Edward Czech (lekarz) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Edward Czech
Piotr
Ilustracja
Edward Czech (1933)
Data i miejsce urodzenia

4 czerwca 1914
Zagórz

Data i miejsce śmierci

30 listopada 1984
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

lekarz

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor

Alma Mater

Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie

Małżeństwo

Jadwiga

Dzieci

Wojciech, Ewa[potrzebny przypis]

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 30-lecia Polski Ludowej
Multimedia w Wikimedia Commons

Edward Czech ps. „Piotr” (ur. 4 czerwca 1914 w Zagórzu, zm. 30 listopada 1984 w Sanoku) – polski lekarz rentgenolog z tytułem doktora, podczas II wojny światowej działacz konspiracji, żołnierz ZWZ-POZ-AK.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 4 czerwca 1914 w Zagórzu[1][2][3][4]. Był synem Władysława i Janiny z domu Cap[2]. 20 czerwca 1933 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Zygmunt Bezucha, Mieczysław Przystasz, Stefan Stefański, Mieczysław Suwała)[5][1][6]. Został absolwentem studiów na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, uzyskując tytuł naukowy doktora. Został lekarzem radiologiem[7]. Przed 1939 pracował w służbie zdrowia w Sanoku[8]. Zamieszkiwał w rodzinnym Zagórzu[9].

W Zagórzu podczas okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność konspiracyjną[9]. Uczestniczył w przeprowadzaniu osób zamierzających przekroczyć zieloną granicę w stronę Węgier (doprowadzał osoby do Poraża)[9]. Do zorganizowanej działalności podziemnej przystąpił za sprawą znajomego, Alojzego Bełzy ps. „Alik”[9]. Na przełomie 1939/1940 wstąpił do Polskiej Organizacji Zbrojnej i był członkiem Komendy Obwodu Sanok POZ, a na przełomie 1940/1941 został szefem służby zdrowia w strukturach POZ, działających w Zagórzu i okolicach[10][9]. W 1942 wstąpił do Związku Walki Zbrojnej, później do Armii Krajowej[9]. Funkcjonował pod pseudonimem „Piotr”[11][12]. Do jego zadań należało gromadzenie lekarstw i środków sanitarnych oraz leczenie członków konspiracji[9]. Był organizatorem służby sanitarnej w placówce AK Zagórz[13]. W ramach przygotowań do akcji „Burza” przygotowywał drużynę sanitarną w połowie 1943 w Zagórzu][14]. We wrześniu 1943 podjął pracę jako lekarz gminny i lekarz Ubezpieczalni Spółdzielni w podsanockim Bukowsku[9]. Tam także współpracował z ruchem oporu oraz zorganizował w budynku mleczarni prowizoryczny szpital polowy dla rannych, np. partyzantów[9]. W swojej działalności wydawał zaświadczenia lekarskie skutkujące opóźnieniem skierowania przez Niemców na roboty przymusowe w III Rzeszy[15]. W 1944 udzielał pomocy medycznej, sanitarnej i żywnościowej żołnierzom Oddziału Partyzanckiego 23 „Południe”[16][9].

Po wojnie przebywał w Żarach[4]. W połowie kwietnia 1955 wraz z rodziną powrócił do Sanoka[4]. Pracował w szpitalu przy ulicy Stanisława Konarskiego w Sanoku, przy którym kierował pracownią radiologiczną. Zdobył pierwszy i drugi stopień specjalizacji z radiologii. W 1965 został wybrany radnym Powiatowej Rady Narodowej[17], pełnił funkcje dyrektora Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej w PRN[7], zastępcy dyrektora Zespołu Opieki Zdrowotnej (ZOZ) w Sanoku, kierownika działu opieki specjalistycznej. Zwalczał gruźlicę[18]. Był działaczem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego[13]. Był współtwórcą i sekretarzem powołanego w 1955 zarządu Koła PTL w Sanoku[18][7]. Został przewodniczącym zarządu powiatowego Polskiego Czerwonego Krzyża, współzałożycielem Kasy Wzajemnej Pomocy.

Zamieszkiwał przy ulicy Bartosza Głowackiego 1 w Sanoku[19] (w przeszłości w domu zamieszkiwała rodzina prokuratora Władysława Dukieta, w tym jego syn Mieczysław Dukiet, późniejszy lekarz). Jego żoną została Jadwiga z domu Porębska[2] (1916-1986), z którą miał córkę Ewę (lekarz dermatolog)[potrzebny przypis] i syna Wojciecha (1947-2010), który został lekarzem neurologiem[18][7][20].

Grobowiec rodziny Czechów w Sanoku

Edward Czech zmarł 30 listopada 1984 w Sanoku[2][18]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku 3 grudnia 1984[2][21].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b XLVII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1933/34. Sanok: 1934, s. 27.
  2. ↑ a b c d e Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. między 97 a 97 (poz. 97).
  3. ↑ Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. zozsanok.pl. s. 78. [dostęp 2015-12-31].
  4. ↑ a b c Marian Struś. Lekarz z pozytywnymi fluidami. „Tygodnik Sanocki”, s. 9, Nr 34 (980) z 27 sierpnia 2010. 
  5. ↑ XLVI. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1932/33. Sanok: 1933, s. 33.
  6. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-05-31].
  7. ↑ a b c d Henryk Czerwiński. Nigdzie się nie wybierał.... „Tygodnik Sanocki”, s. 10, Nr 39 (985) z 1 października 2010. 
  8. ↑ Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. zozsanok.pl. s. 62. [dostęp 2015-12-31].
  9. ↑ a b c d e f g h i j Edward Czech: Relacja o mojej działalności konspiracyjnej – Edward Czech. W: Andrzej Brygidyn, Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz: Wspomnienia i relacje żołnierzy Sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: 2012, s. 282-285. ISBN 978-83-903080-5-0.
  10. ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 93.
  11. ↑ Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. zozsanok.pl. s. 76. [dostęp 2015-12-31].
  12. ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 63, 281.
  13. ↑ a b Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 956.
  14. ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 228.
  15. ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 42.
  16. ↑ Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 239, 242.
  17. ↑ Obwieszczenie o wynikach wyborów do rad narodowych w województwie rzeszowskim. „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie”. Nr 7, s. 110, 30 czerwca 1965. 
  18. ↑ a b c d e f Kondolencje. „Nowiny”, s. 4, Nr 288 z 4 grudnia 1984. 
  19. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 120.
  20. ↑ Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. zozsanok.pl. s. 167. [dostęp 2015-12-31].
  21. ↑ Franciszek Oberc wskazał datę śmierci 3 grudnia 1984, jednak była to data pogrzebu, zob. Franciszek Oberc: Kalendarium sanockie 1974-1994, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 956.
  22. ↑ Z okazji Święta Odrodzenia odznaczenia dla pracowników SFA i mieszkańców naszego miasta. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 3, Nr 23 (314) z 10-20 sierpnia 1984. Sanocka Fabryka Autobusów. 
  23. ↑ Wyrazy uznania dla pracowników służby zdrowia. „Nowiny”, s. 2, Nr 79 z 8 kwietnia 1977. 
  24. ↑ Marian Struś. Dzień Służby Zdrowia. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 8 (77), s. 2, 15-30 kwietnia 1977. 
  25. ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 288, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Edward_Czech_(lekarz)&oldid=71964790”