August Gailit – Wikipedia, wolna encyklopedia

Czarno-biały portret mężczyzny ujętego z lewego profilu. Na nosie ma binokle, ubrany jest w ciemną marynarkę, koszulę z wywiniętym kołnierzem i krawat.
August Gailit ok. roku 1920

August Gailit (ur. 9 stycznia 1891 w Kuiskulla, zm. 5 listopada 1960 w Örebro) – estoński pisarz, prozaik, dziennikarz członek grupy literackiej Siuru[1]. Jego najpopularniejszym utworem jest powieść Dziwny świat Tomasza Nipernaadiego, za którą otrzymał Estońską Nagrodę Państwową[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1891 roku. Był synem cieśli. Wychowywał się w Laatre (obecnie Tölliste)[3]. Wykształcenie zdobywał w szkole parafialnej w Valga (1899-1905), szkole miejskiej w Dorpacie (1905-1907) oraz (przez krótki okres) na uniwersytecie w Rydze. Od 1911 roku parał się dziennikarstwem (m.in. w czasopismach "Tallina Teataja" i "Postimees")[3]. W 1917 roku został członkiem nowej, awangardowej grupy literackiej Siuru, zainicjowanej przez Friedeberta Tuglasa; grupa działała do 1920[4].

Od 1922 mieszkał zagranicą (Włochy, Niemcy, Francja). W 1924 roku wrócił do Tartu, gdzie kontynuował karierę dziennikarza. W 1932 objął stanowisko dyrektora teatru Vanemuine. W 1934 przeprowadził się Tallinna, gdzie zarabiał już na życie jako pisarz[5].

We wrześniu 1944 roku Gailit wraz z żoną i córką, zabierając ze sobą wyłącznie jedną walizkę, zbiegł z Estonii do Szwecji w ucieczce przed władzą sowiecką. Emigracja stała się od tego czasu ważnym elementem twórczości pisarza[6].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1932 r. ożenił się z Elvi Vaher-Nander, śpiewaczką operową. W 1933 parze urodziła się córka Aili Viktooria[5].

Gailit był człowiekiem wielkiego osobistego uroku i błyskotliwym rozmówcą. Lubił ubierać się elegancko – nosił monokl, laskę, kapelusz. Był popularny na salonach, dyktował nowe mody[5].

Kolorowa reprodukcja bogato zdobionej okładki książki. Po obu stronach okładki cztery równoległe pionowe pasy stylizowane na motyw roślinny. Pomiędzy nimi na górze strony kartusz z abstrakcyjnym wzorem roślinnym, poniżej kartusz z tytułem i nazwiskiem autora, pod nimi na białym tle narysowany pojedynczy kwiat w kolorze granatowym, poniżej słowa "Kirjastus Varrak", pod nimi kartusz z abstrakcyjnym wzorem.
Okładka powieści „Muinasmaa” wydanej w 1918 roku

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

  • Karuzela Szatana (org. Saatana karussell, powieść, 1917)
  • Kraina czarów (org. Muinasmaa ,1918)
  • Klauni i fauny (org. Klounid ja faunid, 1919)
  • Błędni rycerze/Krzyżowcy (org. Rändavad rüütlid, zbiór opowiadań, 1919)
  • Śmierć Augusta Gailita (org. August Gailiti surmi,1919)
  • Czerwona śmierć (org. Purpurne surm, powieść 1924)
  • Idiota (org. Idioot, zbiór dwóch opowiadań, 1924)
  • Dziwny świat Tomasza Nipernaadiego (org. Toomas Nipernaadi, powieść, 1928)
  • Ojczyzna ojców (org. Isade maa, powieść, 1935)
  • Twarde morze (org. Karge meri, powieść, 1938)
  • Ekke Moor (powieść, 1940)
  • Płonące serce (org. Leegitsev Süda, powieść, 1945)
  • Poprzez wzburzone morze (org. Üle rahutu vee, powieść, 1951)
  • Pamiętasz miła? (org. Kas mäletad, mu arm?, proza w trzech tomach, 1951-1959)

Adaptacje[edytuj | edytuj kod]

Twórczość Gailita była kilkakrotnie ekranizowana – w 1981 roku zekranizowano powieść Twarde morze, opowiadającą o życiu łowców fok w nadbałtyckiej wiosce[6]. Reżyserem filmu był Arvo Kruusement[7], natomiast dwa lata później nakręcono film na podstawie Dziwnego świata Tomasza Nipernaadiego; reżyserem był Kalio Kiisk[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jacek Kolbuszewski: Literatura estońska. W: Władysław Floryan: Dzieje literatur europejskich. T. 2. Cz. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 206.
  2. ↑ a b Tomasz Zubiński: Historia literatury estońskiej od początków piśmiennictwa do roku 1940. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013, s. 225. ISBN 978-83-7780-566-4.
  3. ↑ a b Tomasz Zubiński: Historia literatury estońskiej od początków piśmiennictwa do roku 1940. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013, s. 220. ISBN 978-83-7780-566-4.
  4. ↑ Grzegorz Gazda: Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 258-259. ISBN 978-83-01-13181-4. (pol.).
  5. ↑ a b c Tadeusz Zubiński: Historia literatury estońskiej od początków piśmiennictwa do 1940. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013, s. 221. ISBN 978-83-7780-566-4.
  6. ↑ a b Tadeusz Zubiński: Historia literatury estońskiej od początków piśmiennictwa do 1940. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2013, s. 227. ISBN 978-83-7780-566-4.
  7. ↑ Karge meri w bazie IMDb (ang.)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=August_Gailit&oldid=72624671”