French
DeutschDom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie – Wikipedia, wolna encyklopedia
 nr rej. A-444 z 8.07.2005[1] | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | ul. Filtrowa 68 |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy | 1925 |
| Ukończenie budowy | 1926 |
| Ważniejsze przebudowy | po 1945 |
| Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′10″N 20°59′09″E/52,219444 20,985833 | |
Dom dochodowy Pocztowej Kasy Oszczędności[3], także kamienica pracowników Pocztowej Kasy Oszczędności[2] – budynek mieszkalny znajdujący się przy ul. Filtrowej 68 w Warszawie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Budynek został wzniesiony w latach 1925–1926 według projektu Józefa Handzelewicza[2]. Inwestorem była Pocztowa Kasa Oszczędności (PKO). Był to jeden z pierwszych dużych budynków mieszkalnych na zabudowującej się Ochocie[4]. Powstał w układzie pięciu podwórzy z oficynami. Budynek frontowy pierwotnie liczył pięć kondygnacji, z których ostatnia mieściła się w wysokim mansardowym dachu.
Budynek uzyskał bogaty wystrój rzeźbiarski w stylu nawiązującym do baroku oraz detal art déco[2]. Nad wejściem głównym umieszczono rzeźbę orła z rozpostartymi skrzydłami, a powyżej rzeźby puttów obejmujących baranki. W środkowym przęśle zachodniego traktu pieszego znajduje się kapliczka z rzeźbą Chrystusa[5].
31 lipca 1944 w jednym z mieszkań Antoni Chruściel „Monter” podpisał rozkaz rozpoczęcia powstania warszawskiego[6]. To wydarzenie upamiętnia tablica umieszczona na fasadzie[7].
W czasie powstania warszawskiego budynek częściowo spłonął[5]. Po II wojnie światowej nie odtworzono jego najwyższej kondygnacji z mansardą[5]. W 2005 został wpisany do rejestru zabytków[1].
Z budynkiem sąsiaduje, wzniesiony w 1929, drugi dom dochodowy PKO (nr 70)[5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Tablica upamiętniająca podpisanie 31 lipca 1944 rozkazu rozpoczęcia powstania warszawskiego -
Kapliczka z rzeźbą Chrystusa -
Przedwojenna tablica adresowa -
Przedwojenna tablica
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 września 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 8. [dostęp 2023-01-07].
- ↑ a b c d Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 114. ISBN 83-60350-00-0.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Dmochowskiego−Furmańska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 118. ISBN 83-906629-2-2.
- ↑ Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 60.
- ↑ a b c d Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Dmochowskiego−Furmańska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 119. ISBN 83-906629-2-2.
- ↑ Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 1969, s. 32.
- ↑ Stara Ochota − spacer ulicą Filtrową. [w:] Urząd Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy [on-line]. ochota.um.warszawa.pl. [dostęp 2023-01-07].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 118–119. ISBN 83-906629-2-2.