Andrzej Frydrychewicz – Wikipedia, wolna encyklopedia

Andrzej Mieczysław Frydrychewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

13 marca 1932
Hrubieszów

Zawód, zajęcie

inżynier

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Mieczysław Frydrychewicz (ur. 13 marca 1932 w Hrubieszowie) – polski inżynier, konstruktor samolotów PZL-104 Wilga, PZL-106 Kruk i PZL-130 Orlik.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Tomasza i Wandy z Rapczyńskich[1]. W czasie okupacji działał w podziemnym harcerstwie. Po zakończeniu II wojny światowej w Sokołowie Podlaskim ukończył szkołę podstawową i rozpoczął naukę w Gimnazjum Ojców Salezjanów (obecnie Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza). Po jego upaństwowieniu władze szkoły zarzuciły jego matce, że zbytnio popiera kler katolicki i zasugerowały mu opuszczenie szkoły. Przeniósł się do Liceum Lotniczego w Warszawie przy ul. Hożej 88, gdzie w 1953 r. zdał egzamin maturalny. Jako posiadacz dyplomu Przodownika Nauki i Pracy Społecznej został przyjęty bez egzaminów na Wydział Lotniczy Politechniki Warszawskiej. W 1958 r. uzyskał dyplom mgr inż. lotnictwa. Promotorem jego pracy magisterskiej był prof. Franciszek Misztal[2].

PZL-104 Wilga 35A

W 1959 r. został zatrudniony w Biurze Konstrukcyjnym OKP-2 Ośrodka Konstrukcji Lotniczych WSK-Okęcie, pracował przy projektowaniu samolotu komunikacyjnego PZL MD-12[3]. W tym Biurze opracowywał projekt wstępny jednosilnikowego samolotu transportowego KS-1 typu STOL. Od 1960 r. pracował w Zespole Konstrukcyjnym kierowanym przez Ryszarda Orłowskiego nad projektem samolotu wielozadaniowego PZL-104 Wilga przeznaczonym dla Aeroklubu PRL. Od 1962 r. stał się jednym z dwóch głównych konstruktorów Wilgi. W 1963 r. zespół opracował samolot Wilga-2 oraz eksportową wersję Wilga C[4]. Doprowadził do dostosowania samolotu do licencyjnego silnika AI-14R. PZL-104 Wilga 3 został oblatany 31 grudnia 1965 r. Samolot stał się wzorcem do produkcji seryjnej samolotu oznaczonego jako PZL-104 Wilga 35 i oblatanego 29 czerwca 1967 r. W 1979 r. brał udział w opracowaniu Wilgi-80[5].

PZL-106 Kruk

W 1963 r. kierowany przez niego zespół zaproponował gruntowną modernizację samolotu PZL-101 Gawron i opracowanie na jego bazie samolotu rolniczego nowej generacji, który otrzymał oznaczenie PZL-101M „Kruk 63”[6]. Zakładano w nim wykorzystanie silnika, skrzydeł i podwozia z samolotu Gawron a części ogonowej i usterzenia z Wilgi[7]. Kolejnymi koncepcjami projektowymi jego zespołu był PZL-106 „Kruk 65” (przebudowa An-2) oraz duży samolot rolniczy PZL M-14. Do przekształcenia tych koncepcji w postać prototypu nie doszło. Według Frydrychewicza na tej decyzji zaważyły względy polityczne i uzależnienie Polski od ZSRR[8].

Lala-1

W 1971 r. jego zespół został przeniesiony do Instytutu Lotnictwa, gdzie wystąpił z inicjatywą budowy średniego samolotu rolniczego PZL-106 Kruk. Projekt uzyskał akceptację i został zrealizowany[9]. W 1971 r. opracował na bazie samolotu An-2 projekt Latającego Laboratorium Lala-1 wyposażonego zarówno w silnik odrzutowy AI-25 oraz silnik rozruchowy AI-9[10]. To rozwiązanie posłużyło do zbadania przydatności napędu odrzutowego w agrolotnictwie[11]. W późniejszych latach prowadził prace rozwojowe Kruka oraz aparatury agrolotniczej. W tym czasie opracował również niezrealizowany projekt wstępny samolotu akrobacyjnego Harnaś[6].

W latach 80. XX w., na zlecenie firmy Airtech Canada, brał udział w pracach nad modyfikacją samolotów De Havilland Canada DHC-2 Beaver, de Havilland Canada DHC-3 Otter i Douglas DC-3[12]. Pod jego kierunkiem te samoloty zostały zmodyfikowane z użyciem polskich silników PZL-3S i ASz-62. W 1984 r. opracował ultralekki samolot sportowy Airtech Canada „Skylark”[13].

W 1985 r. opracował w PZL-Okęcie, pod oznaczeniem An-3M, propozycję zmodyfikowania samolotu An-2 przez zastosowanie silnika turbośmigłowego[14].

PZL-130 Orlik na wyposażeniu zespołu akrobacyjnego „Orlik”

W 1981 r. kierowany przez niego zespół konstrukcyjny przystąpił do pracy nad projektem samolotu szkolnego na potrzeby szkolenia pilotów wojskowych. Samolot otrzymał oznaczenie PZL-130 Orlik. Pierwsza wersja z silnikiem tłokowym nie doczekała się zainteresowania ze strony Wojska Polskiego, w realizacje projektu zaangażowano firmę Airtech Canada[15]. W 1986 r. powstała wersja z silnikiem turbośmigłowym, rozpoczęto proces certyfikacji samolotu w Kanadzie[14]. Wersja turbośmigłowa Orlika wzbudziła zainteresowanie Wojska Polskiego, co doprowadziło do jego wyprodukowania i wprowadzenia na wyposażenie Szkoły Lotniczej w Radomiu-Sadkowie[16].

W latach 1987-1989 pod jego kierownictwem powstało kolejne rozwinięcie Wilgi – projekt początkowo nazwano PZL-105 Wilga 88, na kolejnych etapach prac przyjęto oznaczenie PZL-105 Flaming. Prototyp został oblatany w 1989 r., jednak z powodu trudności gospodarczych w kraju nie podjęto jego produkcji seryjnej. W 1990 r. stworzył zespół konstrukcyjny, który opracował koncepcję samolotu szturmowego, oznaczonego jako PZL-230 Skorpion. Powstała makieta samolotu, jednak nie zdecydowano się na dalsze prowadzenie prac[17].

W kolejnych latach opracował koncepcje kilku samolotów[14]:

  • PZL-107 Kaczor – samolot rolniczy,
  • PZL-112 Junior – samolot szkolny (oblatano prototyp),
  • PZL-140 Orlik 2000 – samolot dyspozycyjny,
  • PZL-140 Gąsior – samolot gaśniczy,
  • PZL-240 Pelikan – samolot gaśniczy.

W tym okresie pracował również nad samolotami bezzałogowymi, powstały projekty Wampir 1, Wampir 2, Krogulec oraz HARVE. W 2002 r. przeszedł na emeryturę ale w dalszym ciągu pracował jako konstruktor. Został szefem zespołu projektowego Aerodes, który opracował projekty samolotów sportowych AF-129 i Opal-1, dyspozycyjnego Flaris LAR01, bezzałogowych (m.in. PW-141 Samonit, PW-152, PW-154 Kusy, PW-240 Żmija) oraz ćwiczebny cel powietrzny PW-100[14].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W 1958 r. poślubił Marię Barbarę z domu Zenker, mają dwie córki i syna[18].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Za pracę konstruktora został odznaczony[18]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Polska Technika Lotnicza 2004 ↓, s. 18.
  2. ↑ Mroczek 2016 ↓, s. 303-304.
  3. ↑ Mroczek 2016 ↓, s. 285.
  4. ↑ Grzegorzewski 2018 ↓, s. 46.
  5. ↑ Glass 2016 ↓, s. 18.
  6. ↑ a b Babiejczuk, Grzegorzewski 1974 ↓, s. 84.
  7. ↑ Mroczek 2016 ↓, s. 18.
  8. ↑ Mroczek 2016 ↓, s. 153-156.
  9. ↑ Babiejczuk, Grzegorzewski 1974 ↓, s. 86.
  10. ↑ Chyliński, t. 2 2017 ↓, s. 841.
  11. ↑ Grzegorzewski 2018 ↓, s. 393.
  12. ↑ Mroczek 2016 ↓, s. 96, 257, 365.
  13. ↑ Mroczek 2016 ↓, s. 41-42.
  14. ↑ a b c d Mroczek 2016 ↓, s. 365.
  15. ↑ Polska Technika Lotnicza 2004 ↓, s. 19.
  16. ↑ Polska Technika Lotnicza 2005 ↓, s. 5-6.
  17. ↑ Grzegorzewski 2018 ↓, s. 442.
  18. ↑ a b Polska Technika Lotnicza 2004 ↓, s. 20.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • PZL-104 Wilga. „Polska Technika Lotnicza. Materiały historyczne”. 2/2004, 2004. Warszawa: SMIL. 
  • Problemy rozwoju samolotu PZL-130 Orlik. „Polska Technika Lotnicza. Materiały historyczne”. 15/2005, 2005. Warszawa: SMIL. 
  • Janusz Babiejczuk, Jerzy Grzegorzewski: Polski przemysł lotniczy 1945 - 1973. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1974. OCLC 831052958.
  • Rafał Chyliński: Moja pasja lotnictwo. Życie i działalność Tadeusza Chylińskiego dla Polskiego Lotnictwa w świetle dokumentów. T. 2. Warszawa: Agencja Wydawnicza „Cinderella Books” Andrzej Zasieczny, 2017. ISBN 978-83-7339-167-3. OCLC 993814230.
  • Andrzej Glass: Samolot wielozadaniowy PZL-104 Wilga. Warszawa: Wydawnictwo DWZP, 2016, seria: Typy Broni i Umundurowania. Nr 10. ISBN 7883650005878. OCLC 948845239.
  • Jerzy Grzegorzewski: Polski Przemysł Lotniczy 1944-1989. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Lotnictwa, 2018. ISBN 978-83-63539-44-3. OCLC 1084515724.
  • Andrzej Artur Mroczek: Konstruktor : 26 rozmów z Andrzejem Frydrychewiczem. Łódź: Galaktyka, 2016. ISBN 978-83-7579-546-2. OCLC 999310669.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Frydrychewicz&oldid=71799979”