Wielkim była solistką, z przerwami, do 1937.

W czasie II wojny światowej mieszkała w Warszawie. Od kwietnia 1940 praco­wała jako kelnerka w kawiarni „U Aktorek”, śpie­wała także w kawiarni „Salon Sztuki” prowadzonej przez Bolesława Woy­towicza (do 1943). Po powstaniu warszawskim znalazła się w Krakowie.

Po wojnie występowała na scenach i estradach w kraju - w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, a także za granicą - w Związku Radzieckim, Czechosłowacji, krajach skandynawskich, Francji, Anglii, Jugosławii. W latach 1949–1961 występowała na scenie Opery w Warszawie.

Prowadziła jednocześnie działalność pedagogiczną, w latach 1945–1949 była profesorem w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, a od 1949 do 1951 w Wyższej Szkole Operowej w Poznaniu.

Przez wiele lat była prezeską Kapituły Członków Zasłużonych Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu[2].

W 1952 otrzymała Nagrodę Państwową I stopnia za osiągnięcia w dziedzinie śpiewu operowego oraz propagowanie muzyki polskiej za granicą[3].

Od 1923 była żoną Mariana Turskiego. Jej warszawski dom znajdował się na Saskiej Kępie, przy ul. Francuskiej[4].

Nagrobek Ewy Bandrowskiej-Turskiej na cmentarzu Powązkowskim

Zmarła w Warszawie, pochowana w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 154b-4-11)[5].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Encyklopedia popularna PWN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982, ISBN 978-83-01-01750-7 [dostęp 2023-09-02] (pol.).
  2. Tadeusz Władysław Świątek, Rafał Chwiszczuk, Od Sawy do Kamy, czyli kobiecy ruch społecznikowski, Wydawca Fundacja Cultus Warszawa 2011, s. 31.
  3. Dziennik Polski, rok VIII, nr 176, (2639), s. 2.
  4. Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 18. ISBN 83-915407-0-7.
  5. Cmentarz Stare Powązki: MARIAN TURSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29].
  6. M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie kultury i sztuki”.
  7. M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu sztuki”.
  8. Odznaczenia w dniu Święta Niepodległości. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 258 z 13 listopada 1937. 
  9. Wysokie odznaczenie Bandrowskiej-Turskiej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 52 z 6 marca 1938. 
  10. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi artystyczne oraz na polu propagandy muzyki polskiej zagranicą”.
  11. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]