Dallas – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dallas
	Siedziba hrabstwa
	; Dallas
Pieczęć	Flaga
	Przydomek: Big D
Państwo	Stany Zjednoczone
Stan	Teksas
Hrabstwo	Dallas
Data założenia	1841
Prawa miejskie	1856
Kod statystyczny	FIPS: 48-19000; GNIS ID: 1380944
Burmistrz	Eric Johnson (R)
Powierzchnia	993,1 km²
Wysokość	131 m n.p.m.
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 1 304 379; 1528 os./km²
Nr kierunkowy	214, 469, 972
Kod pocztowy	Lista kodów 75201-75267, 75270, 75275, 75277, 75283-75287, 75294, 75295, 75301, 75303, 75310, 75312, 75313, 75315, 75320, 75323, 75326, 75336, 75339, 75342, 75346, 75350, 75353-75357, 75359, 75360, 75363, 75364, 75367, 75368, 75370-75374, 75376, 75378-75382, 75386-75398
Strefa czasowa	UTC-06:00; UTC-05:00
	Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Dallas
	Położenie na mapie Teksasu Dallas
	32°46′57″N 96°47′51″W/32,782500 -96,797500
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Dallas – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Teksas, siedziba hrabstwa Dallas, nad rzeką Trinity River. Według spisu z 2020 roku miasto liczy ponad 1,3 mln mieszkańców^[1]. Konurbacja Dallas–Fort Worth liczy ponad 7,6 mln mieszkańców (czwarta pod względem liczby mieszkańców aglomeracja w Stanach Zjednoczonych).

Miasto jest węzłem drogowym i kolejowym, funkcjonują tu międzynarodowy port lotniczy Dallas-Fort Worth oraz port lotniczy Dallas Love Field. Ośrodek naukowo–kulturalny, handlowy, bankowo–finansowy oraz przemysłowy w sektorach m.in. lotniczym, elektronicznym, maszynowym, chemicznym, spożywczym i odzieżowym^[2].

Osobny artykuł: Metroplex Dallas–Fort Worth.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Miasto położone jest w południowej części Stanów Zjednoczonych, ok. 130 km na południe od granicy stanu Oklahoma.

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Średnia temperatura i opady dla Dallas (port lotniczy Dallas-Love, 8 km na północ od centrum)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	13,8	16,0	20,4	24,8	29,0	33,1	35,6	35,8	31,5	25,8	19,5	14,2	25,0
Średnie dobowe temperatury [°C]	8,4	10,6	14,8	19,1	23,8	27,9	30,2	30,4	26,1	20,2	14,1	8,9	19,6
Średnie temperatury w nocy [°C]	2,9	5,1	9,2	13,4	18,6	22,7	24,8	24,9	20,6	14,6	8,7	3,6	14,1
Opady [mm]	52	66	89	78	125	104	56	47	72	122	73	70	954
Średnia liczba dni z opadami	6,7	6,5	7,6	6,7	9,7	8,0	4,9	4,6	5,3	7,5	6,6	6,6	80,7
Wilgotność [%]	66	66	64	65	70	66	60	60	67	66	67	68	65
Średnie usłonecznienie [h]	184	178	228	236	258	298	332	305	246	228	184	173	2850
Źródło: NOAA^[3] (liczba dni z opadami dla wartości 0,25 mm, wysokość 148 m n.p.m., 440 km od oceanu, 1981-2010)

Miejscowość Dallas założono w 1841 roku^[2]. Jako miasto funkcjonuje od 1856 roku^[4]. Nazwa miasta prawdopodobnie pochodzi od imienia jednego z pierwszych osadników^[5]. Od połowy XIX wieku przez Dallas przebiegał szlak osadników i poszukiwaczy złota, a miasto stało się głównym ośrodkiem handlu bawełną^[2]. Do miasta zaczęli napływać imigranci ze Szwajcarii, Niemiec i Francji, a po wojnie secesyjnej Afroamerykanie^[5]. W 1871 roku uruchomiono z Dallas linię kolejową^[2].

Od początku XX wieku Dallas było ośrodkiem przetwórstwa żywności oraz produkcji tekstyliów^[5]. Napływ imigrantów z Meksyku, przyczynił się do wzrostu liczby ludności^[5]. W 1930 roku we wschodnim Teksasie odkryto złoże ropy naftowej, które przyciągneło inwestycje i uczyniło z Dallas główny ośrodek przemysłu naftowego^[5]. Od lat 40. XX wieku miasto zaczęło się intensywnie rozwijać, kiedy w rejonie powstało kilka dużych fabryk produkujących samoloty^[5].

22 listopada 1963 roku w Dallas zginął w zamachu prezydent Stanów Zjednoczonych John F. Kennedy.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dallas jest dziewiątym najbardziej zaludnionym miastem w Stanach Zjednoczonych i trzecim w Teksasie po miastach Houston i San Antonio. Jego obszar metropolitalny obejmuje jedną czwartą populacji Teksasu i jest największym w południowych Stanach Zjednoczonych i Teksasie. Podczas spisu powszechnego w Stanach Zjednoczonych w 2020 r. miasto Dallas liczyło 1 304 379 mieszkańców, co oznacza wzrost o 106 563 od czasu spisu powszechnego w Stanach Zjednoczonych w 2010 roku. Jednak od 1 lipca 2022 r. Biuro Spisu Ludności Stanów Zjednoczonych szacuje, że Dallas w pierwszych latach od spisu powszechnego z 2020 r. straciło 4,835 osób, pozostawiając miasto z populacją 1,299,544.^[6]

Według American Community Survey z 2020 r. średni dochód gospodarstwa domowego w mieście wynosił 54 747 USD; rodziny miały średni dochód gospodarstwa domowego w wysokości 60 895 USD; rodziny małżeńskie 81 761 USD; a osoby niebędące rodzinami 45 658 USD. W badaniu przeprowadzonym w latach 2003-2007 mężczyźni pracujący w pełnym wymiarze godzin mieli średni dochód w wysokości 32 265 USD w porównaniu z 32 402 USD dla kobiet pracujących w pełnym wymiarze godzin. Dochód na mieszkańca miasta wynosił 25 904 USD. Około 18,7% rodzin i 21,7% populacji znajdowało się poniżej granicy ubóstwa, w tym 33,6% osób poniżej 18 roku życia i 13,4% osób w wieku 65 lat lub starszych.

Etniczność[edytuj | edytuj kod]

Pod względem etnicznym w 2019 roku w Dallas, dominowała ludność rasy białej (62,7%), z czego Latynosi i Hiszpanie (41,8%), następnie rasy czarnej (24,3%) oraz Azjaci (3,4%)^[7].