Charles Haughey – Wikipedia, wolna encyklopedia

Charles Haughey

Data i miejsce urodzenia	16 września 1925 Castlebar
Data i miejsce śmierci	13 czerwca 2006 Dublin
Taoiseach
Okres	od 11 grudnia 1979 do 30 czerwca 1981
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Jack Lynch
Następca	Garret FitzGerald
Taoiseach
Okres	od 9 marca 1982 do 14 grudnia 1982
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Garret FitzGerald
Następca	Garret FitzGerald
Taoiseach
Okres	od 10 marca 1987 do 11 lutego 1992
Przynależność polityczna	Fianna Fáil
Poprzednik	Garret FitzGerald
Następca	Albert Reynolds

Charles James Haughey, irl. Cathal Ó hEochaidh (ur. 16 września 1925 w Castlebar, zm. 13 czerwca 2006 w Dublinie^[1]) – irlandzki polityk, wieloletni deputowany, działacz Fianna Fáil i jej lider w latach 1979–1992, minister, trzykrotny premier Irlandii (1979–1981, 1982, 1987–1992).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w jako syn wojskowego. Uczył się w szkole prowadzonej przez Irish Christian Brothers. Ukończył studia handlowe na University College Dublin. Kształcił się też w King’s Inns, nie podjął jednak praktyki prawniczej^[2]. Zaczął prowadzić własną działalność gospodarczą w tym na rynku nieruchomości^[1].

Dołączył do ugrupowania Fianna Fáil^[3]. W 1957 za czwartym podejściem po raz pierwszy uzyskał mandat posła do Dáil Éireann z okręgu Dublin North East^[4]. W dziesięciu kolejnych wyborach (1961, 1965, 1969, 1973, 1977, 1981, lutym 1982, listopadzie 1982, 1987, 1989) z powodzeniem ubiegał się o reelekcję, zasiadając w niższej izbie irlandzkiego parlamentu przez 35 lat do 1992^[3][4].

Stopniowo awansował w swoim ugrupowaniu. W trakcie pierwszej kadencji zajmował stanowisko parlamentarnego sekretarza przy ministrze sprawiedliwości. W październiku 1961 został ministrem sprawiedliwości w gabinecie swojego teścia Seána Lemassa. W październiku 1964 przeszedł na urząd ministra rolnictwa, urząd ten sprawował do listopada 1966^[3]. W 1966 odpowiadał za kampanię prezydencką Éamona de Valery^[5]. Został następnie ministrem finansów w gabinecie Jacka Lyncha. Pełnił tę funkcję do czasu swojej dymisji w maju 1970^[3]. Został odwołany przez premiera (podobnie jak minister Neil Blaney). Obaj politycy byli w tym czasie objęci postępowaniem dotyczącym sponsorowania z funduszy państwowych przemytu nielegalnej broni dla IRA w Irlandii Północnej^[6][7].

Afera nie przeszkodziła politykowi w kontynuowaniu kariery. Gdy jego partia powróciła do władzy, w lipcu 1977 objął urząd ministra zdrowia, który sprawował do grudnia 1979^[1][3]. W tym samym miesiącu został nowym liderem Fianna Fáil, którą kierował do czasu swojej rezygnacji w lutym 1992^[4][8]. Trzykrotnie w międzyczasie sprawował urząd premiera – od grudnia 1979 do czerwca 1981, od marca do grudnia 1982 i od lipca 1989 do lutego 1992. Był również ministrem edukacji (w październiku 1982) i ministrem do spraw Gaeltachtu (od lipca 1989 do lutego 1992)^[3]. W 1981 i 1982 odchodził z rządu w związku z przejęciem władzy przez Garreta FitzGeralda z Fine Gael^[8]. W 1992 zrezygnował z funkcji premiera i przywódcy partii, gdy pojawiły się zarzuty, że miał związek z nielegalnym nagraniem dwóch dziennikarzy w 1982^[1][2].

Charles Haughey był znany ze swojego wystawnego i ekstrawaganckiego stylu życia, co budziło kontrowersje^[2]. W 1997 został objęty postępowaniem, które ujawniło, że w czasie pełnienia funkcji premiera otrzymywał znaczne sumy pieniędzy od jednego z przedsiębiorców. Powołany przez parlament specjalny trybunał ujawnił inne nieprawidłowości finansowe. Polityk ostatecznie zgodził się na uiszczenie 6 milionów euro tytułem zaległych podatków i tytułem kary^[1].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Był żonaty z Maureen Haughey, córką polityka Seána Lemassa^[1]. Mieli czwórkę dzieci: córkę Eimear oraz synów Conora, Ciarána i Seána^[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]