French
DeutschBeneluks – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 kraje Beneluksu | |
| Język roboczy | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Członkowie | |
| Utworzenie | 1944 |
| Strona internetowa | |
Beneluks[1][2][3][4], Benelux[5][6] – region w Europie Zachodniej składający się z trzech sąsiadujących ze sobą monarchii: Belgii, Holandii i Luksemburga. Słowo Benelux to skrót powstały z połączenia pierwszych sylab nazw tych państw (francuska/niderlandzka, w nawiasach polska nazwa): Belgique/België (Belgia), Nederland (Holandia), Luxembourg/Luxemburg (Luksemburg).
Pierwotnie określenie Benelux oznaczało jedynie unię celną wspomnianych państw.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Unia gospodarcza i monetarna łącząca Belgię i Luksemburg (Beluks) została pierwotnie powołana w 1921[7]. W 1943 przez rządy Belgii, Holandii i Luksemburga na uchodźstwie, przebywające w tym czasie w Londynie, została zawarta umowa monetarna[7]. Traktat ustanawiający unię celną został podpisany 5 września 1944 i wszedł w życie w 1948[7]. Przestał obowiązywać w 1960, kiedy to unia celna została zastąpiona Unią Ekonomiczną Beneluksu.
Powołanie tej organizacji przyczyniło się do powstania w późniejszym czasie Unii Europejskiej, której założycielami były właśnie kraje Beneluksu, a także RFN, Francja i Włochy.
W 1955 została utworzona Międzyparlamentarna Rada Konsultacyjna Beneluksu[a], nazwana potem nieoficjalnie parlamentem Beneluksu. Zgromadzenie składa się z 21 członków parlamentu holenderskiego, 21 członków parlamentów narodowego i regionalnego Belgii i 7 członków parlamentu luksemburskiego.
Traktat powołujący Unię Ekonomiczną Beneluksu (nid. Benelux Economische Unie, fr. Union Économique Benelux) został podpisany w 1958, a wszedł w życie w 1960. Jego celem było umożliwienie wolnego przepływu pracowników, kapitału, usług i dóbr w regionie. W 1970 zniesiono kontrolę na wewnętrznych granicach Beneluksu[5].
17 czerwca 2008 podpisano w Hadze nowy traktat, zastępujący poprzedni, który miał wygasnąć w 2010. Na mocy nowego traktatu organizacja zmieniła nazwę na Unię Beneluksu (nid. Benelux Unie, fr. Union Benelux). Organami Unii Beneluksu są:
- Komitet Ministrów – najwyższy organ w strukturze
- Rada Beneluksu – główny organ wykonawczy
- Międzyparlamentarna Rada Konsultacyjna Beneluksu (zwana także parlamentem Beneluksu)
- Trybunał Sprawiedliwości Beneluksu
- Sekretariat Generalny Beneluksu
Główna siedziba (sekretariat) organizacji znajduje się w Brukseli. Ostatnią instytucją wspomnianą w traktacie, niestanowiącą jednak części struktury Unii, jest Urząd Własności Intelektualnej Beneluksu.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Beneluks. Wielki słownik ortograficzny PWN. [dostęp 2018-12-31].
- ↑ Andrzej Markowski (red.): Ortograficzny słownik języka polskiego. Warszawa: Wilga, 2000, s. 67.
- ↑ Izabela Michna: Generalizacja nazw geograficznych na mapach atlasowych. „Polski Przegląd Kartograficzny”, t. 40, 2008, nr 1, s. 28–45. [dostęp 2018-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-02)].
- ↑ Beneluks (Belgia, Holandia, Luksemburg). Mapa samochodowo-krajoznawcza. Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. s. 93. [dostęp 2018-12-31].
- ↑ a b Benelux, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-12-30].
- ↑ Benelux, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-12-30].
- ↑ a b c Beneluks. zapytaj.onet.pl/encyklopedia. [dostęp 2018-12-31].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Paweł Kołek: Unia Beneluksu – nowa odsłona starej współpracy, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2011 nr 5, s. 439, 446–449
- Benelux Office for Intellectual Property. boip.int. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-02)].