Aus dem Liederbuch eines Germanisierten – Wikipedia, wolna encyklopedia

Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854–1862
Z księgi pieśni człowieka niemczonego
Autor

Wojciech Kętrzyński

Tematyka

wiersze patriotyczne

Typ utworu

zbiór wierszy

Data powstania

1854–1862

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Lwów

Język

niemiecki

Data wydania

1883

Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854–1862 (Ze śpiewnika człowieka zniemczonego lub Z księgi pieśni człowieka niemczonego[1]) – zbiór wierszy autorstwa Wojciecha Kętrzyńskiego wydany we Lwowie w 1883 (wybór dokonany przez autora[2] i ułożony w porządku chronologicznym[3]).

W tomie znalazły się niemieckojęzyczne wiersze autora pisane w młodych latach, jeszcze przed zmianą nazwiska z Winkler na Kętrzyński. Z uwagi na duży ładunek treści propolskich, które mogłyby zostać wykorzystane jako agitacyjne, nakład był systematycznie skupywany przez służby pruskie i austriackie. Z ostatniego zachowanego egzemplarza[4], pochodzącego ze zbiorów Władysława Chojnackiego[5], Ossolineum we Lwowie sporządziło w 1938 nowe wydanie dzieła[4]. Wydrukowała je Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich z przedmową Tadeusza Czapelskiego[6] w języku polskim[7] zatytułowaną „Rewindykator polskości”[6][8].

Podczas okupacji niemieckiej, tom kolportowany przez podziemie wśród Niemców, był namierzany i niszczony przez Gestapo[4][5]. Z okazji Roku Kętrzyńskiego w 1968 olsztyńskie wydawnictwo Pojezierze opublikowało kolejne wydanie zbioru z polskim tytułem „Z księgi pieśni człowieka niemczonego” i w polskim przekładzie z tekstami niemieckojęzycznymi i krótką przedmową Karola Małłka. Wydawca uznał je w związku z tym za wydanie pierwsze. W wydaniu tym brakowało sześciu utworów z wydania lwowskiego z 1938, które Kętrzyński napisał po polsku i zostały przetłumaczone na język niemiecki. W 1980 wydawnictwo Pojezierze wydało tom po raz kolejny, również bez tych sześciu utworów, ale za to z dwoma wierszami Tomasza Augusta Olizarowskiego oraz hymnem „Boże, coś Polskę”, które Kętrzyński przełożył w okresie studenckim[2].

Charakterystyczny dla ducha całego tomu był wiersz „In der Heimat”[4] zamieszczony na stronie tytułowej wydania z 1938[8] w przekładzie Stanisława Helsztyńskiego[4]:

niem.: Glauben, Sprache konntet Ihr mir nehmen,

Doch mein Hertz nicht aus dem Busen reissen,

Und mein Hertz blieb immer, immer polnisch![4][8]

pl: Wiarę, mowę, ukraść mi mogliście,

Ale serca z piersi nie wyrwiecie,

Serce me zostanie zawsze polskie![4]

/fragm./

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Janusz Jasiński, Powrót Wojciecha Kętrzyńskiego do polskości, „Echa Przeszłości”, XXI (1), 2020, s. 135, 153.
  2. ↑ a b Edward Martuszewski, „Z księgi pieśni człowieka niemczonego”, Wojciech Kętrzyński, wstęp i oprac. Andrzej Wakar; tytuł oryginału: „Aus dem Liederbuch eines Germanisierten”, przekład Andrzej Kamień, Erwin Kruk, Jerzy Ptaszyński, Olsztyn 1980: (recenzja), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (3), 1982, s. 273-276.
  3. ↑ Janusz Jasiński, Jeszcze raz o polskiej tożsamości Wojciecha Kętrzyńskiego, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (1), 1999, s. 146.
  4. ↑ a b c d e f g Eugeniusz Paukszta, Warmia i Mazury, Wydawnictwo Śląsk, Katowice, 1970, s. 151-152
  5. ↑ a b Władysław Chojnacki, Wojciech Kętrzyński w okresie mojej młodości 1937-1952, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (3-4), 1992, s. 363.
  6. ↑ a b Biblioteka Narodowa, Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854-1862 / Wojciech Kętrzyński; wstęp [Rewindykator polskości] Tadeusza Czapelskiego [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2022-08-21] (ang.).
  7. ↑ Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854-1862 [online], polona.pl [dostęp 2022-08-21].
  8. ↑ a b c Wojciech (1838-1918) Kętrzyński, Aus dem Liederbuch eines Germanisierten 1854-1862, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1938 (Lwów : Drukarnia Zakładu Narodowego im. Ossolińskich)., 2017 [dostęp 2022-08-21].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aus_dem_Liederbuch_eines_Germanisierten&oldid=70300593”