French
DeutschChang’e 4 – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Zaangażowani | |
|---|---|
| Rakieta nośna | |
| Miejsce startu | |
| Cel misji | |
| Orbita (docelowa, początkowa) | |
| Czas trwania | |
| Początek misji | 7 grudnia 2018 (18:23:34 UTC) |
| Data lądowania | 3 stycznia 2019 (02:26 UTC) |
| Wymiary | |
| Masa całkowita | 3780 kg |
Chang’e 4 (chiń. upr. 嫦娥四号; chiń. trad. 嫦娥四號; pinyin Cháng’é sì hào) – chińska sonda kosmiczna przeznaczona do badań Księżyca. Jest czwartą misją w ramach chińskiego programu badań Księżyca (program Chang’e). Start sondy nastąpił 7 grudnia 2018 roku z kosmodromu Xichang. W ramach misji, po raz pierwszy w historii, na niewidoczną z Ziemi stronę Księżyca dotarł lądownik z łazikiem Yutu 2[1]. Do lądowania doszło 3 stycznia 2019 r. w kraterze von Kármána w obszarze basenu Bieguna Południowego – Aitken[2]. Łączność z Ziemią jest utrzymywana za pomocą satelity telekomunikacyjnego Queqiao (inaczej Chang'e 4R) umieszczonego w punkcie libracyjnym L2 układu Ziemia-Księżyc[2][3]. Planowany czas funkcjonowania łazika na powierzchni Księżyca wynosił 3 miesiące, został on jednak przekroczony i w grudniu 2019 Yutu 2 pobił rekord długości trwania misji łazika na powierzchni Księżyca, należący wcześniej do radzieckiego pojazdu Łunochod 1 (dziesięć i pół miesiąca)[4][5].
Lądownik przeprowadzi eksperymenty z dziedziny radioastronomii, natomiast głównym celem łazika będzie zbadanie powierzchni Księżyca (m.in. wykona mapę okolic miejsca lądowania)[3][6].
Misja[edytuj | edytuj kod]
Grudniowy start rakiety z ładunkiem naukowym został ogłoszony przez Chińską Narodową Agencję Kosmiczną 15 sierpnia 2018 r.[7]
Rakieta Długi Marsz 3B (CZ-3B) z lądownikiem i łazikiem wystartowała 7 grudnia 2018 r. o godzinie 19:23 CET (8 grudnia o 2:23 rano czasu lokalnego)[8][9] i rozpoczęła lot w kierunku księżyca z zamiarem wejścia na orbitę. Przed startem zakładano potrzebę trzech manewrów korekcyjnych przed manewrem umieszczenia sondy na orbicie, wystarczyło jednak tylko jedno odpalenie rakiet manewrujących 9 grudnia – zaś 12 grudnia sonda po odpaleniu silników weszła na eliptyczną polarną orbitę okołoksiężycową[10]. 30 grudnia doszło do kolejnego manewru, obniżenia orbity[11]. Planowanym terminem lądowania był pierwszy tydzień stycznia 2019 roku[3].
Sonda wylądowała na powierzchni Księżyca 3 stycznia 2019 o godzinie 3:26 CET w wyznaczonej strefie, w miejscu o współrzędnych 45,457°S, 177,589°E[12]. Ostatnia faza lądowania trwała 12 minut[13]. 15 stycznia 2019 poinformowano o wykiełkowaniu jednego z ziaren bawełny, umieszczonych na pokładzie lądownika. Jest to pierwsza w historii roślina na Księżycu[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Chińskie pędy na Księżycu. Puls Kosmosu, 2019-01-15. [dostęp 2019-01-15].
- ↑ a b Chang'e 4. lk.astronautilus.pl. [dostęp 2016-04-09]. (pol.).
- ↑ a b c Elżbieta Kuligowska: Chang'e 4 coraz bliżej ciemnej strony Księżyca. Urania – Postępy astronomii, 2018-12-21. [dostęp 2018-12-22].
- ↑ Leonard David: China’s Farside Moon Rover Breaks Lunar Longevity Record. Space.com, 2019-12-18. [dostęp 2019-12-20]. (ang.).
- ↑ Radek Kosarzycki: Chiński łazik księżycowy mistrzem wytrwałości. Puls Kosmosu, 2019-12-19. [dostęp 2019-12-20].
- ↑ Mariusz Błoński: Chińczycy wybierają się na niewidoczną stronę Księżyca. Kopalnia Wiedzy, 2018-12-04. [dostęp 2018-12-07].
- ↑ Aleksander Fiuk, Chang’e 4 rozpocznie podróż na Księżyc w grudniu 2018 roku [online], Kosmonauta.net, 22 sierpnia 2018 [dostęp 2019-01-03] (pol.).
- ↑ Krzysztof Kanawka, Początek misji Chang'e 4 [online], Kosmonauta.net, 8 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-03] (pol.).
- ↑ Andrew Jones, China launches Chang’e-4 spacecraft for pioneering lunar far side landing mission [online], SpaceNews.com, 7 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-03] (ang.).
- ↑ Michał Moroz, Chang'e 4 dotarła na orbitę okołoksiężycową [online], Kosmonauta.net, 13 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-03] (pol.).
- ↑ Krzysztof Kanawka, Chang'e 4 - lądowanie wkrótce! [online], Kosmonauta.net, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-03] (pol.).
- ↑ Mark Robinson, Chang'e 4 Lander Coordinates [online], 11 stycznia 2019.
- ↑ Chińska misja Chang’e 4 ląduje na niewidocznej stronie Księżyca. Urania – Postępy Astronomii, 3 stycznia 2019. [dostęp 2019-01-03].
- Pogrubieniem oznaczono misje aktualnie prowadzone; kursywa oznacza sondy w drodze do celu.