Dystansowanie społeczne – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nie mylić z: dystans społeczny.

Dystansowanie społeczne^[1] (ang. social distancing), dystansowanie fizyczne^[2] (ang. physical distancing)^[3] – szereg niefarmaceutycznych działań lub środków podejmowanych w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby zakaźnej poprzez utrzymywanie fizycznego dystansu między ludźmi i zmniejszanie częstotliwości, z jaką ludzie wchodzą ze sobą w bliski kontakt^[4][5][6]. Wiąże się to z utrzymywaniem odległości co najmniej dwóch metrów od innych i niedopuszczaniem do spotykania się w dużych grupach^[7][8]. Poprzez zmniejszenie prawdopodobieństwa, że dana niezakażona osoba wejdzie w fizyczny kontakt z osobą zakażoną, można zminimalizować lub wyeliminować przenoszenie się choroby, co prowadzi do mniejszej liczby chorych oraz mniejszej liczby zgonów^[4][5].

W celu spowolnienia rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych i uniknięcia przeciążenia służb zdrowia, szczególnie w czasie pandemii, stosuje się szereg środków mających na celu zachowanie dystansu społecznego, włączając w to zamykanie szkół i miejsc pracy, izolację, kwarantannę, ograniczanie przemieszczania się osób i odwoływanie masowych zgromadzeń^[4][9]. Tego typu rozwiązania zostały z powodzeniem wdrożone w kilku poprzednich epidemiach. W Saint Louis, wkrótce po wykryciu w mieście pierwszych przypadków zachorowań na grypę podczas pandemii grypy w 1918 r., władze zamknęły szkoły, zakazały organizowania zgromadzeń publicznych i wprowadziły inne działania mające na celu zachowanie dystansu społecznego. Współczynnik śmiertelności w St. Louis był znacznie niższy niż w Filadelfii, która pomimo odnotowania przypadków grypy, pozwoliła na kontynuowanie masowych parad i wprowadziła zdystansowanie społeczne dopiero po ponad dwóch tygodniach od wystąpienia pierwszych przypadków^[10].

Działania związane z dystansowaniem społecznym są skuteczniejsze, gdy choroba zakaźna rozprzestrzenia się poprzez drogę kropelkową (kaszel lub kichanie); bezpośredni kontakt fizyczny, w tym kontakt seksualny; pośredni kontakt fizyczny (np. poprzez dotknięcie skażonej powierzchni) lub transmisję drogą powietrzną (jeśli mikroorganizm może przetrwać w powietrzu przez długi czas)^[11]. Działania te są mniej skuteczne, jeżeli zakażenie jest przenoszone głównie przez skażoną wodę lub żywność bądź przez nosicieli, takich jak komary lub inne owady^[12].

Wady dystansowania społecznego mogą obejmować samotność, zmniejszoną produktywność i utratę innych korzyści związanych z interakcjami międzyludzkimi^[13].

Definicja[edytuj | edytuj kod]

Centers for Disease Control and Prevention (CDC) opisały społeczne dystansowanie jako „zbiór metod ograniczania częstotliwości i stopnia bliskości kontaktu między ludźmi w celu zmniejszenia ryzyka transmisji choroby”^[9]. Podczas pandemii koronawirusa w latach 2019–2020 CDC zrewidowało definicję społecznego dystansowania jako „pozostawanie z dala od miejsc kongregacji, unikanie masowych zgromadzeń i utrzymywanie w miarę możliwości dystansu (około 6 stóp lub 2 metrów) od innych”^[7][8].

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podczas pandemii koronawirusa w latach 2019–2020 zasugerowała określenie dystansowanie fizyczne zamiast dystansowanie społeczne kierując się założeniem, że jest to fizyczny dystans, który uniemożliwia transmisję; ludzie mogą pozostać w kontakcie społecznym dzięki technologii^[3][5][14]. W 2009 roku WHO określała społeczne dystansowanie się jako „zachowanie odległości co najmniej na długość ręki od innych i ograniczanie do minimum zgromadzeń”^[15].

Działania[edytuj | edytuj kod]

Świadomość, że choroba aktualnie się rozprzestrzenia, może spowodować zmianę zachowania osób, które decydują się na trzymanie z dala od miejsc publicznych i innych ludzi. Takie zdystansowanie społeczne, wdrażane w celu zwalczania epidemii, może przynieść korzyści, ale wiąże się z kosztami ekonomicznymi. Badania wskazują, że aby środki te były skuteczne, muszą być stosowane rygorystycznie i natychmiastowo.

Unikanie kontaktów fizycznych[edytuj | edytuj kod]

Zachowanie co najmniej dwumetrowej odległości od siebie i unikanie uścisków i gestów związanych z bezpośrednim kontaktem fizycznym pozwalają zmniejszyć ryzyko zakażenia podczas pandemii grypy i pandemii koronawirusa w 2020 roku^[7][16]. Tego rodzaju odseparowanie, oprócz środków higieny osobistej, zalecane jest również w miejscach pracy^[17]. W miarę możliwości wskazane jest wykonywanie pracy w domu^[18].

• 
  W tej pracowni komputerowej co drugie stanowisko pracy zostało zamknięte w celu zwiększenia dystansu pomiędzy pracownikami.
• 
  Powitanie z zachowaniem fizycznego dystansu. Po prawej Tsai Ing-wen, prezydent Republiki Chińskiej.
• 
  Oznaczenia na podłogach mogą ułatwić ludziom zachowanie dystansu w miejscach publicznych

Zamykanie placówek oświatowych[edytuj | edytuj kod]

Przeprowadzone modelowanie matematyczne wykazało, że transmisja wirusa może zostać opóźniona dzięki zamykaniu szkół. Jednak skuteczność tej metody zależy od kontaktów, jakie dzieci utrzymują poza szkołą. Często zdarza się, że jedno z rodziców musi wziąć czas wolny od pracy, przy czym może być konieczne długotrwałe zamknięcie szkoły. Czynniki te mogą powodować dezorganizację społeczną i ekonomiczną^[19][20].

Zamykanie miejsc pracy[edytuj | edytuj kod]

Badania modelowe i symulacyjne oparte na danych z USA sugerują, że jeśli 10% dotkniętych miejsc pracy zostanie zamkniętych, ogólny wskaźnik przenoszenia zakażenia wyniesie około 11,9%, a szczytowy czas epidemii zostanie nieco opóźniony. Natomiast jeśli 33% dotkniętych miejsc pracy zostanie zamkniętych, wskaźnik zachorowań spadnie do 4,9%, a szczytowy czas epidemii zostanie opóźniony o tydzień^[21][22].

Kwarantanna potencjalnych przypadków[edytuj | edytuj kod]

 Główny artykuł: Kwarantanna (medycyna).

Podczas wybuchu epidemii SARS w Singapurze w 2003 r. około 8000 osób poddano obowiązkowej domowej kwarantannie, a dodatkowe 4300 osób zobowiązano do samodzielnego monitorowania objawów i codziennego kontaktowania się telefonicznego z organami służby zdrowia w celu kontroli epidemii. Chociaż ostatecznie tylko u 58 z tych osób zdiagnozowano SARS, urzędnicy publicznej służby zdrowia byli zadowoleni, że środek ten przyczynił się do zapobieżenia dalszemu rozprzestrzenianiu się zakażenia^[23]. Dobrowolna samoizolacja mogła przyczynić się do ograniczenia przenoszenia grypy w Teksasie w 2009 roku^[24]. Odnotowano krótko- i długoterminowe negatywne skutki psychologiczne^[13].

Kordon sanitarny[edytuj | edytuj kod]

 Główny artykuł: Kordon sanitarny (epidemiologia).

W 1995 r. kordon sanitarny posłużył do kontroli wybuchu epidemii wirusa Ebola w Kikwit w Zairze^[25][26][27]. Prezydent Mobutu Sese Seko otoczył miasto wojskami i zawiesił wszystkie loty do Kikwitu, Światowa Organizacja Zdrowia i zairskie zespoły medyczne postawiły kolejne kordony sanitarne, izolując strefy pochówku i leczenia od ogólnej populacji oraz skutecznie powstrzymując infekcję^[28].

Wady[edytuj | edytuj kod]

Wpływ na zdrowie psychiczne[edytuj | edytuj kod]

Istnieją obawy, że zdystansowanie społeczne może mieć negatywny wpływ na stan zdrowia psychicznego osób zaangażowanych^[29]. Prowadzić może ono do wystąpienia stresu, lęku, depresji lub paniki, szczególnie u osób z wcześniejszymi schorzeniami, takimi jak zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i paranoja^[30]. Szeroko rozpowszechnione doniesienia medialne o pandemii, jej wpływie na gospodarkę i wynikających z niej trudnościach mogą budzić niepokój. Zmiana sytuacji w życiu codziennym i niepewność co do przyszłości mogą zwiększyć stres psychiczny związany z byciem z dala od innych ludzi^[31].

Podstawy teoretyczne[edytuj | edytuj kod]

Z punktu widzenia epidemiologii, podstawowym celem stojącym za społecznym dystansowaniem jest zmniejszenie podstawowej liczby odtwarzania R₀, czyli średniej liczby wtórnych osobników zakażonych, generowanej przez jedną pierwotną osobę zakażoną w populacji, w której wszystkie osobniki są jednakowo podatne na chorobę. W podstawowym modelu społecznego dystansu, w którym część f populacji angażuje się w zachowanie dystansu społecznego zmniejszając swoje kontakty interpersonalne do ułamka a swoich normalnych kontaktów, nowa faktyczna liczba reprodukcyjna R jest określona za pomocą wzoru^[32]:

${\displaystyle R=[1-(1-a^{2})f]R_{0}}$

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

• izolacja
• odporność stadna
• mycie rąk

Przypisy[edytuj | edytuj kod]