Cmentarz katolicki na Syjonie w Jerozolimie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Cmentarz katolicki na Syjonie
w Jerozolimie
Ilustracja
fragment nekropolii, grób Oskara Schindlera
Państwo

 Izrael

Miejscowość

Jerozolima

Adres

Ma’ale HaShalom St.

Typ cmentarza

wyznaniowy, parafialny

Wyznanie

katolicki

Stan cmentarza

czynny

Data otwarcia

XIX w.

Zarządca

Kustodia Ziemi Świętej

Położenie na mapie Jerozolimy
Mapa konturowa Jerozolimy, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz katolicki na Syjonie”
Położenie na mapie Izraela
Mapa konturowa Izraela, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz katolicki na Syjonie”
Ziemia31°46′14,98″N 35°13′49,20″E/31,770828 35,230333
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz katolicki na Syjonie w Jerozolimie – nekropolia wyznaniowa w Jerozolimie, założona w XIX w., zarządzana przez Kustodię Ziemi Świętej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Na Syjonie w Jerozolimie znajduje się kilka cmentarzy wyznaniowych. Franciszkanie mają swój cmentarz zakonny w pobliżu Bramy Syjońskiej, na zewnątrz murów. Parafianie i zmarli w Ziemi Świętej pątnicy w czasach współczesnych chowani są na osobnym cmentarzu parafialnym założonym w XIX wieku na stoku Wzgórza Syjon. Wejście znajduje się przy Ma’ale HaShalom Street. Nekropolia składa się z dwóch części. W starszej części zaniechano pochówków, gdy cmentarz ucierpiał podczas walk w 1948 roku[a]. W bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowany jest czynny cmentarz. Nekropolia jest oficjalnym cmentarzem jerozolimskiej parafii łacińskiej, nad którą sprawują pieczę franciszkanie z Kustodii Ziemi Świętej[1].

Nowsza część cmentarza ma układ tarasowy, powierzchnia lekko opada w kierunku usytuowanej na południu Doliny Gehenny. Pośrodku znajduje się klatka schodowa umożliwiająca dostanie się części wyższej na niższą oraz długa ściana z grobowcami umieszczonymi jeden nad drugim. Kwatera polska z pomnikiem usytuowana jest centralnie na skraju dolnego tarasu. Większość pochowanych osób to arabscy chrześcijanie z Jerozolimy. Szereg mogił należy do innych nacji[1].

Przede wszystkim w latach 1941–1948 na cmentarzu chowani byli polscy uchodźcy, zmarli w Palestynie żołnierze i członkowie ich rodzin. Polskich grobów z tego okresu jest blisko 90. O polską kwaterę zadbał ks. kan. Stefan Pietruszka. Pierwszym pochowanym Polakiem był por. Władysław Podhajecki, żołnierz Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. W kwaterze znajdują się mogiły 21 żołnierzy: 19 Polaków i 2 Czechów[1].

W latach podziału Jerozolimy 1949–1967 na części należące do Izraela i Królestwa Jordanii cmentarz na Syjonie znajdował się w obszarze zdemilitaryzowanym, tzw. strefie niczyjej (ang. No-Man’s-Land) i nie było do niego dostępu. Po wojnie sześciodniowej Izraelczycy zajęli wschodnią Jerozolimę. Cmentarz został zwrócony franciszkanom. Pierwszym polskim pogrzebem po jego odzyskaniu były egzekwie prałata Stefana Pietruszki-Jabłonowskiego, pierwszego rektora Polskiej Misji Katolickiej w Ziemi Świętej w 1973 roku[1].

W 1974 na cmentarzu pochowany został Oskar Schindler[1].

Kwatera polska[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Obelisk polski na Syjonie w Jerozolimie.

W okresie PRL polskimi grobami opiekowali się Polacy mieszkający w Izraelu, przede wszystkim polscy franciszkanie, siostry elżbietanki i nieliczna Polonia. Po wojnie sześciodniowej Polska zerwała stosunki dyplomatyczne z Izraelem. Przywrócono je w 1990 roku. W maju 1998 roku staraniem kierownika Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Tel Awiwie Edwarda Dobrowolskiego oraz konsula honorowego RP w Jerozolimie Zeeva Barana przeprowadzono inwentaryzację polskich nagrobków. Dokumentację opracowała architekt Krystyna Malkiewicz. Prace renowacyjne przeprowadzono latem 2006 roku. Środki zapewniła Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Po zakończeniu prac 10 września 2006 roku Prezydent RP Lech Kaczyński odsłonił przy kwaterze polskiej obelisk[1][2].

Pozostałości archeologiczne[edytuj | edytuj kod]

W pobliżu wejścia zachowały się odsłonięte fragmenty mozaik z kościoła z okresu bizantyjskiego. W południowej części cmentarza odkryto pozostałości murów miasta z okresu pierwszej świątyni[3].

Wybrane mogiły polskie[edytuj | edytuj kod]

Osoba Funkcja/urząd Rok śmierci Zdjęcie mogiły
Władysław Podhajecki porucznik 1941
Zofia z Pohoskich Poniatowska małżonka ministra rolnictwa Juliusza Poniatowskiego 1942
Karol Lilienfeld-Krzewski major dyplomowany piechoty, dziennikarz i literat 1944
Jan Jastrzębiec-Szpytman wojskowy, odznaczony Orderem Virtuti Militari 1944
Egga Van Haardt malarka 1944
Stefan Maria Jastrzębiec Strzembosz sędzia 1945
Helena z Kielawów Krzysztoniowa żona Wilhelma Krzysztonia, jednego z liderów polskiej społeczności uchodźczej w Palestynie 1945
Aleksy Wdziękoński konsul generalny RP w Jerozolimie 1946
Jerzy Lechowski były konsul RP w Szczecinie i Strasburgu 1947
Konstanty Pomian-Dziembowski prawnik, wojskowy 1947
Witold Hulanicki konsul generalny RP w Jerozolimie 1948
Stefan Arnold prezes Związku Dziennikarzy RP Sekcja Bliskiego Wschodu 1948
ks. Stefan Pietruszka-Jabłonowski pierwszy rektor Polskiej Misji Katolickiej w Ziemi Świętej 1973

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W starej części cmentarza znajduje się ok. 10 grobów polskich. Trzy zachowane tablice. Spoczywają, m.in.: ks. kanonik Marcin Pinciurek (1860–1930), założyciel Starego Domu Polskiego oraz dr Apolinary Tarnawski (1851–1943).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Artur Patek: Polski cmentarz w Jerozolimie. Polacy pochowani na cmentarzu katolickim na górze Syjon. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2009, s. 24–41. ISBN 978-83-62261-00-0. [dostęp 2023-04-23]. (pol.).
  2. ↑ Prezydent w Jerozolimie. prezydent.pl. [dostęp 2023-04-25]. (pol.).
  3. ↑ Eugene Hoade: Guide to the Holy Land. Jerusalem: Franciscan Printing Press, 1984, s. 318. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cmentarz_katolicki_na_Syjonie_w_Jerozolimie&oldid=71153101”