Eleanor Roosevelt – Wikipedia, wolna encyklopedia

Anna Eleanor Roosevelt

Eleanor Roosevelt w 1943 roku
Data i miejsce urodzenia	11 października 1884 Nowy Jork
Data i miejsce śmierci	7 listopada 1962 Nowy Jork
Pierwsza dama Stanów Zjednoczonych
Okres	od 4 marca 1933 do 12 kwietnia 1945
Poprzedniczka	Lou Hoover
Następczyni	Bess Truman
Przewodnicząca Komisji Praw Człowieka ONZ
Okres	od 1946 do 1952
Poprzednik	brak
Następca	Charles Habib Malik
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Anna Eleanor Roosevelt (ur. 11 października 1884 w Nowym Jorku, zm. 7 listopada 1962 tamże) – amerykańska działaczka na rzecz praw człowieka, dyplomatka i publicystka. Była żoną 32. prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta, pierwsza dama.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Anna Eleanor Roosevelt urodziła się 11 października 1884 roku w Nowym Jorku, jako córka Elliota Roosevelta i jego żony Anny Hall^[1]. Matka Eleanor zmarła w 1892 roku na dyfteryt^[2]. Ojciec (brat Theodore’a Roosevelta) był alkoholikiem i zmarł w 1894 roku^[2]. Osieroconą Eleanor i jej dwoma braćmi zaopiekowała się babcia, Valentine Hall^[2]. Wówczas przyszła pierwsza dama zaczęła uczęszczać na lekcje tańca, muzyki, jazdy konnej i literatury^[2]. W 1899 roku została wysłana do Londynu, gdzie uczyła się w szkole Allenswood Boarding Academy, której kierowniczka, Marie Souvestre ukształtowała jej późniejsze poglądy polityczne i religijne^[3]. Po trzech latach powróciła do Nowego Jorku^[3].

Na jednym ze spotkań rodzinnych poznała swojego dalekiego krewnego, Franklina Delano Roosevelta, który był nią zainteresowany^[3]. W 1903 roku przyszły prezydent oświadczył się jej^[3]. Matka Roosevelta stanowczo sprzeciwiała się temu związkowi, więc wkrótce po zaręczynach wyjechała z synem na Karaiby^[4]. Natychmiast po powrocie młodzi odnowili znajomość i ustalili datę ślubu^[4]. Uroczystość odbyła się 17 marca 1905 roku^[4]. Kilka miesięcy później wyjechali w podróż poślubną do Europy^[4].

W tym okresie Eleanor nie popierała praw kobiet i była zdumiona, że jej mąż miał odmienne zdanie^[5]. W 1910 roku Franklin został senatorem stanu Nowy Jork i Rooseveltowie przenieśli się do Albany^[5]. Z czasem wzrosło jej zainteresowanie polityką – brała udział w sesjach Senatu stanowego czy konwencjach Partii Demokratycznej^[5]. W 1913 r. Rooseveltowie zamieszkali w Waszyngtonie^[5]. Podczas I wojny światowej Eleanor działała na rzecz Czerwonego Krzyża, organizowała akcje oszczędzania żywności i szyła odzież dla żołnierzy^[5]. Po zakończeniu wojny uczestniczyła w konferencji paryskiej, następnie działała na rzecz weteranów wojennych^[6]. Wzmogła się wówczas także jej działalność na rzecz praw kobiet; w 1919 roku wzięła m.in. udział w Międzynarodowym Kongresie Robotnic, który miał na celu zachęcić kobiety do pracy w przemyśle^[6]. Działała także na rzecz aktywizacji wyborczej kobiet^[7].

Gdy w 1921 roku jej mąż zachorował na chorobę Heinego-Medina, Eleanor nalegała, by nie rezygnował z kariery politycznej, i zdobywała poparcie dla niego poprzez wygłaszanie przemówień i zapraszanie polityków^[7]. W latach 20. otworzyła fabrykę mebli, w której zatrudniała osoby z obszarów wiejskich, a także została wicedyrektorką szkoły Todhunter School^[8]. W 1928 roku ponownie przeprowadziła się do Albany, gdzie jej mąż objął funkcję gubernatora stanu Nowy Jork^[8].

Po zwycięskich wyborach prezydenckich w 1932 roku, Rooseveltowie wprowadzili się do Białego Domu^[8]. Nowa pierwsza dama często wizytowała zakłady pracy, sierocińce i slumsy, przez co była ostro atakowana przez skrajnych konserwatystów, rasistów i tradycjonalistów^[9]. Bardzo aktywnie popierała także przestrzegania praw Afroamerykanów^[9]. Jako pierwsza dama odwiedzała dzielnice zamieszkane przez czarnoskórych obywateli, sprzeciwiała się podatkowi wyborczemu i popierała ustawę zakazującą linczu^[10]. Z powodu tego poparcia Afroamerykanie, standardowo głosujący na Partię Republikańską, zaczęli wspierać demokratów^[10]. Gdy konserwatywna organizacja Córy Rewolucji Amerykańskiej odmówiła zaproszenia czarnoskórej śpiewaczki Marian Anderson, pierwsza dama wystąpiła z jej szeregów^[11].

Od 1934 roku zaczęła pisać felietony do Woman’s Home Companion, a od 1945 pisała komentarze „My Day”, które potem udostępniano w audycjach radiowych i prasie^[12]. Dochody z działalności publicystycznej w całości przekazywała na cele charytatywne^[12]. Ponadto publikowała cykl „If you ask me” w Ladies’ Home Journal a następnie w McCall’s^[12].

Ponieważ nie korzystała z ochrony osobistej, nakłaniano ją, by nosiła przy sobie broń^[11]. Po długich namowach, zgodziła się pójść na strzelnicę FBI, gdzie miała nauczyć się strzelać^[11]. Ponieważ jej się to nie udało, obsługi broni palnej nauczył ją ochroniarz prezydenta, Earl Miller^[11]. Była także pierwszą pierwszą damą, która regularnie, co tydzień, organizowała konferencje prasowe^[13]. Prezydent początkowo sceptycznie odnosił się do tego zwyczaju, jednak został przekonany przez współpracowników, że może być to dla niego korzystne^[13].

W 1940 roku Eleanor odradzała mężowi kandydowanie po raz trzeci na prezydenta, jednak wybuch II wojny światowej zmienił jej nastawienie - osobiście pojechała na konwencję do Chicago, by agitować na rzecz prezydenta^[14]. Po trzecim z rzędu zwycięstwie Roosevelta pierwsza dama została zastępcą dyrektora Urzędu Obrony Cywilnej^[14]. Jej zadaniem była budowa szpitali, schronów, domów i ośrodków rekreacyjnych^[14]. Z powodu ostrej krytyki konserwatystów pierwsza dama ustąpiła ze stanowiska, a wkrótce potem urząd rozwiązano^[14]. Mimo to nadal włączała się w akcje na rzecz zniesienia dyskryminacji rasowej i wizytowała bazy wojskowe, m.in. na Karaibach i Ameryce Środkowej^[14]. Gdy zbliżał się koniec wojny, popierała męża w sprawie ustaleń konferencji jałtańskiej^[15].

12 kwietnia 1945 roku zmarł Franklin Delano Roosevelt, przebywając w towarzystwie dawnej konkubiny Lucy Mercer Rutherford^[15]. Pierwsza dama dowiedziała się, że Mercer bywała w Białym Domu na zaproszenie córki Rooseveltów, Anny^[16]. Od tego czasu stosunki pomiędzy Eleanor i Anną były napięte^[16].

Po śmierci męża Eleanor jeszcze bardziej włączyła się w działalność społeczną^[17]. Z rekomendacji Harry’ego Trumana zasiadała w Organizacji Narodów Zjednoczonych, gdzie została przewodniczącą Komisji Praw Człowieka^[17]. Wniosła walny wkład w opracowanie Deklaracji Praw Człowieka^[17]. W 1953 ustąpiła z komisji, wobec zwycięstwa prezydenckiego Eisenhowera^[17]. Po ośmiu latach powróciła do ONZ, z rekomendacji Johna F. Kennedy’ego^[17]. Działała także w NAACP oraz w Americans for Democratic Action^[17]. Odbyła też wiele podróży po świecie, wizytując m.in. ZSRR, gdzie rozmawiała z Nikitą Chruszczowem^[17].

W ostatnich latach życia zachorowała na białaczkę^[18]. Zmarła 7 listopada 1962 roku^[18].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Eleanor Roosevelt wyszła za mąż za Franklina Delano Roosevelta 17 marca 1905 roku w Nowym Jorku^[4]. Mieli jedną córkę: Annę (ur. w 1906) i pięciu synów: Jamesa (ur. w 1907), Franklina (ur. w 1909), Elliotta (ur. w 1910), Franklina Delano (ur. w 1914) i Johna Aspinwalla (ur. w 1916)^[5].

W 1918 roku nastąpił kryzys małżeński Rooseveltów, kiedy Eleanor odkryła romans Franklina z sekretarką Lucy Mercer^[6]. Małżonkowie rozważali rozwód, jednak odstąpili od tego zamiaru z uwagi na dobro dzieci^[6]. Zdaniem biografów Rooseveltów nastąpił wówczas rozkład pożycia małżeńskiego^[16].

W 1978 roku ujawniona została korespondencja pomiędzy Eleanor Roosevelt a dziennikarką Loreną Hickock^[19]. Treść listów wskazuje, że pierwsza dama była osobą biseksualną i że łączyły ją intymne kontakty z Hickock^[19][20].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Longin Pastusiak: Panie Białego Domu. Toruń: Adam Marszałek, 2012. ISBN 978-83-7780-322-6. (pol.).brak strony w książce

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Anna Eleanor Roosevelt. Biały Dom. [dostęp 2016-11-21]. (ang.).