Van Hool A330

De Van Hool A330 is een stadsbus van de Belgische fabrikant Van Hool. Het is een lagevloerbus waardoor ze geschikt is voor mensen met een beperking en kinderwagens. De bus is 12 meter lang en heeft 2 of 3 deuren waardoor zij goed is in te zetten op stadslijnen. Bij deze bussen is, in tegenstelling tot bij de A300 en de AG300, de motor niet halverwege de bus, maar rechtop achterin geplaatst. Er zijn van dit type bus ook aardgas (A330 CNG), trolley (A330 T), hybride (A330 hyb) en waterstof (A330 FC) bussen beschikbaar.

Technische specificaties[bewerken | brontekst bewerken]

1= afhankelijk van het aantal deuren en stoelindeling; 2= inclusief staanplaatsen

Fuel cell[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds 2004 bestaat er een waterstofbus van Van Hool in de Verenigde Staten. Deze werd ontwikkeld op basis van een A330 en stond model voor de Europese waterstofbus en later de Amerikaanse waterstofbus die ontwikkeld werd uit de A300L. De Europese waterstofbus kreeg de benaming Fuel Cell Europa en de Amerikaanse werd Fuel Cell USA. Beide modellen zijn gebaseerd op een A330.

In 2008 heeft de provincie en OV-autoriteit Zuid-Holland testen uitgevoerd met de waterstofbus van Van Hool (Fuel Cell Europa). De bus heeft op diverse lijnen in de concessie Duin- en Bollenstreek/Leiden Rijnstreek/Midden-Holland gereden.^[1] Later is deze bus overgezet naar De Lijn.

In 2015 werd aangekondigd dat Van Hool in totaal 21 waterstofbussen gaat bouwen voor de Europese metropolen, zoals Rome, Rotterdam, Cherbourg en Londen.^[2]

Van Hool heeft in 2018 een grote opdracht ontvangen van Regionalverkehr Köln (RVK) en de Wuppertaler Stadtwerke (WSW) om in totaal 40 brandstofcelbussen te leveren. 30 van de H2-bussen zijn gepland voor Keulen, tien voor Wuppertal.

De Wuppertaler Stadtwerke (WSW) heeft in december 2019 de eerste van tien brandstofcelbussen ontvangen. De volgende vijf waterstofvoertuigen van Van Hool worden in januari 2020 verwacht door WSW en de rest in februari 2020. Het komende jaar zullen ze ook worden gebruikt voor reguliere diensten.

Volgens het bericht is het nog niet duidelijk op welke lijnen de voertuigen moeten worden gebruikt. Onder andere vanwege het aangegeven bereik van 350 kilometer mogen de brandstofcelbussen niet afhankelijk zijn van bepaalde lijnen met geschikte infrastructuur.^[3]

Inzet[bewerken | brontekst bewerken]

Nederland[bewerken | brontekst bewerken]

Noord-Brabant[bewerken | brontekst bewerken]

In 2002 bestelde BBA een 64 bussen (serie 143 t/m 176) voor de stadsdienst in Tilburg, Breda en 's-Hertogenbosch om het oude busmateriaal te vervangen. In Tilburg en Breda kregen de bussen een eigen huisstijl. Toen eind 2006 een nieuwe concessie in Noord-Brabant inging, ging BBA verder als Veolia Transport en de stadsdienst in 's-Hertogenbosch ging naar Arriva. Daardoor werden deze bussen langzamerhand vervangen door nieuw busmateriaal. Sommige dienden nog als ijzeren reserve en anderen werden afgevoerd of overgeplaatst naar andere concessies. In 2009 werden 7 bussen overgeplaatst naar de stadsdienst in Delft. Dit is gedaan vanwege de lage viaducten in deze steden waar het nieuwe aardgas busmaterieel niet onder door kon. De laatste twee bussen (170 en 173) zijn daar begin 2013 buiten dienst gegaan.

Utrecht[bewerken | brontekst bewerken]

In 2004 werden er 27 bussen (serie (4)107 t/m (4)133 geleverd aan het Utrechtse stadsvervoerbedrijf GVU. Nummer (4)122 ging verloren bij een brand. In 2007 werd een gedeelte van deze serie doorgeschoven naar het Nijmeegse Novio. Begin 2010 ging de serie weer terug naar GVU.

De GVU 122 was met brandschade afgevoerd, en via de handel gekocht door Westbank te Terschelling waar deze bus weer in gebruik is genomen voor groepsvervoer.

Groningen[bewerken | brontekst bewerken]

In 2013 werden 5 waterstofbussen geleverd aan Riviera Trasporti in San Remo. Twee van deze bussen zijn in 2016 aan Qbuzz verkocht. In 2019 zijn met de resterende bussen enkele proeven gehouden. De voertuigen van Qbuzz worden sinds februari 2017 ingezet als testbus en worden per december 2017 ingezet op de streeklijnen van Groningen en Drenthe.^[4]

In november 2020 volgde de eerste bus van een nieuwe serie van dertig. Deze zijn eveneens besteld voor streekdiensten in Groningen en Drenthe.

Rotterdam[bewerken | brontekst bewerken]

In 2017 werden er twee waterstofbussen geleverd aan de RET in Rotterdam.^[5]

België[bewerken | brontekst bewerken]

In België worden deze bussen veel gebruikt bij vervoersbedrijven De Lijn, MIVB en TEC. Ook rijden een aantal pachters met deze bussen rond. In de loop van 2014 zullen er 109 driedeurs- en tien tweedeurs-bussen in gaan stromen voor TEC. Mogelijk zullen 13 exemplaren worden gebouwd als hybride bussen.^[6]

Andere landen[bewerken | brontekst bewerken]

Naast België en Nederland zijn er ook enkele bussen geëxporteerd naar o.a. Duitsland, Frankrijk, Luxemburg en de Verenigde Staten. Vervoerbedrijf AC Transit rijdt sinds 2003 rond met in totaal 137 bussen rond van dit type, waaronder 3 waterstofbussen.^[7][8].

Inzetgebieden[bewerken | brontekst bewerken]

Bedrijf	Type	Series	Aantal	Bouwjaar	Inzet	Opmerking
België
De Lijn	newA330FC	1199	1	2007	??	Huurbus Buiten dienst
	A330K	4094-4126	33	2002	Stadsdienst Antwerpen	Afgevoerd
	A330K	4225-4243	19	2002	Stad- en streekdienst Aalst	Afgevoerd
	newA330	4880-4901	22	2006	4880-4895; Stadsdienst Antwerpen 4897-4901; Stadsdienst Oostende 4896; rijschoolbus West-Vlaanderen (7894) 4881 en 4882 rijschoolbus Antwerpen ecodrive, omgenummerd naar 8107 en 8108
	newA330	5016-5029	14	2007-2008	Stadsdienst Antwerpen
	newA330	5084-5088	5	2007	Stadsdienst Oostende
	newA330	5089-5091	3	2008	Stadsdienst Antwerpen
	newA330FC	5601-5605[9]	5	2013-2014	Streekdienst Antwerpen-Noord
Ets. Picavet et Cie	newA330	964165, 964167 b, 964169-964172	6	2011-2012	Waals-Brabant	In de huisstijl van TEC
Hageland	newA330	330820, 330823	2	2009	Vlaams-Brabant	In de huissijl van De Lijn
Intratours-Van Mullem	newA330	301822	1	2009	Vlaams-Brabant	In de huisstijl van De Lijn
MIVB	newA330	8101-8227	127	2006-2007	Brussel	Deze reeks bepaalde de nieuwe huisstijl van MIVB
	newA330	9601-9789	189	2009-2011	Brussel
	newA330FC	8931	1	2021	Brussel	Eerste newA330FC van MIVB.
Staca-Van Mullem	newA330	330221	1	2009	Vlaams-Brabant	In de huissijl van De Lijn
TEC	newA330	3201-3210	10	2014-2015	Henegouwen
	newA330	3201-3210	10	2013-2014	Henegouwen
	A330	3801-3842	42	2001-2002	Henegouwen	3814-3815 en 3817-3818 gingen in 2011 over naar Charleroi 3804, 3834, 3841 zijn buiten dienst
	A330	4.300-4.316	17	2001-2002	Namen en Luxemburg	4.313-4.316 gingen in 2011 over naar Charleroi
	newA330	4.650-4.659	10	2014-2015	Namen en Luxemburg	Twee deursversie.
	newA330	4.650-4.685	26	2016	Namen en Luxemburg
	A330	5.145-5.212	67	2001-2002, 2004 (alleen 5.212)	Stadsdienst Luik	5.212 kwam in 2004 in dienst ter vervanging van een uitgebrande bus. 5.146, 5.159. 5.188, 5.190, 5.194, 5.197, zijn buiten dienst
	newA330	5.506-5.541	36	2015	Verviers en Eupen
	newA330	6725-6756	32	2015	Waals Brabant
	A330	7213-7215	3	2001-2002	Rijschoolbussen Charleroi	Ex 4.313-4.315
	A330	7251-7266	15	2001-2002	Charleroi	7260 is buiten dienst
	A330	7269	1	2001-2002	Charleroi	Ex 4.316
	A330	7270-7273	4	2001-2002	Charleroi	Ex 3814-3815 en 3817-3818
	newA330	7801-7830	30	2015	Charleroi
Canada
Viva	newA330	5101-5160	60	2005	Ontario
Duitsland
Göttinger Verkehrsbetriebe	newA330	??	14	2007	Göttingen
Hamburger Hochbahn AG	newA330	2524 - 2535	12	2005	Hamburg
Regionalverkehr Köln GmbH (RVK)	newA330FC	??	2	2013	Keulen
	newA330FC	n.n.b.	30	2018
Nahverkehr Göttingen	newA330	ESW-WB 175, ESW-WB 185	2	2007	Göttingen
WSW	newA330FC	1941-1950	10	2018	Wuppertal
Frankrijk
Corolis	newA330hyb	10xxx	1	2010	Beauvais en omgeving	Hybride bus
	newA330CNG	8009, 8317, 8318, 8416, 8417, 8709, 8710	7	2000, 2003, 2004, 2007	Beauvais en omgeving	CNG-bussen
Fil Bleu	newA330	110-130, 260-280, 281-283, 284-295	53	2004, 2005, 2007, 2010, 2011	Tours
Franse marine	A330	geen	4	2003	Brest
Keolis Dijon (Divia)	A330	3201 - 3221	21	2001	Dijon
	newA330	3222 - 3225	4	2002 - 2011	Dijon	Ex RDTA 295-297
	newA330 CNG	258 - 294	37	2004 - 2008	Dijon	Zijn afgevoerd naar Hongarije
RDTA	newA330	491-497	7	2002	Ain
RNA	newA330		2	??	Lyon	ex-Touriscar
TCRB	newA330	331-332	2	2009	Boulogne-sur-Mer
	newA330CNG	311-330	20	2003-2006	Boulogne-sur-Mer
TUB	A330	256-258	3	1999	Briochins
	newA330	264-268, 510	6	2002, 2004	Briochins	510 is ex RDTA 496
Twisto	newA330	201-209	9	2003	Caen
Hongarije
BKV Zrt.	newA330	MKL-981,NUV-682, NUV-683, PDN-684	4	2013, 2017, 2018	Boedapest
	newA330CNG	DPI-206, MPW-601–MPW-637, MUM-638–MUM-649	49	2014, 2015	Boedapest	Ex-Kéolis 258-294, Ex-TL Lausanne 441-451 en 457
Italië
Riviera Trasporti	newA330FC	??	5 na 2015: 3	2013	San Remo	Indienst sinds 2019 (twee bussen in 2015 verkocht aan Qbuzz)
Luxemburg
Demy Cars	newA330hyb	??	2	2013	Luxemburg
Emile Frisch	A330	B1493, B1494	2	2003	Luxemburg	Rijden in de kleurstelling van AVL
	newA330	B1493-B1494, EF1196-EF1198, EF1215, EF1229-EF 1230, EF1230	9	2003, 2006, 2010, 2011, 2012	Luxemburg	B 1493, B 1494, EF 1199, EF 1215 en EF 1229 rijden in de kleurstelling van AVL
TICE	newA330	33 - 41	9	2012	Kanton Esch-sur-Alzette
Voyages Koob	newA330	XQ5353	1	2004	Luxemburg
Voyages Simon	newA330	XQ5351	1	2004	Luxemburg
Monaco
CAM	newA330	100 109, 114 - 117, 134 - 145	28	2003 - 2014	Monaco	136 - 145 zijn ex 36 - 45
	newA330hyb	110-113, 118-121	7	2011 - 2014	Monaco	Hybride bussen
Nederland
BBA	newA330	143-176	64	2002-2005	Breda, 's-Hertogenbosch, Tilburg	Naar Veolia Transport, dienden na concessiewisseling nog enige tijd als reservebussen
Connexxion Academy	newA330	4123-4133	11	2004	Leswagen	Ex-GVU
GVU	newA330	(4)107 - (4)133	15	2004	Utrecht	4119 - 4121, 4123 - 4133 in 2006 naar Novio. (4)122 verkocht in 2006 aan Westbankbusbedrijf. In 2009 keerde de reeks 4119 - 4121 terug naar GVU en ging de rest naar Connexxion Academy . Op 8 december 2013 werd de reeks 4119 - 4121 afgevoerd.
Jan de Wit	newA330	337-338	2	2003	Noord-Holland	Ex-Veolia 149, 156
Kijlstra Personenvervoer en Ambulancegroep Fryslân	newA330	03-598	1	2003	Ambulancebus Friesland, Groningen en Drenthe	Ex-Veolia 158
Novio	newA330	4119 - 4121, 4123 - 4133 (ex-GVU)	14	2004	Nijmegen	Naar GVU
Qbuzz	newA330FC	3028-3029	2	2013 in gebruik sinds 2017	Provincies Groningen en Drenthe	Ex-Riviera Trasporti San Remo
	newA330FC	7201-7230	30	2020	Provincies Groningen en Drenthe
RET	newA330FC	406-407	2	2016	stadsdienst Rotterdam
Veolia Transport	newA330	143-176	7	2002-2005	Breda, Tilburg, Delft en Zoetermeer	Ex BBA 143-167 en 175-176 werden in 2007 afgevoerd. 168-174 deden tussen 2009 en 2011 nog dienst in Delft en Zoetermeer en lijn 45 in Den Haag en zijn daarna afgevoerd.
Westbankbusbedrijf	newA330	BP-GF-23	1	2004	Terschelling	Ex GVU
Noorwegen
Ruter A/S	newA330FC	??	5	2011	Oslo	Waterstofbussen Nog te leveren bussen
Verenigd Koninkrijk
First Aberdeen	newA330FC	??	4	2013	Aberdeen
Verenigde Staten
AC Transit	newA330	1001-1110	110	2003-2005	Californië	01-2019: 102 stuks in actieve dienst
	newA330	1111-1131	21	2005	Niet in dienst	Direct doorverkocht aan Washington D.C.
	Fuel Cell USA	F1-F3	3	2005	Californië	Waterstofbussen
CTT Transit	Fuell Cell USA	?	1	2005	Connecticut	Waterstofbus
DC Circulator	newA330	1101-1129	29	2004	Washington D.C.	Onderdeel van een bestelling van AC Transit
SunLine Transit Agency	Fuel Cell USA	??	1	2005	Riverside County	Waterstofbus

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

• 
  Van Hool new A330 bij vervoerbedrijf GVU
• 
  Van Hool A330 Hyb bij vervoerbedrijf Corolis
• 
  Van Hool A330 Hyb
• 
  Van Hool A330 waterstofbus van Qbuzz tijdens InnoTrans 2018 te Berlijn
• 
  Qbuzz 7203 stalling Peizerweg

Zie de categorie Van Hool A330 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.