French
DeutschAlbert Paulsen – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Imię i nazwisko | Albert Andrade Paulson |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Lata aktywności | 1951–1988 |
Albert Paulsen, właśc. Albert Paulson (ur. 13 grudnia 1925 w Guayaquil, zm. 25 kwietnia 2004 w Los Angeles) – ekwadorsko–amerykański aktor charakterystyczny, który od lat 60. występował w wielu amerykańskich serialach telewizyjnych, grając postacie głównie pochodzenia europejskiego[1].
Laureat nagrody Emmy za wybitny występ aktora w roli drugoplanowej jako porucznik Wolkowoja w serialu NBC Bob Hope Presents the Chrysler Theatre – odcinku pt. „Jeden dzień z życia Iwana Denisowicza” (1963)[2].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Guayaquil w Ekwadorze jako syn Zoili (z domu Andrade) i finansisty Alfreda Paulsenów[3]. Miał brata Juana[2]. Uczęszczał do niemieckich szkół z internatem, zanim w 1942 przeniósł się do Los Angeles[2]. Podczas II wojny światowej był szeregowcem United States Army[2]. W latach czterdziestych zmienił pisownię nazwiska na Paulsen z Paulson, aby odzwierciedlić oryginalną pisownię rodzinną. Studiował aktorstwo w Neighborhood Playhouse School of the Theatre[2] i Actors Studio[4].
W 1956 zadebiutował w produkcji off-Broadwayowskiej w tytułowej roli w komedii Molièra Don Juan[3]. W 1958 po raz pierwszy trafił na Broadway w roli żołnierza w sztuce Jeana Cocteau Maszyna piekielna[5], z którą wystąpił też na off-Broadwayu[6]. Powrócił na Broadway w roli pijanego Polaka Charliego P.S. 19 w przedstawieniu Michaela V. Gazzo Cyrk nocy (1958)[5][3] u boku Bena Gazzary i w roli Fiodora Ilijicza Kułygina, męża Maszy (Kim Stanley) w sztuce Antona Czechowa Trzy siostry (1964)[5] w reżyserii Lee Strasberga z Geraldine Page. W 1969 zagrał tytułową rolę w produkcji off-Broadwayowskiej Papp[6].
W latach 60. Paulsena często obsadzano w rolach złowrogich tajnych agentów z obcym akcentem, w tym komunistycznego szpiega Ziłkowa w psychologicznym dreszczowcu politycznym noir Johna Frankenheimera Przeżyliśmy wojnę (The Manchurian Candidate, 1962)[7]. W telewizji grał dwóch różnych nazistowskich oficerów w trzech różnych odcinkach stacji ABC Combat! i był gościnnym złoczyńcą w aż pięciu odsłonach serialu CBS Mission: Impossible.
Zmarł 25 kwietnia 2004 w Los Angeles z przyczyn naturalnych w wieku 78 lat[2]. Pochowany został na Cmentarzu Narodowym w Calverton w stanie Nowy Jork.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- 1962: Przeżyliśmy wojnę (The Manchurian Candidate) jako Ziłkow
- 1962: Nietykalni jako Max Zenner
- 1962–1966: Combat! jako pułkownik Bruener / Dorfmann / generał Von Strelitz / Carl Dorfmann
- 1965: Prawo Burke’a jako James Gunnar Ketterback
- 1966–1970: Mission: Impossible jako Albert Zembra / Eric Bergman / generał Ernesto Neyron / Eric Stavak / Joseph Baresh
- 1969–1980: Hawaii Five-O jako Adrian Cassell / Edmonds / Josef Sarpa / Charley Bombay
- 1975: Starsky i Hutch jako Tom Lockly
- 1977: Aniołki Charliego jako Rabitch
- 1977: Kojak jako Shelley Briscoe
- 1978: Columbo jako Vincent Pauley
- 1978: Wonder Woman jako Crichton
- 1980: Galactica 1980 jako generał Yodel
- 1985: Airwolf jako Szrankow
- 1985: Nieustraszony jako Pan C
- 1988: Szpital miejski jako generał Gastineau
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Albert Paulsen. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Associated Press: Albert Paulsen, 78, Actor in Bad-Guy Roles. „The New York Times”, 2004-04-30. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
- ↑ a b c Albert Paulsen Biography (1925−2004). Film Reference. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
- ↑ David Garfield: Appendix: Life Members of The Actors Studio as of January 1980. MacMillan, 1980, s. 279. ISBN 978-0-0254-2650-4.
- ↑ a b c Albert Paulsen. Internet Broadway Database. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
- ↑ a b Albert Paulsen. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
- ↑ Albert Paulsen Biography. AllMovie. [dostęp 2024-04-02]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Albert Paulsen (1925–2004) w bazie IMDb (ang.)
- Albert Paulsen w bazie Filmweb