Zweedse band

Een Zweedse band, ook wel onrustband genoemd, is een hulpmiddel voor fixatie dat vooral gebruikt wordt in zorginstellingen. De band wordt gebruikt om te voorkomen dat ouderen of gehandicapten vallen of gaan dwalen. Ook bij onrustig gedrag wordt de band toegepast. De band van circa tien centimeter breed, zit geheel rond de heupen en buik van een patiënt en wordt met een slot vastgemaakt. Vervolgens wordt die band weer met behulp van twee andere banden vastgemaakt aan het bed. De nieuwere varianten Brefixbanden hebben een elastische zwaluwstaartverbinding tussen de band om de buik en de bevestiging op het bed: de patiënt heeft hierdoor meer bewegingsvrijheid en kan makkelijker draaien of rollen op bed.

Controverse[bewerken | brontekst bewerken]

Het vastbinden of vastzetten van mensen met dementie of een verstandelijke beperking heeft tussen september 2007 en september 2008 in Nederlandse zorginstellingen zeven dodelijke slachtoffers geëist. Dit wordt vooral veroorzaakt door het verkeerd gebruik van de Zweedse band. Zweedse banden mogen alleen toegepast worden door personeel dat daarin geschoold is, en als er voldoende toezicht is. In bed mag de band alleen worden toegepast met de bedhekken omhoog. Alle medewerkers moeten weten waar een schaar of mes is, dat alleen voor dit doel gebruikt mag worden en waarmee de band onmiddellijk kan worden losgeknipt of losgesneden.

Een iets veiliger variant van de onrustband is de Brefix-band. Deze staat wat meer bewegingsruimte toe en is breder en daardoor minder gevaarlijk. Toepassing van onrustbanden is een vrijheidsbeperkende maatregel in de zin van de Wet zorg en dwang en moet in het zorgplan vermeld worden door de zorgverantwoordelijke, dan wel aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ, vroeger IGZ) gemeld worden. In 2008 deed de IGZ onderzoek naar het vóórkomen van vrijheidsbeperkende maatregelen, waaronder het gebruik van onrustbanden. Een van de conclusies was dat mensen met een verstandelijke beperking of dementie te vaak en te snel worden vastgebonden, opgesloten of gedragsbeïnvloedende medicamenten krijgen toegediend. De inspectie startte een actie Zorg voor vrijheid en sloot een convenant met allerlei organisaties van instellingen en beroepsverenigingen uit de zorg om vrijheidsbeperkende maatregelen terug te dringen. Een van de doelstellingen is dat het gebruik van de Zweedse band vanaf 2011 in Nederland niet meer zal voorkomen, zoals het gebruik ook in het buitenland vaak al verboden is of niet meer nodig wordt gevonden.^[1][2]