Czteropęd – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł od 2018-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Czteropęd, czterowektor energii-pędu – wektor czterowymiarowy, którego składową czasową (zerową) jest całkowita energia obiektu fizycznego, składowymi przestrzennymi pęd tego obiektu, a wartością bezwzględną jego masa spoczynkowa. Jest to czterowymiarowe uogólnienie wektora pędu.

Używany zamiast wektora pędu w tych teoriach fizycznych, które postulują istnienie czterowymiarowej czasoprzestrzeni, czyli teoriach relatywistycznych, np. szczególnej i ogólnej teorii względności, relatywistycznej mechanice kwantowej, teorii pól kwantowych.

Transformuje się, jak każdy czterowektor, zgodnie z transformacjami Lorentza.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Wielkości geometryczne

Inne 4-wektory

p
d
e

Szczególna teoria względności

pojęcia
podstawowe

prędkość światła w próżni (c)	jednokierunkowa prędkość światła
równoczesność	synchronizacja zegarów absolutna standardowa
układ odniesienia	układ inercjalny pierwsza zasada dynamiki

przekształcenia
współrzędnych

Galileusza	grupa Galileusza
Lorentza	czynnik Lorentza grupa Poincarégo grupa Lorentza

kinetyczne	skrócenie Lorentza paradoks drabiny względność jednoczesności dylatacja czasu paradoks bliźniąt podróże w przyszłość relatywistyczny efekt Dopplera precesja Thomasa paradoks Bella paradoks Ehrenfesta
dynamiczne	masa relatywistyczna masa spoczynkowa równoważność masy i energii deficyt masy siła Lorentza

typy cząstek
według prędkości

prędkości
nadświetlne

formalizm
czasoprzestrzenny

pojęcia podstawowe	zdarzenie czasoprzestrzenne linia świata
czasoprzestrzeń Minkowskiego	czterowektor czteropęd interwał czasoprzestrzenny
diagram czasoprzestrzenny	stożek świetlny

dowody
doświadczalne

poprzedzające STW	aberracja światła eksperyment Fizeau doświadczenie Michelsona-Morleya
koroboracje	doświadczenie Kennedy’ego-Thorndike’a doświadczenie Ivesa-Stillwella

prekursorzy	George Airy François Arago George FitzGerald Armand Fizeau Augustin Fresnel Galileo Galilei Hendrik Lorentz Albert Michelson Edward Morley Henri Poincaré
autor i kontynuatorzy	Albert Einstein Hermann Minkowski

powiązane teorie

klasyczne	mechanika klasyczna klasyczna teoria pola elektrodynamika klasyczna ogólna teoria względności
kwantowe	mechanika kwantowa paradoks EPR relatywistyczna mechanika kwantowa kwantowa teoria pola efekt Unruha

$E={\sqrt {(mc^{2})^{2}+(pc)^{2}}}$

Encyklopedia internetowa (czterowektor):

Britannica: science/relativistic-momentum

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czteropęd&oldid=72715028”