Czerniec gronkowy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Czerniec gronkowy
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

czerniec

Gatunek

czerniec gronkowy

Nazwa systematyczna
Actaea spicata L.
Sp. pl. 1:504. 1753
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Czerniec gronkowy (Actaea spicata L.) – gatunek rośliny należący do rodziny jaskrowatych. Występuje w stanie dzikim w prawie całej Europie oraz w umiarkowanej strefie Azji, sięgając na wschód po Chiny[3]. W Polsce rozpowszechniony w znacznej części kraju, rzadszy na Mazowszu, ziemi lubuskiej oraz na wybrzeżu zachodniopomorskim[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kwiaty
Owoce
Pokrój
Roślina wieloletnia, 30–60 cm wysokości, o nieprzyjemnym zapachu, słabo rozgałęziona[5].
Liście
Duże, długość do 30 cm, podwójnie trójdzielnie pierzaste, ogonkowe. Odcinki są nieregularne i grubo ząbkowane. Mają ostry zapach[5].
Kwiaty
Małe, białe, 4 lub 5-dzielne w gęstych wierzchołkowych lub bocznych pojedynczych lub złożonych gronach[5]. Słupek pojedynczy, siedzący, pręciki wolne. Działki kielicha i płatki korony szybko opadające. Kwiaty nie posiadają miodników[6].
Owoc
Kulista, początkowo zielona, a następnie czarna jagoda. Jest to jeden z nielicznych przedstawicieli licznej rodziny jaskrowatych, który wytwarza ten typ owocu. Jagoda zawiera brunatne, ustawione w dwóch rzędach nasiona[5].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Roślina w czasie kwitnienia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do lipca[5]. Zabezpieczeniem przed samozpyleniem jest przedsłupność[6]. Występuje w cienistych lasach bukowych, zboczach, w wąwozach i w kamienistych górach na podłożu wilgotnym i bogatym w wapń. W Polsce występuje na całym obszarze[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Tilio platyphylli-Acerion pseudoplatani[7]. Roślina trująca. Liczba chromosomów 2n = 16[8].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

  • Roślina lecznicza dawniej stosowana w medycynie.
  • Dawniej wykorzystywano go jako barwnik: owoce gotowane z kwasami dają czarny barwnik[6].
  • Dawniej uważany za ziele lecznicze przeciwko dżumie[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
  4. ↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
  5. ↑ a b c d e f g Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997, s. 288. ISBN 83-7073-092-2.
  6. ↑ a b c Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  7. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  8. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997. ISBN 978-83-7073-092-5.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czerniec_gronkowy&oldid=73354787”