Tramlijn Leiden Noordeinde - Den Haag

Tramlijn Leiden Noordeinde - Den Haag
Spoorwijdte	kaapspoor 1067 mm
Aangelegd door	IJsel Stoomtramweg-Maatschappij
Geopend Leiden Noordeinde - Leiden Haagweg: 1902 Leiden Haagweg - Voorschoten: 7 december 1882 Voorschoten - Wassenaar: 1 juni 1883 Voorschoten - Leidschendam: 10 augustus 1883 Leidschendam - Wijkerbrug: 14 juni 1884 Wijkerbrug - Voorburg: 16 juli 1884 Voorburg - Den Haag: 20 juni 1885
Gesloten	1924
Huidige status	opgebroken
Geëlektrificeerd	nee
Aantal sporen	1
Traject
Noordeinde Leiden Witte Singel Trekvliet Haagweg Leiden lijn Leiden - Woerden De Vink Leiden tramlijn van Leiden opgebroken Zilverfabriek Voorschoten Burgemeester Vernèdepark Voorschoten Dorp Voorschoten Voorschoten lijn Amsterdam Centraal - Rotterdam Centraal tramlijn Leiden - Den Haag opgebroken Wassenaar Papelaan Voorschoten Gouden Leeuw Voorschoten Kniplaan Leidschendam Schakenbosch Leidschendam tracé tramlijn Leiden - Scheveningen, opgebroken Rozenrust Leidschendam Dorp Leidschendam tracé tramlijn Leiden - Scheveningen, opgebroken Damlaan Leidschendam Damsigt Voorburg lijn Scheveningen - Rotterdam Hofplein Viaduct Voorburg tracé tramlijn Leiden - Scheveningen, opgebroken tracé tramlijn Leiden - Scheveningen, opgebroken Dorp Voorburg tracé tramlijn Leiden - Scheveningen, opgebroken Laan van Nieuw Oosteinde Voorburg lijn Amsterdam Centraal - Rotterdam Centraal lijn Rotterdam Hofplein - Scheveningen tracé tramlijn Leiden - Scheveningen, opgebroken Tweede Adelheidstraat Den Haag Bezuidenhout Den Haag SS tramlijn naar Scheveningen opgebroken

De tramlijn Leiden Noordeinde - Den Haag was een stoomtram op kaapspoor van 18 kilometer, die werd aangelegd vanaf 1882 door de IJsel Stoomtramweg-Maatschappij. Hoewel deze lijn niet bij de IJssel kwam.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De lijn werd vanaf Leiden in gedeeltes geopend. Van Leiden Haagweg tot Voorschoten op 7 december 1882, van Voorschoten naar Leidschendam op 10 augustus 1883, Van Leidschendam naar Wijkerbrug op 14 juni 1884, van Wijkerbrug naar Voorburg op 16 juli 1884 en van Voorburg naar Den Haag SS op 20 juni 1885. Van 1883 tot 1893 kende de lijn een weinig succesvolle zijtak van Voorschoten Dorp via station Voorschoten naar Wassenaar (ca. 4 km), waar het eindpunt gesitueerd was aan de Kerkdam, nabij de korenmolen.

In 1893 werd de IJSM overgenomen door de Maatschappij tot Exploitatie van Tramwegen (MET), die op 6 september 1890 al de exploitatie van de stoomtramlijn van de noodlijdende IJSM had overgenomen. In 1902 werd de tramlijn in Leiden ca. 400 meter doorgetrokken tot het Noordeinde (hoek Weddesteeg). Vanaf 1908 bood de tram bij Voorburg Viaduct een overstapmogelijkheid op de eerste elektrische spoorlijn van Nederland: de Hofpleinlijn van de ZHESM.

De MET voerde in de periode 1905-1920 een verbeten strijd met de HTM over de elektrificatie van het traject Den Haag – Voorburg. Meerdere malen dreigde de HTM een eigen lijn naar Voorburg (waarvoor ook al een lijnnummer was gereserveerd, namelijk 18) op te gaan zetten, als concurrent van de MET-stoomtramlijn. Daar is het toen echter niet van gekomen. De meerderheidsaandeelhouder van de MET was namelijk de Noord-Zuid-Hollandsche Stoomtramweg-Maatschappij (NZHSTM), die zelf sinds 1906 dochter van de HIJSM was en dus ook in 1921 in het NS-concern was gekomen.

In 1924 werd de stoomtramlijn gesloten en kwam de nieuwe geëlektrificeerde tramlijn Leiden - Scheveningen op normaalspoor in gebruik via een iets andere route waar ook de voormalige tramlijn Den Haag NRS - Scheveningen onderdeel van uitmaakte.

Route[bewerken | brontekst bewerken]

Voor de verlenging in 1902 lag het beginpunt in Leiden op de Haagweg, ter hoogte van de Ambachtsschool, net voor de kruising met de spoorlijn Woerden - Leiden. Via de buurtschap De Vink en de Leidseweg liep de lijn naar Voorschoten en Veur (het tegenwoordige Leidschendam) naar Voorburg Dorp; via de Laan van Nieuw Oosteinde en de Schenk en de Schenkweg liep de lijn naar de Bezuidenhoutseweg en het spoorwegstation Den Haag Staatsspoor.