Armata – Wikipedia, wolna encyklopedia

Armata polowa Mle 1897, pierwsza nowoczesna szybkostrzelna armata będąca protoplastą armat współczesnych
Armata przeciwpancerna PaK 38
Armata przeciwlotnicza Flak 18

Armatadziało przeznaczone głównie do strzelania płaskotorowego, zazwyczaj do celów znajdujących się bezpośrednio w polu widzenia. Dawniej ogólne określenie dział różnego rodzaju.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Armaty charakteryzują się płaskim torem lotu pocisku (strzelając „na wprost”) przez co w przeciwieństwie do moździerzy i haubic nie są w stanie razić celów znajdujących się za przeszkodami terenowymi. Wyposażane są zazwyczaj w długie lufy (40-75 kalibrów) zapewniające bardzo wysoką prędkość wylotową (800-1200 m/s) i skuteczność uderzeniową pocisku. Nie jest to jednak regułą a do armat zaliczane są przykładowo również działa bezodrzutowe i górskie wyposażane w stosunkowo krótkie lufy. Ponadto armaty cechują się dużą donośnością i wysoką szybkostrzelnością (ok. 25 strz./min dla armat półautomatycznych i ok. 500 strz./min dla armat automatycznych)[1][2][3][4].

Wyróżnia się armaty polowe (o ogólnym przeznaczeniu) oraz armaty specjalne (przeciwpancerne, przeciwlotnicze, czołgowe, kolejowe, nadbrzeżne, okrętowe itp.)[2][3][4].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Nazwa „armata” wywodzi się etymologicznie od łacińskiego armata znaczącego „uzbrojona” i została zapożyczona do języka polskiego w XV w. Pierwotnie nazwą tą określano ogół broni zaczepnej i obronnej, a w okresie XVI-XVII w. zaczęto stosować ją do broni artyleryjskiej jako ogólne określenie dział wszelkiego rodzaju. W tym samym okresie stosowano ją również na określenie marynarki wojennej wzorując się na nazwie Wielkiej Armady hiszpańskiej. Z czasem nazwa ta zaczęła być stosowana wyłącznie do określonego rodzaju dział (strzelających płaskotorowo)[5][2].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. armata, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-05-16].
  2. a b c Mała Encyklopedia Wojskowa Tom 1 ↓, s. 58.
  3. a b Torecki ↓, s. 15.
  4. a b Laprus ↓, s. 20.
  5. Gradowski i Żygulski 1994 ↓, s. 106.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]