Balkon – Wikipedia, wolna encyklopedia

Balkon w kamienicy
Balkony w domu jednorodzinnym (XX w.)
Balkon o długości całego budynku mieszkalnego. Architekt J.J.P. Oud: Modernistyczne osiedle Hoek van Holland w Rotterdamie, 1927. W całkowicie przeszklonych salonach są zarówno mieszkania jak i sklepy. Po remoncie konserwatorskim szyby ze szkła giętego zostały odsłonięte i nie są już zamalowane na dole[1].
Balkon nad wejściem do kościoła w Nysie
Kraków. Krużganki na Wawelu. Balkon

Balkon – element architektoniczny budynku, nadwieszony, posiadający formę otwartą[2][3]. Stanowi część składową lokalu (mieszkania) i zazwyczaj powiązany jest z pomieszczeniem reprezentacyjnym. Jest to przestrzeń użytkowa – umożliwiająca lepszy, wzrokowy kontakt z otoczeniem i rekreacyjna – stanowiąca połączenie wnętrza budynku z zewnętrzem, będąca namiastką „zielonej izby” lub tarasu.

Oprócz funkcji typowo użytkowej balkon spełnia również funkcję dekoracyjną. Zastosowanie ozdobnych wsporników i balustrad wpływa na wzbogacenie formy elewacji, a wysunięcie płyty balkonowej przed lico ściany i związane z tym światłocienie – na plastyczność całej bryły. Balkony i loggie sygnalizują treść budynku i podkreślają jego mieszkalny charakter.

Balkony stosowane były już w starożytności, ich ślady odnaleziono w budynkach znajdujących się w Pompejach czy Ostii[3]. Stosowane w architekturze średniowiecznej, renesansowej. W okresie baroku stosowane w pałacach, w późniejszym okresie stały się charakterystyczne dla budownictwa mieszkaniowego.

Materiał

[edytuj | edytuj kod]

Najstarsze balkony wykonywane były zwykle z drewna lub z kamienia, od XIX wieku do ich konstrukcji zaczęto stosować żeliwo, a następnie stal i beton[4].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

Balkon składa się z płyty balkonowej, która może być oparta na ozdobnych wspornikach takich, jak na przykład konsole czy atlanci. Wokół płyty balkonowej umieszczona jest pełna lub ażurowa balustrada[3].

Współczesny balkon stosowany w budownictwie mieszkaniowym składa się zwykle z zawieszonej wspornikowo płyty żelbetowej o szerokości do 1,50 metra (możliwe są większe szerokości przy zastosowaniu odpowiednich rozwiązań budowlanych), która może być wsparta na wystających ze ściany belkach stalowych lub żelbetowych i ograniczona balustradą wysokości 0,90–1,1 metra. Do wnętrza mieszkania prowadzą drzwi balkonowe. Zgodnie z polskim prawem budowlanym – warunkami technicznymi dla budynków – balkony umieszcza się na wysokości co najmniej 2,4 metra nad chodnikiem[5]. Ze względów bezpieczeństwa obecnie w budynkach wysokich i wysokościowych stosowanie balkonów powyżej 25 metrów jest niedopuszczalne[6].

Balkon w sztuce

[edytuj | edytuj kod]
Ulubiony wachlarz, obraz pędzla Eugene de Blaasa,1889.
  • obraz:
BalkonÉdouarda Maneta
Majas na balkonieFrancisca Goi
  • powieść:
„Mannen på balkongen” Maj Sjöwall i Per Wahlöö (przekład polski „Mężczyzna na balkonie”)
  • teatr:
scena balkonowa z dramatu „Romeo i JuliaWilliama Szekspira
„Balkon” – sztuka francuskiego dramatopisarza Jeana Geneta
  • film:
„The Balcony” („Balkon”), reżyseria Joseph Strick, USA, 1963
„Sommer vorm Balkon”, reżyseria Andreas Dresen, Niemcy, 2004

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Woningen J.J.P. Oud, Hoek Van Holland https://www.matharchitecten.nl/projecten/renovatie-transformatie/woningen-en-winkels-hoek-van-holland/
  2. Witold Szolginia: Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich. Architektura i Budownictwo. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1975, s. 23.
  3. a b c Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 30. ISBN 83-01-12365-6.
  4. Zdzisław Mączeński: Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym. Warszawa: Arkady, 1997 (reprint), s. 202. ISBN 83-01-12365-6.
  5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (z 12.04.2002 r., Dz.U. Nr 75, poz. 690), Dział VII. Bezpieczeństwo użytkowania, § 293 ust. 2.
  6. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (z 12.04.2002 r., Dz.U. Nr 75, poz. 690), Dział VII. Bezpieczeństwo użytkowania, § 303.