Arnoszt z Pardubic – Wikipedia, wolna encyklopedia

Arnoszt z Pardubic

Arnošt z Pardubic;

Nagrobek Arnosta z Pardubic w kolegiacie Wniebowzięcia NMP w Kłodzku
Data i miejsce urodzenia	25 marca 1297 Kłodzko
Data i miejsce śmierci	30 czerwca 1364 Roudnice nad Labem
Miejsce pochówku	Kłodzko
Arcybiskup metropolita praski
Okres sprawowania	1344–1364
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Nominacja biskupia	1343
Sakra biskupia	brak danych
Multimedia w Wikimedia Commons

Arnoszt z Pardubic, znany też jako Ernest z Pardubic (czes.: Arnošt z Pardubic; ur. 25 marca 1297, zm. 30 czerwca 1364) – katolicki biskup i pierwszy arcybiskup praski działający w XIV wieku.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 25 marca prawdopodobnie w Kłodzku jako najstarszy spośród czterech synów rycerza Arnoszta z Hostinki, pana na Pardubicach, królewskiego burgrabiego w Kłodzku i jego żony Adeli (Adlički)^[1]. Pierwsze nauki pobierał w szkole parafialnej prowadzonej przez joannitów przy kościele pw. św. Jana w Kłodzku^[1]. Po kolejne udał się do szkoły klasztornej benedyktynów w Broumovie, a następnie do szkoły partykularnej przy katedrze św. Wita w Pradze^[1].

Przez 14 lat studiował prawo i teologię we Włoszech na Uniwersytecie Bolońskim i Uniwersytecie Padewskim^[1]. W 1338 powrócił do Czech, by przyjąć godność dziekana kapituły w Sadskiej i kanonika kapituły św. Wita w Pradze. Rok później został dziekanem tej drugiej. W 1343 został mianowany biskupem, a w 1344 arcybiskupem Pragi^[1].

Był sprawnym administratorem: w listopadzie 1344 rozpoczął budowę katedry św. Wita (w triforium jej chóru został sportretowany przez budowniczego Piotra Parlera). Przyczynił się do powstania Uniwersytetu Karola w Pradze w 1348 – pierwszej uczelni wyższej na północ od Alp i na wschód od Renu^[1]. Był też jego pierwszym kanclerzem. Z jego inicjatywy zostały ogłoszone w 1349 r. tzw. Statuty Arnoszta z Pardubic, które regulowały funkcjonowanie Kościoła w Królestwie Czeskim. Jego formacja duchowa była bliska augustianizmowi. Miał wielu współpracowników wśród kanoników regularnych i dla tego zakonu założył klasztory w Kłodzku, Rokycanach i w Jaromierzu. W rodowych Pardubicach rozpoczął budowę zamku i nakazał wznieść kościół Zwiastowania Marii Panny.

Był również zręcznym dyplomatą. W 1346 zabiegał w Awinionie o zatwierdzenie wyboru Karola IV Luksemburskiego na króla rzymskiego i prowadził rokowania w sprawie jego koronacji na cesarza^[1]. 2 września 1347 koronował Karola IV na króla Czech. Podczas konklawe w 1352 i 1362 występował jako poważny kandydat na papieża.

Arnoszt z Pardubic zmarł 30 czerwca 1364 na swoim zamku w Roudnicy nad Labem. Został pochowany w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kłodzku^[1]. W prezbiterium stanął jego nagrobek powstały w kręgu Petera Parlera w latach 1370–1375. Na tumbie z czerwonego marmuru znajduje się rzeźba przedstawiająca arcybiskupa wykonana z białego marmuru. W 1468 dwukrotnie wyciekła z nagrobka oleista ciecz o niezwykłej woni, a w połowie XVI wieku zaczął on pękać. W 1861 mocno zniszczony zabytek przeniesiono do północnej nawy, gdzie znajduje się do dziś. W 1870 rzeźbiarz Johann Janda wykonał pomnik Arnoszta z Pardubic ustawiony w nawie głównej^[1]. W 1960 przeniesiono go do nawy północnej.

Pamięć i legenda[edytuj | edytuj kod]

Arnoszt jest obecnie uważany za patrona miasta Pardubice, w którym rozpoczął budowę tamtejszego zamku i kazał wznieść kościół Zwiastowania Marii Panny. Jego postać w tym mieście przypomina marmurowy relief autorstwa Františka Zuzky wmurowany w 1940, a znajdujący się w prezbiterium kościoła św. Bartłomieja. 23 września 2004 z okazji 640-lecia śmierci arcybiskupa aulę Uniwersytetu Pardubickiego nazwano Aulą Arnoszta z Pardubic.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

• Anna Fastnacht-Stupnicka Od św. Jadwigi do Marka Hłaski. Niezwykłe losy wybitnych ludzi na Dolnym Śląsku, Oficyna Wydawnicza „Atut”, Wrocław 2006, ISBN 978-83-7432-189-1.
• Bogusław Czechowicz, Nagrobek i historiografia. O niektórych treściach i funkcjach pomników nagrobnych z XIV–XIX wieku, [w:] O sztuce sepulkralnej na Śląsku. Materiały z sesji Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 25–26 października 1996 roku, Wrocław 1997, s. 177–202, ISBN 83-905667-7-X.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

• Frantiśek Śebek Arnoszt z Pardubic (1297–1364) (pol.)
• Galeria zdjęć z wystawy w Muzeum Ziemi Kłodzkiej poświęconej Arnosztowi z Pardubic. dawneklodzko.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-11)]. (pol.).