Adolf Fryderyk – Wikipedia, wolna encyklopedia

Adolf Fryderyk
	Salus publica salus mea; Dobro kraju moim dobrem
	Król Szwecji
Okres	od 25 marca 1751; do 12 lutego 1771
Koronacja	26 listopada 1751
Poprzednik	Fryderyk Heski
Następca	Gustaw III
	Dane biograficzne
Dynastia	Oldenburgowie (linia Holstein-Gottorp)
Data urodzenia	14 maja 1710
Data śmierci	12 lutego 1771
Miejsce spoczynku	Kościół Riddarholmen
Ojciec	Chrystian August (książę Eutin)
Matka	Albertyna Fryderyka von Baden-Durlach
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adolf Fryderyk szw. Adolf Fredrik (ur. 14 maja 1710 w Szlezwiku, zm. 12 lutego 1771 w Sztokholmie) – król Szwecji od 1751.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z niemieckiego rodu Holstein-Gottorp. W latach 1727–1750 był księciem-biskupem Lubeki i opiekunem małoletniego księcia holsztyńskiego Karola Piotra Ulryka (późniejszego cara Rosji Piotra III). W 1743 przez stronnictwo kapeluszy został wybrany następcą tronu szwedzkiego. W czasie jego panowania praktycznie pełnia władzy spoczęła w rękach riksdagu. W 1755 próbował z pomocą żony (siostry Fryderyka Wielkiego) wzmocnić swą pozycję, lecz omal nie stracił przy tym zupełnie władzy. W 1766 władzę przejęła partia czapek, usiłująca sprowadzić rolę króla do minimum. W 1769 na szczęście dla króla władzę odzyskała bardziej umiarkowana partia kapeluszy.

Rozpoczął budowę kościoła Adolfa Fryderyka w Sztokholmie.

Król zmarł 12 lutego 1771 na atak serca, którego doznał po dość obfitym posiłku. Skonsumował wtedy kolejno homara, kawior, wędzone śledzie, kiszoną kapustę, zupę kapuścianą, szampana i czternaście porcji swego ulubionego deseru – semli – słodkich bułek zamoczonych w gorącym mleku. W ostatnich chwilach życia w ramionach trzymał go minister Axel von Fersen.

Adolf Fryderyk jest dziś pamiętany głównie dlatego, że to jego dziełem było zniesienie cenzury w Szwecji (1766).

Potomstwo[edytuj | edytuj kod]

Jego potomstwo z małżeństwa z Ludwiką Ulryką Hohenzollern (córką króla Prus – Fryderyka Wilhelma I):

Gustaw III (1746–1792), król Szwecji w latach 1771–1792
Karol XIII (1748–1818), król Szwecji w latach 1809–1818
Fryderyk Adolf (1750–1803), książę Östergötland
Zofia Albertyna (1753–1829), księżniczka Szwecji i od 1814 księżniczka Norwegii

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

2. Wielki Mistrz Orderu Serafinów (odznaczony w 1748)^[1]
2. Wielki Mistrz Orderu Gwiazdy Polarnej^[1]
2. Wielki Mistrz Orderu Miecza^[1]
Order Świętej Anny (1735, Holsztyn)^[1]
Order Świętego Andrzeja (1742, Rosja)^[1]
Order Świętego Aleksandra (1742, Rosja)^[1]
Order Orła Czarnego (1744, Prusy)
Order Słonia (1752, Dania)^[1]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Shering Rosenhane: Svea-rikes konunga-längd. Sztokholm: A.J. Nordström, 1789, s. 80. (szw.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Praca zbiorowa: Svenskt biografiskt handlexikon, Wydawnictwo "Albert Bonniers Förlag", Sztokholm 1906, T. I. ss. 9–10. (szw.) [dostęp 26 lutego 2010]
Praca zbiorowa: Nordisk familjebok, Wydawnictwo "Nordisk familjeboks förlags aktiebolag", Sztokholm 1876, T.1. ss. 157–160. (szw.) [dostęp 26 lutego 2010]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Biografia na stronie historiesajten.se (szw.) [dostęp 26 lutego 2010]

[sr-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Shering Rosenhane: Svea-rikes konunga-längd. Sztokholm: A.J. Nordström, 1789, s. 80. (szw.).

[1]

Englingerowie	Eryk VI Zwycięski (970–995) Olaf Skötkonung (995–1022) Anund Jakub (1022–1050) Emund Stary (1050–1060)
Stenkilowie	Stenkil Ragnvaldsson (1060–1066) Eryk VII Stenkilsson i Eryk VIII Poganin (1066–1067) Halsten (1067–1070) Anund Gårdske (1070–1075) Hakan Ryży (1075–1080) Inge I Starszy (ok. 1080–1084) Swen Ofiarnik (1084–1087) Eryk Årsäll (1087–1088) Inge I Starszy (1088–1110) Filip (1110–1118) Inge II Młodszy (1118–1125) Ragnvald Okrągłogłowy (1125–1126) Magnus Silny (1125–1130)
Swerkerydzi i Erykidzi	Swerker I Starszy (1130–1156) Eryk IX (1156–1160) Magnus Henriksson (1160–1161) Karol VII (I) (1161–1167) Knut I (1167–1196) Kol / Bolesław (1167–1173) Swerker II Młodszy (1196–1208) Eryk X (1208–1216) Jan I (1216–1222) Eryk XI (1222–1229) Knut II Długi (1229–1234) Eryk XI (1234–1250)
Folkungowie	Waldemar Birgersson (1250–1275) Birger jarl (regent 1250–1266) Magnus I Birgersson (1275–1290) Birger I Magnusson (1290–1318) Mats Kettilmundsson (regent 1318–1319) Magnus II Eriksson (1319–1364) Eryk XII Magnusson (1356–1359) Haakon Magnusson (1362–1364)
dynastia meklemburska	Albrecht Meklemburski (1364–1389)
okres unii kalmarskiej	Małgorzata (1389–1412) Eryk XIII Pomorski (1396–1439) Engelbrekt Engelbrektsson (regent 1435–1436) Karol Knutsson Bonde (regent 1438–1440) Krzysztof Bawarski (1440–1448) Bengt Jönsson i Nils Jönsson (regenci 1448) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1448–1457) Jöns Bengtsson i Eryk Axelsson (regenci 1457) Chrystian I Oldenburg (1457–1464) Kettil Karlsson Waza (1464 regent) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1464–1465) Kettil Karlsson Waza (1465 regent) Jöns Bengtsson (1465–1466 regent) Eryk Axelsson (1466–1467 regent) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1467–1470) Sten Sture Starszy (1470–1497 regent) Jan II Oldenburg (1497–1501) Sten Sture Starszy (1501–1503 regent) Svante Nilsson Sture (1504–1512 regent) Eryk Trolle (regent 1512) Sten Sture Młodszy Svantesson (regent 1512–1520) Chrystian II Oldenburg (1520–1521) Gustaw Waza (regent 1521–1523)
Wazowie	Gustaw I (1523–1560) Eryk XIV (1560–1568) Jan III (1569–1592) Zygmunt (1592–1599) Karol, książę Sudermanii (regent 1599–1604) Karol IX (1604–1611) Gustaw II Adolf (1611–1632) Krystyna (1632–1654)
Wittelsbachowie	Karol X Gustaw (1654–1660) Karol XI (1660–1697) Karol XII (1697–1718) Ulryka Eleonora (1718–1720)
Dynastia Heska	Fryderyk I (1720–1751)
Oldenburgowie	Adolf Fryderyk (1751–1771) Gustaw III (1771–1792) Gustaw IV Adolf (1792–1809) Karol, książę Sudermanii (regent 1792–1796) Karol XIII (1809–1818)
Bernadotte	Karol XIV Jan (1818–1844) Oskar I (1844–1859) Karol XV (1859–1872) Oskar II (1872–1907) Gustaw V (1907–1950) Gustaw VI Adolf (1950–1973) Karol XVI Gustaw (od 1973)