Eumaniraptora – Wikipedia, wolna encyklopedia

Eumaniraptora
Padian, 1997
Okres istnienia: oksford–dziś
161.5/0
161.5/0
Ilustracja
Samiec Passer domesticus – przykładowy przedstawiciel kladu
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi) celurozaury
(bez rangi) Eumaniraptora

Eumaniraptoraklad teropodów z grupy celurozaurów (Coelurosauria). Nazwa Eumaniraptora została ukuta przez Kevina Padiana w 1997 roku[1]. Pierwszą definicję filogenetyczną Eumaniraptora przedstawili Padian, Hutchinson i Holtz w 1999 – według niej jest to klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka deinonycha i Neornithes (kladu obejmującego współczesne ptaki) oraz wszystkich jego potomków[2]. Zbliżoną definicję przedstawili w 2002 roku Maryańska, Osmólska i Wolsan, definiując Eumaniraptora jako najmniejszy (obejmujący najmniej gatunków) klad, do którego należą gatunki Passer domesticus i Deinonychus antirrhopus[3]. Nazwa Eumaniratora ma definicję typu node-based, w przeciwieństwie do mającej definicję branch-based Paraves, wobec czego ich taksonomiczna zawartość może być odmienna, w zależności od pokrewieństwa dromeozaurów, jednak w dużej mierze jest ona identyczna[4].

Najstarszymi znanymi niewątpliwymi przedstawicielami Eumaniraptora są: późnojurajski bazalny ptak Archaeopteryx oraz późnojurajski troodon Hesperornithoides znany z osadów północnoamerykańskiej formacji Morrison[5]. Do Eumaniraptora mogła też należeć rodzina Scansoriopterygidae[6][7], której przedstawiciele prawdopodobnie żyli w środkowej jurze lub na przełomie środkowej i późnej jury, oraz żyjący w oksfordzie chiński gatunek Anchiornis huxleyi[8][7]; z części analiz kladystycznych wynika jednak, że mogły one być bazalnymi przedstawicielami Paraves nienależącymi do Eumaniraptora[9][10]. Współczesnymi członkami kladu są dzisiejsze ptaki.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Kevin Padian: Maniraptora. W: Philip J. Currie, Kevin Padian (red.): Encyclopedia of Dinosaurs. San Diego, LA: Academic Press, 1997, s. 411–414. ISBN 0-12-226810-5.
  2. Kevin Padian, John R. Hutchinson, Thomas R. Holtz, Jr. Phylogenetic definitions and nomenclature of the major taxonomic categories of the carnivorous Dinosauria (Theropoda). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 19 (1), s. 69–80, 1999. DOI: 10.1080/02724634.1999.10011123. (ang.). 
  3. Teresa Maryańska, Halszka Osmólska, Mieczysław Wolsan. Avialan status for Oviraptorosauria. „Acta Palaeontologica Polonica”. 47 (1), s. 97–116, 2002. (ang.). 
  4. Sereno, P. C. 2005. Eumaniraptora. Stem Archosauria—TaxonSearch [version 1.0, 2005 November 7] (ang.) [dostęp 7 czerwca 2009]
  5. Scott Hartman, Mickey Mortimer, William R. Wahl, Dean R. Lomax, Jessica Lippincott i David M. Lovelace. A new paravian dinosaur from the Late Jurassic of North America supports a late acquisition of avian flight. „PeerJ”. 7:e7247, 2019. DOI: 10.7717/peerj.7247. (ang.). 
  6. Phil Senter. A new look at the phylogeny of Coelurosauria (Dinosauria: Theropoda). „Journal of Systematic Palaeontology”. 5 (4), s. 429–463, 2007. DOI: 10.1017/S1477201907002143. (ang.). 
  7. a b Michael S. Y. Lee, Andrea Cau, Darren Naish i Gareth J. Dyke. Sustained miniaturization and anatomical innovation in the dinosaurian ancestors of birds. „Science”. 345 (6196), s. 562–566, 2014. DOI: 10.1126/science.1252243. (ang.). 
  8. Hu Dongyu, Hou Lianhai, Zhang Lijun, Xu Xing. A pre-Archaeopteryx troodontid theropod from China with long feathers on the metatarsus. „Nature”. 461, s. 640–643, 2009. DOI: 10.1038/nature08322. (ang.). 
  9. Federico L. Agnolín, Fernando E. Novas. Unenlagiid theropods: are they members of the Dromaeosauridae (Theropoda, Maniraptora)?. „Anais da Academia Brasileira de Ciências”. 83 (1), s. 117–162, 2011. DOI: 10.1590/S0001-37652011000100008. (ang.). 
  10. Ulysse Lefèvre, Andrea Cau, Aude Cincotta, Dongyu Hu, Anusuya Chinsamy, François Escuillié i Pascal Godefroit. A new Jurassic theropod from China documents a transitional step in the macrostructure of feathers. „The Science of Nature”. 104 (9–10): Artykuł 74, 2017. DOI: 10.1007/s00114-017-1496-y. (ang.).