Charles-Eugène Delaunay – Wikipedia, wolna encyklopedia

Charles-Eugène Delaunay

Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1816 Lusigny-sur-Barse
Data i miejsce śmierci	5 sierpnia 1872 Cherbourg
Profesor nauk technicznych
Specjalność: matematyka, astronomia
Alma Mater	École polytechnique École nationale supérieure des mines de Paris
Doktorat	1841
Profesura	1851
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Paryski École nationale supérieure des mines de Paris École polytechnique
Multimedia w Wikimedia Commons

Charles-Eugène Delaunay (ur. 9 kwietnia 1816 w Lusigny-sur-Barse, zm. 5 sierpnia 1872 w Cherbourgu^[1]) – francuski astronom i matematyk.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z ubogiej rodziny, w dzieciństwie został wysłany do wuja, który mieszkał w Troyes, tam uczęszczał do szkoły. W 1833 roku wyjechał do Paryża, aby studiować na École polytechnique.

W 1841 opublikował rozprawę doktorską zatytułowaną De la distinction des maxima et des minima dans les questions qui dépendent de la méthode des variations, po czym Jean-Baptiste Biot zaproponował mu przejęcie swoich wykładów z fizyki astronomicznej na Sorbonie. W 1843 roku ukończył studia inżynierskie na École des Mines. Wykładał tam geometrię i mechanikę w latach 1845-1850. W 1850 roku objął katedrę mechaniki na Sorbonie, a w 1851 został profesorem w École polytechnique. W 1855 został wybrany do Sekcji Astronomii Francuskiej Akademii Nauk.

Opublikował kilka artykułów dotyczących perturbacji Urana. Zajmował się także teorią pływów. Badał mechanikę Księżyca jako specyficzny przypadek problemu trzech ciał.

W 1870 roku objął stanowisko dyrektora obserwatorium paryskiego.

W 1872 roku Delaunay i trzy inne osoby utonęły po tym, jak łódź, którą płynęli przewróciła się na skutek silnego podmuchu wiatru.

Wyróżnienia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

• członek Francuskiej Akademii Nauk (1855)
• zagraniczny członek brytyjskiego Royal Society (1869)
• Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (1870)
• jego nazwisko znajduje się na liście 72 nazwisk na wieży Eiffla^[2]
• jego nazwiskiem nazwano jeden z kraterów na Księżycu

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Charles-Eugène Delaunay w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)