Ang Lee – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ang Lee
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

23 października 1954
Pingdong, Tajwan

Zawód

reżyser
scenarzysta
producent

Współmałżonek

Jane Lin (od 1983)

Lata aktywności

od 1992

Ang Lee (chiń. 李安; pinyin Lǐ Ān) (ur. 23 października 1954 w Pingdong, Tajwan) – tajwański reżyser filmowy pochodzenia chińskiego. Laureat Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny za film Przyczajony tygrys, ukryty smok (2000) oraz dwóch Oscarów za reżyserię filmów: Tajemnica Brokeback Mountain (2005) i Życie Pi (2012).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Pingdong, małym mieście położonym na południu Tajwanu, dokąd w 1949 roku uciekli jego rodzice z Chin, chcąc uniknąć prześladowania przez komunistów. W wywiadach określa swój dom rodzinny „typowo chiński, patriarchalny, gdzie wykonywało się obowiązki, ale trudno było oddychać”[1]. Jego ojciec starał się dać dzieciom klasyczne chińskie wykształcenie, łącznie z nauką kaligrafii. Wbrew jego woli Ang rozpoczął naukę w tajwańskiej National Arts School, następnie wraz z żoną i dziećmi wyjechał na studia do Stanów, gdzie uczęszczał między innymi do Tisch School of the Arts. Tam poznał Spike’a Lee z którym często współpracował. Zrealizował kilka filmów krótkometrażowych, m.in. Shades of the Lake (1982) i Fine Line (1984).

Debiut na Tajwanie[edytuj | edytuj kod]

W 1992 roku za pieniądze otrzymane od rządu tajwańskiego nakręcił Pushing Hands, który nie tylko wyreżyserował, ale też napisał scenariusz i wyprodukował. Była to pierwsza część trylogii, którą zadedykował ojcu, nazywając ją przewrotnie Tata zawsze wie lepiej. Dwie pozostałe to Przyjęcie weselne (1993) oraz Jedz i pij, mężczyzno i kobieto (1994), które przyniosły mu nominacje do Oscara za film nieanglojęzyczny.

Sukces w Hollywood[edytuj | edytuj kod]

Pierwszym filmem, który przyniósł Angowi Lee międzynarodowy sukces była adaptacja XIX – wiecznej powieści Jane Austen Rozważna i romantyczna, według scenariusza Emmy Thompson. Film zdobył liczne nagrody i nominacje, m.in. Złotego Niedźwiedzia w Berlinie i nominację do Złotego Globu. W swoim następnym anglojęzycznym filmie Burza lodowa, dramacie obyczajowym opowiadającym historię dwóch rodzin, Lee poddał analizie skutki rewolucji obyczajowej lat 60.

Przyczajony tygrys, ukryty smok[edytuj | edytuj kod]

W 2000 roku na ekrany kin weszła pierwsza superprodukcja Anga Lee, baśniowa opowieść Przyczajony tygrys, ukryty smok. W filmie reżyser połączył elementy chińskiej mitologii, filozofii Dao, historii miłosnej i politycznej intrygi, a w to wszystko wplótł sceny walki, których choreografię ułożył Yuen Wo-Ping (jeden z twórców Matrixa). Ekranizacja, mimo że zrealizowana w dialekcie mandaryńskim, zdobyła duże uznanie w Stanach Zjednoczonych i odniosła duży sukces kasowy.

Brokeback Mountain[edytuj | edytuj kod]

Po chłodnym przyjęciu ekranizacji komiksu Hulk (2003) reżyser postanowił wrócić do swojego ulubionego gatunku – dramatu. W 2005 roku wyreżyserował Tajemnicę Brokeback Mountain na podstawie opowiadania Annie Proulx. Film przedstawia historię uczucia, jakie rodzi się między dwoma mężczyznami, typowymi amerykańskimi kowbojami. Tajemnica... zdobyła szereg filmowych nagród, między innymi 4 Złote Globy, Złotego Lwa i 3 Oscary, w tym za reżyserię.

Ostrożnie, pożądanie[edytuj | edytuj kod]

W 2007 odbyła się premiera filmu Lee Ostrożnie, pożądanie, nakręconego w Chinach, opartego częściowo na faktach i opowiadającego o intrydze miłosnej rozgrywającej się pomiędzy działaczką ruchu oporu a japońskim kolaborantem. Odważne sceny erotyczne sprawiły, że w niektórych krajach wyświetlano jedynie ocenzurowaną wersję. Film ponownie zdobył przychylność krytyków i znaczące nagrody, m.in. Złotego Lwa na 64. MFF w Wenecji.

Lee przewodniczył jury konkursu głównego na 66. MFF w Wenecji (2009). Zasiadał także w analogicznym jury na 66. MFF w Cannes (2013).

Życie osobiste[edytuj | edytuj kod]

Ang Lee mieszka w Larchmont (w stanie Nowy Jork) razem z żoną, Jane Lin i dwójką synów.

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Filmy pełnometrażowe[edytuj | edytuj kod]

Rok Film Reżyser Producent Scenarzysta RT[2]
1991 Ręce, które odpychają Tak Tak Tak
1993 Przyjęcie weselne Tak Tak Tak 96%
1994 Jedz i pij, mężczyzno i kobieto Tak Nie Tak 93%
1995 Rozważna i romantyczna Tak Nie Nie 98%
1997 Burza lodowa Tak Tak Nie 84%
1999 Przejażdżka z diabłem Tak Nie Nie 63%
2000 Przyczajony tygrys, ukryty smok Tak Tak Nie 97%
2003 Hulk Tak Nie Nie 61%
2005 Tajemnica Brokeback Mountain Tak Nie Nie 87%
2007 Ostrożnie, pożądanie Tak Tak Nie 72%
2009 Zdobyć Woodstock Tak Tak Nie 47%
2012 Życie Pi Tak Tak Nie 87%
2016 Najdłuższy marsz Billy’ego Lynna Tak Tak Nie 46%
2019 Bliźniak Tak Nie Nie 26%
2021 Thrilla in Manila[3][4] Tak Tak Nie

Filmy krótkometrażowe[edytuj | edytuj kod]

Wybrane nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody[edytuj | edytuj kod]

  • nagroda nowojorskich krytyków filmowych w kategorii reżyseria za Rozważną i romantyczną (1995)
  • Złoty Glob za Przyczajony tygrys, ukryty smok (2001)
  • nagrody krytyków nowojorskich, z San Francisco, Los Angeles i Bostonu za Tajemnicę Brokeback Mountain (2005)
  • Złoty Glob w kategorii reżyseria za Tajemnicę Brokeback Mountain (2005)
  • BAFTA w kategorii reżyseria za Tajemnicę Brokeback Mountain (2005)
  • Złoty Lew na 62. MFF w Wenecji za Tajemnicę Brokeback Mountain (2005)[5].
  • Złoty Lew na 64. MFF w Wenecji za Ostrożnie pożądanie (2007)[5]

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • Chevalier de L’Ordre des Arts et des Lettres (2012) przyznany przez rząd francuski.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Paweł T. Felis. Kino Anga Lee, czyli człowiek konta fatum. „Gazeta Wyborcza”. 18 stycznia 2008. s. 19. 
  2. Rotten Tomatoes: Ang Lee – Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-04-15]. (ang.).
  3. Thrilla in Manila (2018). s. Filmweb. [dostęp 2017-04-15]. (pol.).
  4. Thrilla in Manila (2018) – Full Cast & Crew. s. IMDb. [dostęp 2017-04-15]. (ang.).
  5. a b Lista nagrodzonych Złotym Lwem i innymi nagrodami głównymi na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji [2013-06-02].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]