Coccolithophyceae – Wikipedia, wolna encyklopedia

Coccolithophyceae
Ilustracja
Coccolithus pelagicus, przedstawiciel Coccolithales
Systematyka
Domena

eukarionty

Supergrupa

Chromalveolata

Królestwo

protisty

Typ

haptofity

Klasa

Coccolithophyceae

Nazwa systematyczna
Coccolithophyceae Rothm.
Werner Rothmaler. Die Abteilungen und Klassen der Pflanzen. „Feddes Repertorium Specierum Novarum Regni Vegetabilis”. 54 (2–3), s. 256–266, 1951. DOI: 10.1002/fedr.19510540208. (niem.). 
Synonimy
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Zakwit kokolitonośnych glonów na Morzu Celtyckim

Coccolithophyceae (Prymnesiophyceae) – klasa glonów z supergrupy Chromalveolata (Chromista).

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Klasa jest jedną z dwóch linii haptofitów, przy czym klasa siostrzana, tj. Pavlovophyceae jest znacznie mniej liczna w rodzaje[1]. Autorem nazwy Coccolithophyceae jest Werner Rothmaler (1951)[2]. Nazwa Prymnesiophyceae została wprowadzona w 1972 r. przez Siegfrieda Caspera z opisem niemieckim, a uzupełniona o opis łaciński przez Davida Hibberda w 1976 r.[3] Ponadto proponowano nazwę Haptophyceae (z autorstwem Christensen ex P.C. Silva 1980)[2].

Cała grupa haptofitów ma nie do końca jasną pozycję systematyczną, choć lokuje się ją zwykle wśród chromistów (lub w innych systemach chromalweolatów) jako odrębną linię ewolucyjną. Coccolithophyceae dzieli się na następujące rzędy[3]:

Z wyjątkiem ostatniego rzędu, którego poprawność jest niejasna, są one łączone w podklasę Prymnesiophycidae, Caval.-Sm. 1986

W XX w. organizmy te grupowano jako Coccolithinae wśród złotowiciowców i określano polską nazwą wiciowce wapienne[4].

W rejestrze AlgaeBase do drugiej połowy 2012 r. zgromadzono informacje o 385 gatunkach tej klasy[3].

Biologia[edytuj | edytuj kod]

Coccolithophyceae (Prymnesiophyceae) mają postać wiciowców, zwykle, ale nie zawsze ruchliwych – jednokomórkowych monad lub ich kolonii, np. w formie nici, przy czym u niektórych gatunków stadium kolonijne występuje na przemian z monadalnym. Haptonema może przybierać różne postacie i długości (u Isochrysidales może wręcz być jej brak). Wici równe lub jedna nieco dłuższa od drugiej, zwykle dwie, umiejscowione mniej lub bardziej szczytowo. Brak plamki ocznej[5]. Wielu przedstawicieli klasy, tzw. kokolitofory, wytwarza wapienne skorupki zwane kokolitami (stąd nazwa), przy czym na podstawie badań filogenetycznych sugeruje się, że jest to historycznie cecha powszechna w tej klasie, a niezdolność do tworzenia kokolitów jest zjawiskiem wtórnym[2]. U niektórych skorupki organiczne nie pokrywają się wapienną płytką. Liczba chloroplastów od 0 do 4[5]. Oprócz fotosyntezy pozyskują węgiel przyswajając rozpuszczoną w wodzie materię organiczną[6].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Emiliania huxleyi, należąca do rzędu Isochrysidales[7], jest najbardziej rozpowszechnionym kokolitoforem w oceanie. Ten gatunek formuje zakwity w Północnym Oceanie Atlantyckim, niekiedy pokrywające obszar nawet do tysiąca km²[8].

Innym z przedstawicieli kokolitoforów, który w chłodniejszych rejonach oceanu może dominować w fitoplanktonie i dawać zakwity, jest Phaeocystis (rząd Phaeocystales), rodzaj kosmopolityczny[9]. Toksyczne zakwity tworzone przez Chrysochromulina polylepis (rząd Prymnesiales), notowano w Cieśninach Duńskich[10], a pomory ryb wywołane zakwitami wód w słonawych duńskich jeziorach powodowanymi przez Prymnesium parvum opisywano już w pierwszej połowie XX w.[11]

Coccolithophyceae w zapisie kopalnym[edytuj | edytuj kod]

Poddające się fosylizacji elementy Coccolithophyceae, czyli kokolity po raz pierwszy w zapisie skalnym obserwuje się w górnym triasie[12], ale liczne stają się dopiero w skałach jurajskich i młodszych[13]. Kokolity mają duże znaczenie w oznaczaniu wieku skał zwłaszcza kredy i kenozoiku[14]. Kokolity mają także duże znaczenie skałotwórcze, będąc jednym z głównych lub dominującym składnikiem kredy, a zwłaszcza tzw. kredy piszącej[15].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ M.D. Guiry, G.M. Guiry: Phylum: Haptophyta. Algaebase. [dostęp 2012-10-10]. (ang.).
  2. ↑ a b c Paul C. Silva, J. Throndsen, Wenche Eikrem. Revisiting the nomenclature of haptophytes (Commentary). „Phycologia”. 46 (4), s. 471–475, lipiec 2007. International Phycological Society. DOI: 10.2216/07-22.1. ISSN 0031-8884. (ang.). 
  3. ↑ a b c M.D. Guiry, G.M. Guiry: Class Coccolithophyceae [Prymnesiophyceae]. Algaebase. [dostęp 2012-10-10]. (ang.).
  4. ↑ Richard Harder: Systematyka. W: Botanika: podręcznik dla szkół wyższych. Eduard Strasburger (red.). Wyd. 2 pol. według 28 oryg. Warszawa: PWRiL, 1967, s. 525–526. (pol.).
  5. ↑ a b Sina M. Adl, Alastair G. B. Simpson i in. The New Higher Level Classification of Eukaryotes with Emphasis on the Taxonomy of Protists. „Journal of Eukaryotic Microbiology”. 52 (5), s. 399–451, 2005. International Society of Protistologists. DOI: 10.1111/j.1550-7408.2005.00053.x. (ang.). 
  6. ↑ William M. Balch i inni, Osmotrophy of dissolved organic compounds by coccolithophore populations: Fixation into particulate organic and inorganic carbon, „Science Advances”, 9 (21), 2023, DOI: 10.1126/sciadv.adf6973, ISSN 2375-2548, PMCID: PMC10208565 [dostęp 2023-05-25] (ang.).
  7. ↑ WoRMS - World Register of Marine Species - Emiliania huxleyi (Lohmann) W.W.Hay & H.P.Mohler, 1967 [online], www.marinespecies.org [dostęp 2017-04-12].
  8. ↑ Carol Lalli, Timothy Parsons, Biological Oceanography: An Introduction, Pergamon Press, 1993.
  9. ↑ K. W. Tang, H. H. Jakobsen, A. W. Visser. Phaeocystis globosa (Prymnesiophyceae) and the planktonic food web: Feeding, growth, and trophic interactions among grazers. „Limnology and Oceanography”. 46 (8), s. 1860–1870, 2001. DOI: 10.4319/lo.2001.46.8.1860. (ang.). 
  10. ↑ Torkel Gissel Nielsen, Thomas Kiørboe, Peter Koefoed Bjørnsen. Effects of a Chrysochromulina polylepis subsurface bloom on the planktonic community. „Marine Ecology Progress Series”. 62, s. 21-35, 1990-04-05. Inter-Research. ISSN 0171-8630. (ang.). 
  11. ↑ C.V. Otterstroem, E. Steemann Nielsen. Two cases of extensive mortality in fishes caused by the flagellate Prymnesium parvum. „Rep. Dan. Biol. Stn.”. 44, s. 5–24, 1939. (ang.). 
  12. ↑ Bown, PR and Lees, JA and Young, JR (2004) Calcareous nannoplankton evolution and diversity through time. In: Thierstein, HR and Young, JR, (eds.): Coccolithophores : from molecular processes to global impact. SPRINGER-VERLAG BERLIN, strona 481, abstrakt
  13. ↑ Lehmann U. & Hillmer G., 1991: Bezkręgowce kopalne. Wydawnictwa Geologiczne, strona 37
  14. ↑ Ogg J.G., Ogg G. & Gradstein F.M., 2008: Geologic Time Scale. Cambridge Univ. Press, strony 118-124 (dla kredy); 131, 134-135 dla paleogenu i 141, 144 dla neogenu. W podanym źródle ważność stratygraficzną podaje się dla tzw. wapiennego nannoplanktonu, termin ten obejmuje głównie kokolity (porównaj: Bown, PR and Lees, JA and Young, JR (2004) Calcareous nannoplankton evolution and diversity through time. In: Thierstein, HR and Young, JR, (eds.): Coccolithophores: from molecular processes to global impact. SPRINGER-VERLAG BERLIN, strony 481 - 508 ), oprócz tego w przypadku paleogenu bezpośrednio wymieniono kokolity, a w przypadku neogenu rodzaj Discoaster.
  15. ↑ Wacław Ryka, Anna Maliszewska, 1991: Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne, hasła: kreda i kreda pisząca.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Coccolithophyceae&oldid=73158507”