Autostrada A18 (Polska) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy autostrady A18 w Polsce. Zobacz też: artykuły o autostradach A18 w innych krajach.

Początek drogi	Olszyna (PL-D) 51°40′00,671″N 14°45′09,878″E/51,666853 14,752744
Koniec drogi	Krzyżowa 51°19′42,647″N 15°38′40,189″E/51,328513 15,644497
Długość	76,8 km
Województwa	lubuskie, dolnośląskie
Mapa
A18      Odcinki istniejące
Zdjęcie
Przebieg trasy Legenda w użyciu   projekt, budowa, konieczność modernizacji węzeł drogowy typu WA węzeł drogowy typu WB skrzyżowanie rondo przejście graniczne punkt poboru opłat (PPO) stacja poboru opłat (SPO) most / wiadukt / estakada prom rzeka – brak przeprawy przejazd kolejowo-drogowy tunel parking z bufetem stacja paliw restauracja hotel / motel lub inne miejsce noclegowe drogowy odcinek lotniskowy roboty budowlane zakaz ruchu E36  Niemcy granica państwa D Olszyna — Forst 51°40′00,7″N 14°45′09,9″E/51,666853 14,752744 Odcinek oznakowany jako A18E36 Początek odcinka objętego systemem e-TOLL (1) Olszyna 51°40′03,6″N 14°45′56,6″E/51,667678 14,765720 przejście dla zwierząt 51°40′07,4″N 14°46′56,0″E/51,668720 14,782210 wiadukt nad 294 51°39′09,2″N 14°49′16,9″E/51,652550 14,821360   (6)  MOP Trzebiel[a] 51°38′53,7″N 14°49′35,4″E/51,648260 14,826490   (6)  MOP Jagłowice 51°38′58,7″N 14°49′38,8″E/51,649630 14,827440 (10) Żary Zachód[2] (Królów) 12 51°38′02,3″N 14°52′27,9″E/51,633975 14,874409   (proj)  parking Rościce Płd. 51°35′37,2″N 15°00′05,4″E/51,593669 15,001487   (proj)  parking Rościce Płn. 51°35′37,2″N 15°00′05,4″E/51,593669 15,001487 (25) Żary Południe[2] 27 51°33′51,0″N 15°03′03,6″E/51,564159 15,051006   (proj)  MOP Wymiarki Płn.   (proj)  MOP Wymiarki Płd. (35,5) wiadukt nad linią kolejową 282 (35,7) wiadukt nad drogą Iłowa–Konin Żagański (37,6) Iłowa 296 51°31′29,5″N 15°12′58,7″E/51,524873 15,216297 (37,9) most nad Czerną 51°31′20,9″N 15°13′17,9″E/51,522476 15,221631 (45,5) przejście dla zwierząt (45,8) przejście dla zwierząt (54) Luboszów 51°25′54,8″N 15°23′30,7″E/51,431899 15,391864 (54) most nad Kwisą 51°25′54,3″N 15°23′57,2″E/51,431752 15,399224   (proj)  parking Świętoszów Płd. 51°25′40,8″N 15°25′36,2″E/51,427989 15,426735   (proj)  parking Świętoszów Płn. 51°25′40,8″N 15°25′36,2″E/51,427989 15,426735 (70) most nad Bobrem 51°21′49,8″N 15°34′46,0″E/51,363836 15,579447 (71) Golnice 297 51°21′30,1″N 15°35′29,7″E/51,358356 15,591570    MOP Lipiany[b] 51°20′15,2″N 15°37′40,7″E/51,337550 15,627960   (74)  MOP Lipiany 51°20′16,3″N 15°37′49,8″E/51,337850 15,630490 (78) Krzyżowa A4E40 51°19′42,6″N 15°38′40,2″E/51,328513 15,644497 Koniec odcinka objętego systemem e-TOLL A4E40  Zgorzelec, Dresden A4E40  Legnica, Wrocław
Multimedia w Wikimedia Commons

Autostrada A18 – polska autostrada w południowo-zachodniej części kraju, w województwach lubuskim i dolnośląskim. Biegnie w osi NW–SE^[4] III transeuropejskim drogowym korytarzem transportowym, w ciągu drogi międzynarodowej E36, od granicy z Niemcami Olszyna–Forst (łączy się tutaj z niemiecką A15 w kierunku Berlina), przez obszar Borów Dolnośląskich aż do węzła Krzyżowa k. Bolesławca, gdzie łączy się z autostradą A4. Odcinek Olszyna–Krzyżowa ma długość 76,8 km^[4].

Droga ma przekrój dwujezdniowy, czteropasowy. Jezdnia północna została ukończona w roku 2006. Jezdnia południowa została wybudowana w latach 1935–1938 przez III Rzeszę i została zamknięta dla ruchu (zależnie od odcinka) w 2020 oraz 2021 roku. Jej przebudowa do standardu autostrady zakończyła się w 2023 roku^[5][6]. Do czasu ukończenia przebudowy jezdni południowej obie jezdnie były oznakowane jako droga krajowa nr 18.

W 2015 drogą przejeżdżało 7,5–10 tys. pojazdów na dobę, w tym 3 tys. pojazdów ciężarowych z przyczepą.

Węzły z drogami klasy A i S[edytuj | edytuj kod]

Nazwa	Drogi	Miejscowość	Schemat	Typ	Wiadukty	Otwarto
Krzyżowa	A4E40	Bolesławiec		trąbka ze zmodyfikowaną łącznicą	2	2009

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pod administracją niemiecką (budowa jezdni południowej)[edytuj | edytuj kod]

Zbudowana została przez władze III Rzeszy jako fragment autostrady Reichsautobahn (RAB) 9 mającej połączyć Berliner Ring z Chociebużem, Wrocławiem i niemiecką wówczas częścią Górnego Śląska, w granicach której znajdowały się takie miasta jak Bytom, Gliwice, Zabrze i Opole. 27 września 1936 nastąpiło otwarcie pierwszego odcinka autostrady od Wrocławia (obecnie węzeł Bielany Wrocławskie) do Krzywej o długości niespełna 91 km. Fragment ten miał przekrój dwóch jezdni, każda o szerokości 7,5 m oddzielonych od siebie pasem zieleni o szerokości 5 m^[7]. Pierwsze dwa odcinki obecnej DK 18 zostały oddane do użytku w 1937 po dwuletniej budowie. Były to odcinki Żagań – Lipiany o długości 33,2 km oraz liczący 17,1 km odcinek Lipiany – Krzywa. W 1938 oddano do ruchu odcinek Forst – Żagań o długości niespełna 50 km – po polskiej stronie liczy on 37,5 km. Na wszystkich trzech fragmentach autostrady, oprócz fragmentu pomiędzy Lipianami i Krzywą, który był zbudowany podobnie jak odcinek z Krzywej do Wrocławia^[8], wybudowano jedynie południową jezdnię z nawierzchnią betonową^[9][10]. Powstały wszystkie bezkolizyjne węzły, mosty, wiadukty, kładki i przepusty, pozostawiając jedynie miejsce na dobudowanie drugiej, północnej jezdni^[11].

1945–2000[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Autostrada A12 (Polska).

W 1985 roku planowano nadanie arterii kategorii drogi ekspresowej^[12]. W 1993 roku trasa została zaliczona do grupy planowanych autostrad i nadano jej oznaczenie A12^[13] oraz dobudowano drugą jezdnię na odcinku od przejścia granicznego w Olszynie do węzła Królów (9,5 km). W 1995 zmodernizowano 7-kilometrowy odcinek Golnice – Krzyżowa, gdzie została wybudowana dwujezdniowa autostrada z betonową nawierzchnią (dawna A12 o długości 18 km). Odcinek ten nie spełnia jednak wszystkich norm autostradowych, m.in. brakuje na nim pasa awaryjnego.

2001–2006 (budowa jezdni północnej)[edytuj | edytuj kod]

Oddział GDDKiA w Zielonej Górze, któremu podlega całość inwestycji, rozpoczął przygotowania projektu dobudowy jezdni północnej w 2001. W czerwcu 2003 oszacowano koszt modernizacji drogi krajowej nr 18 do klasy autostrady na ok. 550 mln złotych. Projekt wraz z pozwoleniem na budowę gotowy był w I kwartale 2004. Budowa północnej jezdni odcinka Olszyna – Golnice została podzielona na cztery kontrakty:

• Olszyna – Królów (8,92 km),
• Królów – Żary (15,38 km),
• Żary – Iłowa (12,57 km),
• Iłowa – Golnice (34,03 km).

17 marca tego samego roku został ogłoszony międzynarodowy przetarg, a otwarcie ofert nastąpiło 29 czerwca. Na przełomie września i października 2004 podpisano umowy z wykonawcami (łączna wartość 65,278 mln €) i 25 listopada 2004 rozpoczęto budowę jednocześnie na wszystkich czterech ww. etapach.

23 września 2004 Dariusz Skowroński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury, Generalny Dyrektor GDDKiA zadeklarował realizację budowy północnej jezdni odcinka Olszyna – Golnice w 2006 roku (etap Olszyna – Królów do października 2005 i Królów – Golnice do sierpnia 2006). Prace ukończono w połowie roku 2006.

2006–2017[edytuj | edytuj kod]

Po oddaniu do ruchu jezdni północnej, przebudowę (polegającą na rozbiórce i ponownym wykonaniu) 70-letniej jezdni południowej na odcinku Olszyna – Golnice zaplanowano na lata 2007–2009. 18 maja 2006 zielonogórski oddział GDDKiA ogłosił przetarg na wykonanie projektu przebudowy jezdni południowej przyszłej A18. Oferty otwarto 10 lipca tego samego roku, a 2 października 2006 podpisano umowę z Biurem Projektowo-Badawczym Dróg i Mostów Transprojekt–Warszawa Sp. z o.o. na przygotowanie dokumentacji w ciągu 13 miesięcy.

29 czerwca 2009 ogłoszono przetarg na przebudowę południowej jezdni, został on jednak unieważniony 23 lutego 2011. Decyzja podyktowana była brakiem środków na zrealizowanie inwestycji. W 2011 roku Oddział GDDKiA w Zielonej Górze informował^[14], że przebudowa jezdni południowej znalazła się w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2011–2015, jednak i w tym terminie nie została zrealizowana. W 2014 A18 nie znalazła się w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 (z perspektywą do 2025) na liście zadań przeznaczonych do realizacji w ramach zakładanego limitu finansowego, planowane było natomiast pozyskanie środków na jej realizację w ramach drogowej spółki specjalnego przeznaczenia (dssp)^[15].

2018–2023 (przebudowa jezdni południowej)[edytuj | edytuj kod]

Na początku sierpnia 2018, po analizie priorytetów inwestycyjnych i zaplanowaniu środków finansowych w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 (z perspektywą do 2025), zapadła decyzja o skierowaniu do realizacji przebudowy południowej jezdni do parametrów autostrady^[16].

We wrześniu 2019 ogłoszony został przetarg na przebudowę jezdni południowej na odcinku 1 – od granicy państwa do węzła Żary Zachód (wraz z przebudową ostatniego fragmentu jezdni północnej w obrębie węzła Olszyna) o długości 10,4 km. W styczniu 2020 jako najkorzystniejszą wybrano ofertę firmy Strabag. Po odwołaniu firmy PORR złożonym do Krajowej Izby Odwoławczej, które zostało uwzględnione i po ponownej ocenie ofert jako najkorzystniejszą wybrano ofertę firmy PORR^[17]. 24 kwietnia podpisano umowę na realizację tego odcinka w systemie „zaprojektuj i zbuduj”^[18]. Odcinek został udostępniony do ruchu 27 lipca 2023.

W grudniu 2018 zielonogórski oddział GDDKiA ogłosił przetarg na przebudowę południowej jezdni na odcinku 2 – od węzła Żary Zachód (bez węzła) do węzła Iłowa (bez węzła) – o długości 21,9 km^[19]. Z uwagi na przekroczenie założonego budżetu inwestycji (303 mln zł) o 5 mln zł, przetarg został unieważniony w maju 2019. Powtórny przetarg ogłoszony został w czerwcu^[20], zaś najniższa oferta opiewała na 254 mln zł^[21]. Umowa z konsorcjum firm Kobylarnia oraz Mirbud została podpisana w listopadzie 2019^[22]. Odcinek został udostępniony do ruchu 21 września 2022.

21 stycznia 2021 podpisano umowę na przebudowę jezdni południowej na odcinku 3 o długości 33,76 km – od okolic węzła Iłowa (z węzłem) do granicy województw lubuskiego i dolnośląskiego. Wykonawcą została firma Budimex, która wyceniła prace na kwotę 175,1 mln zł^[23]. Odcinek został udostępniony do ruchu 18 września 2023.

27 stycznia 2021 podpisano umowę na przebudowę jezdni południowej na odcinku 4 od granicy województw lubuskiego i dolnośląskiego do węzła Golnice o długości ponad 21 km. Za najkorzystniejszą ofertę opiewającą na kwotę 258,7 mln zł uznano ofertę konsorcjum firm Kobylarnia, Mirbud oraz Budpol^[24]. Odcinek został udostępniony do użytku 13 października 2023^[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• GDDKiA oddział Zielona Góra
• informacje o autostradzie A18 na stronie SISKOM
• Porozumienie A18