French
Deutsch3 Armia (ZSRR) – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 15 września 1939 |
| Rozformowanie | sierpień 1945 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Ostatni | |
| Działania zbrojne | |
| II wojna światowa | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | wojska lądowe |
| Podległość | Białoruski Specjalny Okręg Wojskowy, Front Zachodni, Front Centralny, Front Briański[1], Front Południowo-Zachodni, 1 Front Białoruski, 2 Front Białoruski[2], 3 Front Białoruski |
| Skład | dwa lub więcej korpusów strzeleckich |
3 Armia (ros. 3-я армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej podczas II wojny światowej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
3 Armia została sformowana 15 września 1939 roku w Białoruskim Specjalnym Okręgu Wojskowym z Witebskiej Grupy Armijnej[3]. Po raz pierwszy do walki weszła we wrześniu 1939 roku, biorąc udział w operacji na Białorusi i w Polsce[4]. W operacji tej Armia Czerwona zajęła wschodnią Polskę, w wyniku paktu Ribbentrop-Mołotow.
3 Armia brała udział w wielu akcjach we ważnych sektorach walk na froncie wschodnim. Armia wzięła udział w operacjach Frontu Zachodniego, Centralnego, Briańskiego, a także 1., 2. i 3 Białoruskiego podczas obrony Grodna, Lidy i Nowogródka. 3 Armia brała także udział w wielu ważnych bitwach jak np. bitwa pod Smoleńskiem, w której niemieccy żołnierzy zdobyli miasto w dwumiesięcznej ciężkiej kampanii oraz w bitwie pod Moskwą, w której kontratak zimowy Armii Czerwonej dowodzony przez marszałka Gieorgija Żukowa odrzucił Grupę Armii „Środek” o ponad 110 km na zachód Moskwy. W drugiej połowie walk na froncie wschodnim 3 Armia wzięła udział w bitwie na łuku kurskim, w której przeważające liczebnie wojska radzieckie, dzięki użyciu dobrej obrony przeciwpancernej, pokonały wojska niemieckie, powstrzymując operację Zitadelle i tym samym niszcząc wszelkie nadzieje Wehrmachtu na zwycięstwo na froncie wschodnim. W czasie bitwy dowództwo armii tworzyli następujący oficerowie: dowódca Aleksandr Gorbatow, szef sztabu M. Iwaszeczkin, członkowie rady wojennej I. Kononow i I. Pinczuk oraz szef zarządu politycznego N. Amasow[5].
3 Armia brała udział w operacjach przeciwko Briańskowi, Homlowi–Rzeczycy oraz Rohaczywowi–Żłobinowi. Podczas ostatnich faz wojny armia ta wzięła udział w atakach na Białoruś, Prusy Wschodnie i wschodnie Niemcy, gdzie wzięła udział w bitwie o Berlin.
Po zakończeniu wojny kwatera główna armii została wycofana do Białoruskiej SRR, gdzie została zreorganizowana w sierpniu 1945 roku jako krótko funkcjonująca kwatera główna Białorusko-Litewskiego Okręgu Wojskowego. Białorusko-Litewski Okręg Wojskowy istniał od 31 grudnia 1944 do 9 lipca 1945 roku, a następnie został zastąpiony przez Miński Okręg Wojskowy. W tym czasie armia składała się z trzech korpusów strzeleckich z dziewięcioma dywizjami strzeleckimi. W późniejszym czasie wszystkie te dywizje, oprócz 120 Rohaczewskiej Gwardyjskiej Dywizji Strzeleckiej, zostały rozwiązane[6].
Dowództwo armii[edytuj | edytuj kod]
Dowódcy:
- Wasilij Kuzniecow[7] (1 września 1939 – 25 sierpnia 1941)
- Jakow Krejzer (25 sierpnia – 13 grudnia 1941)
- Piotr Pszennikow (3–28 grudnia 1941, zginął po wejściu na minę)
- Paweł Batow (28 grudnia 1941 – 11 lutego 1942)
- Filipp Żmaczenko (11 lutego – 12 maja 1942)
- Pawieł Korzun (12 maja 1942 – 26 czerwca 1943)
- Aleksandr Gorbatow (27 czerwca 1943 – 9 lipca 1945)
Szefowie sztabu:
- mjr Aleksandr Kondratiew[4]
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
Skład w czerwcu 1941:
- 4 Korpus Strzelecki:
- 27 Dywizja Strzelecka
- 56 Dywizja Strzelecka
- 85 Dywizja Strzelecka oraz 152 korpuśny pułk artylerii, 444 korpuśny pułk artylerii, 30 samodzielny batalion łączności, 127 batalion saperów i 16 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej,
- 11 Korpus Zmechanizowany[8]
Skład w październiku 1941[9]:
- 137 Dywizja Piechoty
- 148 Dywizja Piechoty
- 269 Dywizja Piechoty
- 280 Dywizja Piechoty
- 282 Dywizja piechoty
- 4 Dywizja Kawalerii oraz 855 pułk piechoty z 278 Dywizji Piechoty
Skład 1 maja 1945[10]:
- 35 Korpus Strzelecki
- 40 Korpus Strzelecki
- 41 Korpus Strzelecki
- 120 Gwardyjska Dywizja Piechoty
- 269 Dywizja Piechoty
- 283 Dywizja Piechoty oraz 4 Brygada Artylerii, 44 Brygada Artylerii Armat i inne jednostki
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 145.
- ↑ Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 144.
- ↑ Grupa Armii "Witebsk" BOWO (СВЭ, Ô.8, ß.106.) (СВЭ, т.8, с.106.); ЗапОВО (А. Г. Ленский, Сухопутные силы РККА в предвоенные годы. Справочник. — Санкт-Петербург Б&К, 2000).
- ↑ a b Zarzycki 2014 ↓, s. 248.
- ↑ Kołtunow i Sołowjow 1971 ↓, s. 460.
- ↑ czeskie źródło internetowe (valka)
- ↑ Plikus (kier.) 1968 ↓, s. 95.
- ↑ Nikołajuk 2012 ↓, s. 18.
- ↑ Forczyk i Gerrard 2008 ↓, s. 29.
- ↑ tashv.nm.ru, skład bojowy Armii Czerwonej 1 maja 1945 roku (ros.)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- G. Kołtunow, B. Sołowjow: Bitwa pod Kurskiem. Warszawa: 1971.
- Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- A. A. Greczko, Siły zbrojne państwa radzieckiego, Warszawa 1975.
- Jan Nikołajuk. Pierwszy sowiet. Dyslokacja wojsk RKKA i NKWD na „występie białostockim” w przededniu Barbarossy. „Militaria”. 4(26), 2012. Turka: Oficyna Wydawnicza Kagero.
- Robert Forczyk, Howard Gerrard: Moskwa 1941. Pierwsza porażka Hitlera. Kraków: 2008. ISBN 978-83-7396-709-0.
- Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika. Warszawa: 1968.
- Piotr Zarzycki: Suplement do września 1939. Warszawa: 2014. ISBN 978-83-933204-7-9.