Ciechanów – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ciechanów
miasto i gmina
Ilustracja
Ratusz w Ciechanowie
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

ciechanowski

Data założenia

XI wiek

Prawa miejskie

1400

Prezydent

Krzysztof Kosiński

Powierzchnia

32,78[1] km²

Wysokość

150 m n.p.m.

Populacja (30.06.2023)
• liczba ludności
• gęstość


41 848[2]
1288,5 os./km²

Strefa numeracyjna

23

Kod pocztowy

06-400 do 06-402
06-409 do 06-410
06-413

Tablice rejestracyjne

WCI

Położenie na mapie powiatu ciechanowskiego
Mapa konturowa powiatu ciechanowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ciechanów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Ciechanów”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Ciechanów”
Ziemia52°52′54″N 20°36′38″E/52,881667 20,610556
TERC (TERYT)

1402011

SIMC

0930414

Hasło promocyjne: Otwórz się na Ciechanów
Urząd miejski
plac Jana Pawła II 6
06-400 Ciechanów
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Ciechanów – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim. Miejscowość jest siedzibą powiatu ciechanowskiego. Leży nad rzeką Łydynią, ok. 100 km na północ od Warszawy.

Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[3]. Miejsce obrad sejmików ziemskich ziemi ciechanowskiej od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku[4]. Ciechanów należał do starostwa ciechanowskiego w 1617 roku[5]. Miasto rządowe Królestwa Kongresowego, położone było w 1827 roku w powiecie przasnyskim, obwodzie przasnyskim województwa płockiego[6]. W latach 1975–1998 miasto było stolicą województwa ciechanowskiego.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Według danych z 2007 roku Ciechanów miał obszar 32,51 km², w tym: użytki rolne: 58%, użytki leśne: 3%[7].

Według danych z 1 stycznia 2010 r. powierzchnia miasta wynosiła 32,78 km²[8]. Miasto stanowi 3,08% powierzchni powiatu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Ziemia ciechanowska.

Badania archeologiczne prowadzone na terenie Ciechanowa w latach 60. XX w. przez Irenę Górską sugerują, że na terenie dzisiejszego miasta funkcjonowała niewielka osada, być może już okresie VII–X w.[9]

Zamek w Ciechanowie

W drugiej połowie X w. Mazowsze zostało włączone do państwa pierwszych Piastów. Zdaniem większości badaczy nastąpiło to za panowania Siemomysła, ojca Mieszka I, według innych nawet w końcu X w.[10] Pierwsza pisana wzmianka o Ciechanowie pochodzi z 1065 r. z dokumentu mogileńskiego wydanego przez Bolesława Śmiałego, w którym król uposaża ufundowany wówczas klasztor benedyktynów w Mogilnie. Ciechanów wymieniony jest z nazwy jako jeden z 19 grodów (castrum) i obciążony dziesięciną na rzecz klasztoru[11]. Zdaniem A. Kociszewskiego w XI w. na terenie Ciechanowa funkcjonowały 4 kościoły, co stawiało miasto na drugim miejscu na Mazowszu[12]. Inną opinię wyraża W. Górczyk, który dopuszcza istnienie tylko jednego kościoła w II poł. XI w. w tym mieście[13]. W okresie wczesnego średniowiecza trzon zespołu osadniczego na terenie dzisiejszego Ciechanowa stanowił gród i podgrodzie, którego północny zasięg wyznaczała dzisiejsza ulica Strażacka. Od południa przylegała do nich najprawdopodobniej niewielka osada targowa[14]. W promieniu 2–4 km funkcjonował zespół osad znajdujących się na terenie obecnego miasta[15]. Ze względu na strategiczne położenie gród ciechanowski stanowił ośrodek obronny na północnym Mazowszu był przez to wielokrotnie najeżdżany przez Pomorzan, Prusów i Jaćwingów, Litwinów, a później przez zakon krzyżacki. O znaczeniu ówczesnego Ciechanowa świadczy skupienie wokół miasta skarbów wczesnośredniowiecznych. Na terenie dzisiejszego miasta oraz w jego okolicach zlokalizowano łącznie 16 znalezisk.

Kościół farny w Ciechanowie

Odnalezione dotychczas źródła pozwalają na pewne stwierdzenie istnienia kasztelanii ciechanowskiej w połowie XIII w. W dokumencie z 1254 r. występuje pierwszy znany kasztelan ciechanowski – Racibor (Rethiborius). W 1240 r. występował kasztelan ciechanowski Pomścibór[16]. Jego funkcjonowanie, w oparciu o sobie znane źródła potwierdza Stanisław Pazyra[17].

W 1337 roku miał miejsce najazd litewski na Ciechanów[18].

Interesującym problemem w dziejach miasta jest data jego lokacji. Pewny jest przywilej Janusza I Starszego z roku 1400 przenoszący miasto w nowe miejsce. Część historyków uważa, że już w połowie XIV w. Ciechanów musiał posiadać prawa miejskie. Świadczyć o tym miałby dokument z 1375 r., wydany również przez Janusza I, w którym stwierdzono wprost, że miasto posiada prawo chełmińskie[19]. Zdaniem W. Górczyka, w II poł. XIV w. Ciechanów otrzymał prawo targu, zaś przywilej z roku 1400 był pierwszą lokacją miasta, świadczy o tym choćby brak regularnej zabudowy przed rokiem 1400[13][20]. Również Marian Gumowski podaje rok 1400 jako datę lokacji Ciechanowa[21]. Na początku lat 90. XX w. opublikowano tzw. rocznik ciechanowski, który miał potwierdzać lokację miasta w 1266 r. Jednak dokument ten okazał się dwudziestowiecznym fałszerstwem[22]. W celu podniesienia rangi Ciechanowa, autor rocznika ciechanowskiego J. Gaczyński, dopuścił się także innego fałszerstwa, jak pisze Stanisław Suchodolski, który odkrył to fałszerstwo: „Innego typu mistyfikacji dopuścił się J. Gaczyński, fabrykując relacje o odkryciach archeologicznych dokonanych przed rokiem 1921 przy kościele parafialnym w Ciechanowie. Miano tu znaleźć denar typu GNEZDVN CIVITAS. Celem tego fałszerstwa było podniesienie prestiżu rodzinnego miasta”[23].

Poaugustiański kościół Nawiedzenia NMP

Pomyślny okres dla miasta trwał od XIV do XVI w. W tym czasie liczba mieszkańców sięgnęła 3,5 tys. Kupcy ciechanowscy handlowali nawet z odległymi miastami, odbywały się wielkie targi i zjazdy rycerstwa. Pod koniec XIV w. na mokradłach Łydyni książę Janusz I Starszy rozpoczął budowę zamku. Jego ojciec, Siemowit III, sprowadził do Ciechanowa w 1358 r. zakon augustianów, którzy rozpoczęli budowę kościoła (pierwotnie drewnianego, a od XVI wieku murowanego) oraz klasztoru.

Z 1507 roku pochodzi pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego w Ciechanowie[24].

W 1526 r., po śmierci ostatnich książąt mazowieckich, Ciechanów włączono do Korony. Miasto i okolice zostały przekazane jako wiano ślubne królowej Bonie, która przyczyniła się znacznie do rozwoju miasta.

W 1553 roku w rejonie ul. Warszawskiej wzniesiono murowany kościół Świętego Ducha. Przy nim były hospicjum i cmentarz. Rozebrano go ostatecznie po 1797 roku.

W 1559 r. spisano w Ciechanowie prawo bartne po raz pierwszy w Polsce jako samodzielny dokument. Obejmowało ono starostwa przasnyskie oraz ciechanowskie.

Kanclerz wielki litewski Albrycht Stanisław Radziwiłł niezbyt pochlebnie wyrażał się o Ciechanowie. Zapisał w swoich pamiętnikach pod datą 1 marca 1646 r.: „Ktoś mógłby nazwać Ciechanów mieszkaniem szczurów; wszelkie prawie domy zaplugawione.”[25].

Wraz z wiekiem XVII nastąpił powolny upadek miasta, spowodowany najazdami szwedzkimi i pożarami. Ciechanów długo nie mógł powrócić do dawnej świetności.

Po II rozbiorze Polski Sejm Rzeczypospolitej podniósł miasto do rangi stolicy województwa. Po III rozbiorze Ciechanów stał się prowincjonalnym miastem w powiecie przasnyskim.

W 1806 r., podczas kampanii Napoleona na Mazowszu, miasto zostało ograbione i zniszczone. W XIX w. ludność Ciechanowa wspierała dążenia niepodległościowe, w okolicy toczyły się walki powstańcze. Pod koniec XIX w. nastąpiło ożywienie gospodarcze. W 1864 r. zbudowano tu pierwszy na Mazowszu browar parowy. Trzy lata później Ciechanów stał się miastem powiatowym. W 1877 r. dotarła tu Kolej Nadwiślańska, a w 1882 r. wybudowano cukrownię. W latach 1905–1906 miały miejsce strajki szkolne i robotników rolnych, działały koła SDKPiL i PPS. Rozwijała się spółdzielczość i oświata, zaangażowani w to byli m.in. Maria Konopnicka, Ludwik Krzywicki i Aleksander Świętochowski. Od 1907 w miejscowej cukrowni pracował Marceli Nowotko, tworzący tam organizację socjalistyczną.

Kamienica Brudnickich

Wybuch I wojny światowej i kilkakrotne zniszczenie zahamowały rozwój miasta. W 1915 r. pod Ciechanowem przebiegała linia frontu niemiecko-rosyjskiego. W latach 1918–1920 liczne strajki robotniczo-chłopskie, działalność rad delegatów robotniczych[26].

W okresie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. podczas bitwy nad Wkrą miasto stanowiło punkt obrony bolszewickiej (mieścił się tu sztab korpusu). Wypad 203 pułku ułanów 15 sierpnia 1920 r. doprowadził do zajęcia, rozbicia sztabu i zniszczenia głównego ośrodka łączności, co stworzyło dogodne warunki do działań 5 Armii gen. W. Sikorskiego i rozpoczęcia ofensywy znad Wieprza.

 Osobny artykuł: Zagon na Ciechanów.

Po opuszczeniu miasta przez Armię Czerwoną władze wojskowe rozstrzelały w dniu 20 sierpnia 1920 r. 8 członków Komitetu Rewolucyjnego i Milicji Ludowej w mieście[27].

Hala Pułtuska

Wraz z odzyskaniem niepodległości, mimo trudności i kryzysów, przystąpiono do odrabiania zacofania narosłego w okresie niewoli. Następuje ożywienie gospodarcze, rozpoczęto realizację długofalowych planów rozwojowych. Szczególnie wiele uczyniono w zakresie oświaty i kultury, tworząc powszechnie akceptowany wzorzec kultury regionalnej. Ciechanów nadal pełnił funkcje powiatowe w obrębie woj. warszawskiego, a jego ludność wzrosła w latach 1921–1938 z 12 tys. do 15,5 tys. osób. Należy też podkreślić rolę, jaką w życiu miasta odgrywał 11 pułk Ułanów Legionowych im. Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza.

Pluton 11 Pułku Ułanów podczas defilady w Płocku

Z 3 września na 4 września 1939 r. miasto zostało zajęte przez Niemców. Ciechanów został wcielony do III Rzeszy i przemianowany na niem. Zichenau jako stolica rejencji ciechanowskiej. Rozpoczęła się eksterminacja ludności polskiej i żydowskiej[potrzebny przypis]. Zbudowano 3 obozy pracy, tysiące mieszkańców miasta wywieziono lub rozstrzelano. W mieście stacjonowało komando SS (skierowane m.in. do Jedwabnego[potrzebny przypis]). Z okupantem walczyły tu oddziały Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych, Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej. W nocy z 15 na 16 stycznia, hitlerowcy aresztowali i rozstrzelali ok. 100 mężczyzn, których podejrzewali o współpracę z podziemiem. 19 stycznia 1945 roku oddziały 2 Armii Uderzeniowej II Frontu Białoruskiego dowodzonego przez marszałka Rokossowskiego[28] wkroczyły do Ciechanowa. Miasto zostało zdobyte w wyniku manewru oskrzydlającego. Hitlerowcy zagrożeni okrążeniem wycofali się z miasta[29].

Na terenie miasta zaraz po jego zdobyciu funkcjonował obóz NKWD[30].

Dawna wieża ciśnień obecnie Park Nauki Torus, ul. Płocka 34

Po wojnie nastąpił szybki rozwój miasta. W latach 60. XX w. zbudowano kilka filii zakładów przemysłowych z Warszawy m.in. Fabryki Wyrobów Precyzyjnych im. gen. Karola Świerczewskiego, Fabryki Obrabiarek Precyzyjnych „Avia”. Do 1954 roku siedziba wiejskiej gminy Nużewo. Najlepszym okresem były lata po 1975 r., kiedy Ciechanów był stolicą województwa ciechanowskiego, w 1975 rozpoczęła pracę największa w kraju wówczas fabryka stolarki budowlanej produkująca na licencji szwedzkiej[26]. Po 1989 r. miasto dotknęła fala bezrobocia. W 1998 Ciechanów stał się miastem powiatowym, jako jedno z trzech byłych miast wojewódzkich, nie został miastem na prawach powiatu (pozostałe dwa to Piła i Sieradz).

Kasztelanowie ciechanowscy[edytuj | edytuj kod]

  • 1240 – Pomścibor[16].
  • 1254 – Racibor[31].
  • 1297 – Ziemak[32].
  • 1333 – Paweł[33].
  • 1343 – Paweł zwany Warda[34].
  • 1347 – Piotr[35].
  • inf. w latach 1431–1448 – Mikołaj z Dobrzankowa[36].
  • od 1462 – Jakub z Boglewicz[37].
  • inf. w latach 1471–1492 – Jakub z Gołymina[38].
  • 1504 – Mikołaj z Obór[39].
  • 1510 – Pomścibor z Pawłowa[40].
  • 1516 – Ziemak z Cieksyna[41].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Ludność Ciechanowa.
  • Ludność Ciechanowa w ujęciu historycznym[1][42]:
  • Piramida wieku mieszkańców Ciechanowa w 2014 roku[1].

Polityka[edytuj | edytuj kod]

Prezydentem miasta, od 2014 roku, jest Krzysztof Kosiński.

Prezydenci Ciechanowa (od 1973)[edytuj | edytuj kod]

Lp. Zdjęcie Imię i nazwisko
(ugrupowanie polityczne) 		Obięcie urzędu Złożenie urzędu Uwagi
- Kazimierz Chrostowski

(PZPR)
(1926-1995)

1973 1975 Jako naczelnik miasta
1. Tadeusz Czyżewski

(PZPR)
(1934-2014)

23 września 1975 16 grudnia 1980 Urząd Prezydenta utworzony
2. Kazimierz Chrostowski

(PZPR)
(1926-1995)

1981 1985
3. Marcin Stryczyński

(PZPR)
(1947-)

1986 1990
4. Tadeusz Bochnia

(bezpartyjny)
(1956-)

1990 1994 Jako pierwszy, wybrany w wyborach powszechnych
(3.) Marcin Stryczyński

(SLD)
(1947-)

1994 1998 (ponownie)
5. Lech Gąsiorowski

(AWS)
(1951-)

1998 2000 Odwołany, w związku z rozpadem koalicji w Radzie Miasta
(3.) Marcin Stryczyński

(SLD)
(1947-)

2000 2002 (ponownie)


p.o.

6. Waldemar Wardziński

(PO)
(1955-)

2002 8 grudnia 2014 Sprawował swój urząd 3 kadencje
7.
Krzysztof Kosiński

(PSL)
(1988-)

8 grudnia 2014 nadal W wyborach samorządowych w 2018 roku uzyskał reelekcję, otrzymując 83,59% głosów

Posłowie na Sejm są wybierani z okręgu wyborczego nr 16 (Płock).

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Ul. Kilińskiego 4/8 – brama wjazdowa i dawny budynek Administracji browaru (obecnie Nowy Urząd Miasta)

Jest ośrodkiem przemysłu maszynowego, środków transportu, metalowego, elektrotechnicznego i spożywczego[43].

Regionalnym browarem jest założony w 1864 roku Browar Ciechan.

Pozarządowe organizacje gospodarcze[edytuj | edytuj kod]

Inne organizacje pozarządowe[edytuj | edytuj kod]

  • „Być Jak Inni” Fundacja Pomocy Dzieciom, Młodzieży i Dorosłym Niepełnosprawnym
  • Fundacja „Pomóż Zdrowiu”
  • Zarząd Rejonowy Polskiego Czerwonego Krzyża – Polskie Stowarzyszenie Diabetyków (Oddział Powiatowy w Ciechanowie)
  • Stowarzyszenie „Akademia Kultury”
  • Stowarzyszenie „Ciechanowska Grupa Rowerowa”
  • Stowarzyszenie „Młodzi w Regionie”

Transport[edytuj | edytuj kod]

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Fragment DK 50

Przez Ciechanów przebiegają drogi:

Komunikacja miejska[edytuj | edytuj kod]

Komunikację miejską na zlecenie Urzędu Miasta Ciechanów obsługuje ZKM Ciechanów. Operator świadczy usługi na 11 liniach autobusowych. ZKM Ciechanów działa również na zlecenie gmin: Ciechanów, Golymin-Ośrodek, Opinogóra Górna i Ojrzeń.

Taxi[edytuj | edytuj kod]

W Ciechanowie działają trzy postoje taksówek oraz liczni prywatni przewoźnicy.

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Przez miasto przebiega linia kolejowa nr 9 (Warszawa – Gdynia) na której znajdują się dwie stacje: Ciechanów i Ciechanów Przemysłowy.

Do 1987 roku przez miasto przebiegała trasa kolei wąskotorowej będąca częścią Mławskiej Kolei Dojazdowej.

Transport lotniczy[edytuj | edytuj kod]

W 2013 otworzono sanitarne lądowisko przy ul. Powstańców Wielkopolskich.

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Krzywa Hala i obelisk
Neogotycka dzwonnica (Farska Góra)

Obiekty nieistniejące[edytuj | edytuj kod]

  • Kościół św. Małgorzaty – gotycki, murowany, wzmiankowany ok. 1427 r. Remontowany w 1678 r. Od połowy XVIII w. w ruinie. Rozbiórki najprawdopodobniej dokonali Prusacy – po 1797 r. (lokalizacja: ul. 17-go Stycznia w pobliżu gmachu Starostwa Powiatowego)
  • Kościół św. Ducha – murowany, na planie kwadratu, jednonawowy – erygowany w 1533 r., remontowany w latach 1632–1674. W XVIII w. w ruinie. Rozebrany po 1797 r. (lokalizacja: posesja Ropelewskich przy ul. Warszawskiej 25)
  • Kościół św. Piotra – wzmiankowany w 1598 r. jako najstarsza świątynia parafialna. Drewniany, jednonawowy o czterech oknach. W ruinie od XVIII w. Rozebrany na pocz. wieku XIX. (lokalizacja: posesja Lenca przy ul. Augustiańskiej, róg Orylskiej).
  • Kamienica z XV/XVI w. przy pl. Jana Pawła II 5. Zachowane są tylko gotyckie piwnice (obecnie zasypane), odkryte w czasie wykopalisk w latach 1976–1981[44].


Osiedla[edytuj | edytuj kod]

  • Osiedle Nr 1 – „Powstańców Wielkopolskich”
  • Osiedle Nr 2 – „Aleksandrówka II”
  • Osiedle Nr 3 – „Aleksandrówka”
  • Osiedle Nr 4 – „Śródmieście”
  • Osiedle Nr 5 – „Płońska”
  • Osiedle Nr 6 – „Słoneczne”
  • Osiedle Nr 7 – „Przemysłowe”
  • Osiedle Nr 8 – „Kwiatowe”
  • Osiedle Nr 9 – „Bloki”
  • Osiedle Nr 10 – „Kargoszyn”
  • Osiedle Nr 11 – „Podzamcze”
  • Osiedle Nr 12 – „Zachód”

Kultura[edytuj | edytuj kod]

Park Nauki Torus, ul. Płocka 34

Imprezy cykliczne[edytuj | edytuj kod]

  • Dionizje – Ogólnopolski Festiwal Teatralny (wrzesień)
  • Zajazd Szlachecki (wrzesień)
  • Spotkania ze Średniowieczem (wrzesień)
  • Blues na dołku – Spotkania z bluesem (listopad/grudzień)
  • Ciechanowskie Otwarte Spotkania Motocyklowe (drugi weekend maja)
  • Spring Blues Night Festiwal

Organizacje artystyczne[edytuj | edytuj kod]

  • Rozmyty Kontrast – Grupa Teatralna
  • Ludowy Zespół Artystyczny „Ciechanów”
  • Exodus – Teatr
  • Horrendus – Zespół Muzyki Dawnej
  • Sine Nomine – Chór, Stowarzyszenie Ciechanowskie Forum Muzyczne
  • Funny – Zespół Tańca Nowoczesnego
  • Formacja Artystyczna „FreakShow”
  • Maori – grupa tańca z ogniem

Media[edytuj | edytuj kod]

Prasa[edytuj | edytuj kod]

Radio[edytuj | edytuj kod]

Portale internetowe[edytuj | edytuj kod]

  • pulsciechanowa.pl – lokalny portal informacyjny – obejmujący swym zasięgiem powiat ciechanowski.
  • naszciechanow.pl – Lokalny portal informacyjny obejmujący swoim zasięgiem powiat ciechanowski.
  • ciechanowinaczej.pl – Lokalny portal informacyjny obejmujący swoim zasięgiem cały powiat ciechanowski
  • Ciech24.pl – Lokalny portal informacyjny obejmujący swoim zasięgiem cały powiat ciechanowski
  • CiechTivi.pl – Lokalny portal informacyjny z relacjami filmowymi
  • 06-400.pl – Lokalna platforma blogowa
  • TV Ciechanów Internetowa Telewizja Informacyjna - www.tvciechanow.pl

Oświata i nauka[edytuj | edytuj kod]

Szkoły podstawowe[edytuj | edytuj kod]

Szkoły średnie[edytuj | edytuj kod]

Uczelnie[edytuj | edytuj kod]

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Religia[edytuj | edytuj kod]

W Ciechanowie działają dwa zbory Świadków Jehowy, sześć parafii rzymskokatolickich i dwie wspólnoty o charakterze ewangelicznym:

Kościół Chrystusowy w RP[edytuj | edytuj kod]

Inne[edytuj | edytuj kod]

  • Kościół Pana Jezusa Chrystusa w Ciechanowie[47]

Kościół katolicki[edytuj | edytuj kod]

Kościół parafialny Świętego Piotra Apostoła
Parafia Matki Bożej Fatimskiej

Świadkowie Jehowy[edytuj | edytuj kod]

Sport i rekreacja[edytuj | edytuj kod]

Harcerstwo[edytuj | edytuj kod]

  • 1 Ciechanowska Drużyna Harcerzy „Burza”[49]
  • Hufiec Ciechanów Chorągwi Mazowieckiej ZHP[50]
  • 14 Wielopoziomowa Koedukacyjna Medyczna Drużyna Harcerska „Cordis”
  • 12 Przyparafialna Wielopoziomowa Drużyna Harcerska „Feniks”
  • 3 Ciechanowska Wielopoziomowa Drużyna Harcerska „Żywioły”

Baza sportowo-rekreacyjna[edytuj | edytuj kod]

  • Stadion Miejski (ul. 3 Maja 7)
  • Kryta Pływalnia (ul. 17 Stycznia 60B)
  • Basen otwarty (ul. Kraszewskiego)
  • Kąpielisko otwarte „Krubin”
  • Lodowisko (ul. 17 Stycznia)
  • Orlik (ul. Powstańców Wielkopolskich 1)
  • Obiekt hotelowo-gastronomiczny „Olimpijski”
  • Hale sportowe:
  1. hala sportowa im. Ireneusza Palińskiego (ul. Kraszewskiego 8)
  2. hala widowiskowo-sportowa (ul. 17 Stycznia 60C)
  3. hala sportowa przy Szkole Podstawowej nr 3
  4. hala sportowa przy Szkole Podstawowej nr 4
  5. hala sportowa przy Szkole Podstawowej nr 7

Kluby sportowe[edytuj | edytuj kod]

Podnoszenie ciężarów – Ekstraklasa
Pétanque – II liga PFP
Piłka ręczna – I Liga
Kolarstwo
Piłka nożna – V liga
Tenis stołowy – III i V liga
Piłka nożna – juniorzy
Piłka ręczna – juniorzy
Koszykówka – juniorzy
pływanie
Taekwon-Do ITF
  • Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej Miejskie Ognisko „Promyk”
Taekwon-Do WTF
Kick-boxing
Brydż sportowy
Biegi lekkoatletyczne
Szachy
Jeździectwo

Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]

Meudon[51][edytuj | edytuj kod]

Państwo:  Francja
Data podpisania umowy: 4 listopada 1972
Formy współpracy:
  1. wymiana doświadczeń w zakresie funkcjonowania administracji lokalnej, wizyty delegacji oficjalnych
  2. wymiana kulturalna, koncerty zespołów, udział w Targach Bożonarodzeniowych miast partnerskich, współpraca zespołów artystycznych
  3. wymiana grup sportowych
  4. współpraca szkół – realizacja wspólnych programów edukacyjnych

Haldensleben[edytuj | edytuj kod]

Państwo:  Niemcy
Data podpisania umowy: 25 września 1992
Formy współpracy:
  1. kontakty oficjalne, wymiana doświadczeń w zakresie funkcjonowania administracji lokalnej i przedsiębiorstw komunalnych
  2. wymiana grup dzieci i młodzieży
  3. współpraca kulturalna, wspólne warsztaty artystyczne, koncerty zespołów, uczestnictwo w imprezach kulturalnych obu miast
  4. współpraca szkół
  5. działania artystyczne plastyka ciechanowskiego Marka Zalewskiego w Haldensleben – sympozja, plenery, wystawy

Chmielnicki[edytuj | edytuj kod]

Kraj:  Ukraina
Data podpisania umowy: 27 listopada 1997
Formy współpracy:
  1. wymiana kulturalna, koncerty zespołów artystycznych, udział w imprezach kulturalnych
  2. pośrednictwo w nawiązywaniu kontaktów gospodarczych obu miast
  3. wymiana doświadczeń w zakresie restrukturyzacji gospodarczej i przeobrażeń społecznych

Brezno[52][edytuj | edytuj kod]

Państwo:  Słowacja
Data podpisania umowy: 21 czerwca 2001
Formy współpracy:
  1. wymiana kulturalna, koncerty zespołów artystycznych, udział w imprezach kulturalnych
  2. pośrednictwo w nawiązywaniu kontaktów gospodarczych obu miast
  3. wymiana doświadczeń w zakresie restrukturyzacji gospodarczej i przeobrażeń społecznych

Bielawa[edytuj | edytuj kod]

Państwo:  Polska
Data podpisania umowy: 5 października 2011
Formy współpracy:
  1. wymiana doświadczeń w zakresie funkcjonowania administracji lokalnej, wizyty delegacji oficjalnych
  2. pośrednictwo w kontaktach gospodarczych oraz handlowych
  3. wymiana grup sportowych
  4. współpraca w dziedzinie kultury

Silistra[edytuj | edytuj kod]

Państwo:  Bułgaria
Data podpisania umowy: 18 października 2023[53]
Formy współpracy:
  1. wymiana dzieci i młodzieży w obszarach edukacji
  2. współpraca w dziedzinie kultury
  3. współpraca w dziedzinie sportu

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Ciechanów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. ↑ GUS. Dane dla jednostki terytorialnej w dniu 30.06.2023 r.. [dostęp 2024-03-11].
  3. ↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 38.
  4. ↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 29.
  5. ↑ Lustracje województwa mazowieckiego XVII wieku. Cz. 1 1617-1620, wydała Alina Wawrzyńczyk, Wrocław 1968, s. 46.
  6. ↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 74.
  7. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2011-03-06].
  8. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  9. ↑ I. Górska, Badania sondażowe na Farskiej Górze w Ciechanowie, „Wiadomości archeologiczne”, T. XXXIV/3–4, 1969, s. 436–442.
  10. ↑ B. Gierlach, Świt Mazowsza, Warszawa 1984, s. 30, 119; H. Łowmiański, Początki Polski, t. 5, s. 493–495.
  11. ↑ J. Gaczyński, Dokument mogileński – studium krytyczne, „Zapiski Ciechanowskie” V, 1983, s. 5–45.
  12. ↑ A. Kociszewski, „Oppidum nostrum Ciechanoviense in alium locum translocare...”. W poszukiwaniu początków Ciechanowa, „Zapiski Ciechanowskie” X, 2000, s. 105.
  13. ↑ a b W. Górczyk, Ciechanów – zarys dziejów do XV w. Kultura i Historia, UMCS 2011 tutaj. W. Górczyk, Topografia sakralna Ciechanowa do roku 1600, Bieżuńskie Zeszyty Historyczne nr 30 (2016), s. 55–80.
  14. ↑ Ryszard Małowiecki, Ciechanów. Miasto – Ogólne wytyczne konserwatorskie do Planu Zagospodarowania Przestrzennego, Ciechanów 1992, s. 7.
  15. ↑ J. Gaczyński, Ciechanów jako czoło plemienne Mazowsza, [w:] Rola i znaczenie Ciechanowa w dziejach Mazowsza, 1995, s. 38–40; M. Piotrowski, Historię Ciechanowa trzeba pisać na nowo, „Tygodnik Ciechanowski” 1/2012, s. 14.
  16. ↑ a b K. Niesiecki, Herbarz Polski, Lipsk 1839–1845, t. 10, s. 102–107.
  17. ↑ S. Pazyra, Dzieje Ciechanowa i ziemi ciechanowskiej, Ciechanów 1976, s. 237.
  18. ↑ Grzegorz Błaszczyk, Dzieje stosunków polsko-litewskich od czasów najdawniejszych po współczesność, tom I, Poznań 1998, s. 77.
  19. ↑ „Cum iure theutonico Chulmensi, quo civitas Ciechanoviensis fruitur” – cyt. za: A. Kociszewski, Od „castrum”…, s. 16.
  20. ↑ W.Górczyk poddaje krytyce naukowej koncepcje lokacji Ciechanowa przed rokiem 1400 – patrz: W. Góczyk, Lokacja Ciechanowa, Notatki Płockie, 2013/4, s. 8–9, http://www.tnp.org.pl/Notatki_Plockie_2013_nr_4.pdf.
  21. ↑ M. Gumowski, Herby miast województwa warszawskiego,[w:]MiesiÍcznik Heraldyczny. Organ Polskiego Towarzystwa Heraldycznego wydawany przez Oddział Warszawski, 1937 R. 16, nr 1,s. 6.
  22. ↑ K Pacuski, Uwagi i sprostowania do Nowego Kodeksu dyplomatycznego Mazowsza. Część III. Dokumenty z lat 1356, „Studia Źródłoznawcze”, T. 40 (2002), s. 168.
  23. ↑ S. Suchodolski, Uwaga, fałszerstwo! O rzekomych znaleziskach denarów z legendą GNEZDVN CIVITAS i innych monet z czasów Bolesława Chrobrego, „Notae Numismaticae. Zapiski Numizmatyczne” tom III/IV, s. 319 Czytaj.
  24. ↑ Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 15.
  25. ↑ Albrycht Stanisław Radziwiłł, Pamiętnik o dziejach w Polsce, tłum. i opr. Adam Przyboś i Roman Żelewski, t. 2, Warszawa 1980, s. 480.
  26. ↑ a b Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński „Mazowsze, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 105–108.
  27. ↑ “Odgłosy Rewolucji Październikowej na Mazowszu i Podlasiu“. Praca zbiorowa. Książka i Wiedza 1970, s. 219 i 220
  28. ↑ Boris Sokołow „Rokossowski”, Wydawnictwo Poznańskie 2014, ISBN 978-83-7976-205-7, s. 394.
  29. ↑ Wiesław Białkowski „Rokossowski – na ile Polak?”, Wydawnictwo Alfa 1999 r., ISBN 83-7001-755-X, s. 121.
  30. ↑ Józef Dębiński, Komunistyczne obozy koncentracyjne w Polsce pojałtańskiej, „Studia Włocławskie” (16 (2014)), 2014, s. 63.
  31. ↑ NKDMazII, nr 18, s. 20.
  32. ↑ NKDMazII: nr 98 falsyfikat, s. 91 [Semaconis]; nr 100, s. 95 [Zemacone]; nr 101, s. 96.
  33. ↑ NKDMazII, nr 207, s. 208.
  34. ↑ NKDMazII: nr 259, s. 262; nr 260, s. 264.
  35. ↑ NKDMazII, nr 281, s. 287.
  36. ↑ IMT, t.1: nr 75, s. 136 [Nicolai de Dobrzankowo]; nr 82, s. 146 [Nicolao de Dobrzankowo]; nr 90, s. 158 [Nicolao Wansch de Dobrzankowo]; nr 95, s. 171.
  37. ↑ Metr. Kor., 337, s. 46–49v; IMT, t. 1, nr 114, s. 219 [Jakobo de Bogleuicze].
  38. ↑ IMT, t. 1: nr 126, s. 246 [Jacobo de Gobynino]; IMT, t. 2, nr 130, s. 10 [Jacobus de Golynyno]; nr 141, s. 31, 33 [Jacobo de Golynyno]; nr 143, s. 36 [Jacobo de Golinyno]; nr 145, s. 42; nr 146, s. 46 [Jacobo de Golinyno]; nr 151, s. 55 [Jacobo de Golinino].
  39. ↑ IMT, t. 2, nr 171, s. 102 [Nicolaum de Obori]; nr 175, s. 111; nr 176, s. 112.
  40. ↑ Zakr. ziem. wiecz. rel., 32, 489v–490.
  41. ↑ Metr. Kor., 341, 1.
  42. ↑ Józef Kazimierski, Daniela Warecka-Kosacka Studium historyczne miasta Ciechanowa, Płock 1957, s. 9.
  43. ↑ Ciechanów, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-02-10].
  44. ↑ Martyna Milewska, Późnośredniowieczna kamienica mieszczańska przy Rynku w Ciechanowie, Warszawa 1981.
  45. ↑ Strona rdc.pl.
  46. ↑ Kościół Chrystusowy w Ciechanowie [online], schciechanow.pl [dostęp 2020-07-08].
  47. ↑ Kościół Pana Jezusa Chrystusa w Ciechanowie – strona informacyjna zboru [online], kjciechanow.pl [dostęp 2019-11-16].
  48. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2015-01-16].
  49. ↑ Facebook [online], facebook.com [dostęp 2017-12-02] (fr.).
  50. ↑ Hufiec ZHP Ciechanów | [online], ciechanow.mazowiecka.zhp.pl [dostęp 2017-11-17] (pol.).
  51. ↑ Spotkanie w Meudon [online], umciechanow.pl [dostęp 2019-02-15] (pol.).
  52. ↑ Partnerskie Brezno świętowało 750-lecie [online], umciechanow.pl [dostęp 2019-02-15] (pol.).
  53. ↑ Informacja na stronie miasta

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Ciechanów
Części miasta wg TERYT

Herb Ciechanowa

Powiat ciechanowski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu ciechanowskiego

Powiat ciechanowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Miasta województwa mazowieckiego
Na prawach powiatu
Powiatowe
Gminne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ciechanów&oldid=73217243”