Adam Edward Stanisław Starzeński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Adam Edward Stanisław Starzeński
Herb
Lis
Rodzina

Starzeńscy

Data i miejsce urodzenia

6 marca 1872
Lwów

Data i miejsce śmierci

6 grudnia 1956
Nairobi, Kenia

Ojciec

Edmund Starzeński

Matka

Paulina Heydel

Żona

Maria Wodzicka

Dzieci

Antoni Edmund Starzeński,
Paweł Jerzy Starzeński

Adam Edward Stanisław Starzeński herbu Lis (ur. 6 marca 1872 we Lwowie, zm. 6 grudnia 1956 w Nairobi w Kenii) – polski botanik[1], hrabia i ziemianin[2].

Właściciel majątku Mogielnica w województwie tarnopolskim. W 1898 r. zakupił wraz z 921 hektarami ziemi zespół pałacowo-parkowy we wsi Płaza k. Chrzanowa. W wyniku małżeństwa został także właścicielem pałacu w Kościelcu oraz wsi Piła Kościelecka. W latach 1900 - 1901 przebudował pałac w Płazie według projektu architekta Zygmunta Hendla. W 1921 r. przekazał go synowi Antoniemu Edmundowi[3][4].

Prowadził wszechstronną działalność społeczną. Zgromadził jeden z największych w Polsce zbiorów sztychów i litografii dotyczących polskiej historii. Niestety zbiór ten spłonął w 1940 wraz z całym pałacem w Kościelcu. Jako botanik propagował ochronę środowiska oraz zakładanie rezerwatów przyrody. Przyczynił się do powstania pierwszego rezerwatu tokowisk w Oblaskach (Puszcza Dulowska). Był też prezesem Towarzystwa Zaliczkowego w Chrzanowie[5].

10 lutego 1940 został wywieziony w głąb ZSRR. Wraz z Polskimi Siłami Zbrojnymi przedostał się do Teheranu. Osiedlił się na stałe w Nairobi w Kenii, gdzie pracował w Muzeum Botanicznym. Systematycznie przesyłał rośliny z Afryki wschodniej do Zakładu Botaniki PAN w Krakowie[5]. Autor zielnika zawierającego ponad 10.000 arkuszy, znajdującego się obecnie w posiadaniu Uniwersytetu Jagiellońskiego[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Alina Szklarska-Lohmannowa, Starzeński Adam Edward Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XLII Stanislaw ks. Mazowiecki – Stawiarski Seweryn, www.ipsb.nina.gov.pl, 2003–2004 [dostęp 2019-05-13].
  2. Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 893.
  3. W tajemniczym ogrodzie [online], malopolskatogo.pl [dostęp 2023-03-30] (ang.).
  4. Pałac Starzeńskich w Płazie [online] [dostęp 2023-03-30] (pol.).
  5. a b Starzeńscy | Plaza24 [online], 4 marca 2019 [dostęp 2023-03-30] (pol.).
  6. Herbarium Universitatis Iagellonicae Cracoviensis (KRA). Instytut Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2014-05-30]. (pol.).