French
DeutschÓlafur Ragnar Grímsson – Wikipedia, wolna encyklopedia
.jpeg) | |
| Data i miejsce urodzenia | 14 maja 1943 |
|---|---|
| Prezydent Islandii | |
| Okres | od 1 sierpnia 1996 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Minister finansów Islandii | |
| Okres | od 28 września 1988 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
 | |
| Odznaczenia | |
  | |
Ólafur Ragnar Grímsson (wym. ⓘ[ˈoːulavʏr ˈraknar ˈkrimsɔn]; ur. 14 maja 1943 w Ísafjörður, Islandia) – islandzki polityk, politolog i nauczyciel akademicki, parlamentarzysta, od 1988 do 1991 minister finansów, prezydent Islandii przez pięć kadencji w okresie 1996–2016.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Absolwent ekonomii i nauk politycznych na University of Manchester, w 1970 na tej samej uczelni doktoryzował się z nauk politycznych. Pracował jako nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Islandzkim, na którym wykładał nauki polityczne. Był współtwórcą tego kierunku na tej uczelni i organizatorem katedry nauk politycznych. Od 1973 zajmował stanowisko profesora. W pracy naukowej zajął się zagadnieniami z zakresu systemu politycznego Islandii oraz małych europejskich demokracji.
Działalność polityczną rozpoczął w 1966 w młodzieżówce Partii Postępu, w latach 1971–1973 był członkiem komitetu wykonawczego tej partii. W wyborach w 1974 kandydował do parlamentu z ramienia Unii Lewicowo-Liberalnej, pełnił okresowo funkcję zastępcy poselskiego. W latach 1978–1983 i 1991–1996 był posłem do Althingu z ramienia Związku Ludowego. W latach 1987–1995 pełnił funkcję przewodniczącego tej partii. Od 1983 do 1985 był wydawcą gazety „Þjóðviljinn”. W latach 1988–1991 sprawował urząd ministra finansów w koalicyjnym rządzie Steingrímura Hermannssona.
W 1996 został wybrany na prezydenta Islandii, zdobywając 41,4% głosów[1]. Został wybrany w głosowaniu w 2004, poparło go wówczas 85,6% głosujących[2]. W 2000 i 2008 nie miał kontrkandydata, zachowując w tych wypadkach urząd na kolejne kadencje.
Jako pierwszy prezydent w historii Islandii skorzystał z uprawnienia, które przyznawał mu art. 26 islandzkiej konstytucji, wetując w czerwcu 2004 przyjętą przez Althing ustawę medialną. Zgodnie z konstytucją w takiej sytuacji o losie ustawy powinno zdecydować referendum, do którego jednak nie doszło, gdyż rząd wycofał ustawę. Wybory prezydenckie w 2012 po raz piąty okazały się jego sukcesem, uzyskał w nich 52,8% głosów[3][4], W swoim noworocznym orędziu z 1 stycznia 2016 zapowiedział, że nie będzie ubiegał się o kolejną kadencję w wyborach prezydenckich zaplanowanych na czerwiec tego samego roku[5]. W kwietniu zdecydował się jednak na ponowny start, jednak w kolejnym miesiącu ostatecznie zrezygnował z kandydowania[6]. Zakończył urzędowanie 1 sierpnia 2016 po dwudziestu latach pełnienia funkcji.
Odznaczony różnymi orderami najwyższych klas, m.in. duńskim Orderem Słonia[7]. Z urzędu jako prezydent otrzymał Order Sokoła Islandzkiego I klasy i został wielkim mistrzem orderu.
Dwukrotnie żonaty. Jego pierwsza żona Guðrún Katrín Þorbergsdóttir, z którą ma córki bliźniaczki, zmarła w 1998. W 2003 poślubił pochodzącą z Izraela Dorrit Moussaieff.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ June 1996. rulers.org. [dostęp 2021-01-16]. (ang.).
- ↑ June 2004. rulers.org. [dostęp 2021-01-16]. (ang.).
- ↑ Ólafur hlaut 52,78% atkvæða. mbl.is, 1 lipca 2012. [dostęp 2017-08-24]. (isl.).
- ↑ Olafur Ragnar Grimsson został po raz piąty prezydentem Islandii. bankier.pl, 1 lipca 2012. [dostęp 2017-08-24].
- ↑ Iceland's long-serving president quits. yahoo.com, 1 stycznia 2016. [dostęp 2017-08-24]. (ang.).
- ↑ Ólafur Ragnar hættur við framboð. mbl.is, 9 maja 2016. [dostęp 2017-08-24]. (isl.).
- ↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2017-08-24]. (duń.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Prezydenci Islandii. islandia.org.pl. [dostęp 2017-08-24].
- Ólafur Ragnar Grímsson. forseti.is. [dostęp 2017-08-24]. (ang.).
|
