Toonkunstkoor Amsterdam

Toonkunstkoor Amsterdam (TKA) is een semiprofessioneel concertkoor uit Amsterdam dat in de loop der jaren een enorm uitgebreid repertoire opgebouwd heeft dat bestaat uit grote concertwerken voor koor en orkest van de barok tot en met de 21ste eeuw.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Toonkunstkoor Amsterdam is in 1829 opgericht als onderdeel van de Amsterdamse afdeling van De Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst. De eerste dirigent was Richard Hol. Hij dirigeerde het koor, dat uit zo’n 300 leden bestond, tot januari 1863. Hol werd opgevolgd door Johannes Verhulst, die als eerste in Nederland de Matthäus Passion van Bach uitvoerde op 27 maart 1874.^[1]

Op 2 juli 1886 volgde Julius Röntgen Verhulst op als muziekdirecteur van de Afdeling Amsterdam en als dirigent van het Toonkunstkoor.^[2]

Willem Mengelberg trad in juni 1898 aan als opvolger van Röntgen nadat deze plotseling ontslag nam. Mengelberg voerde een keihard regime: koorleden die niet goed functioneerden moesten van het koor, nieuwe leden werden aan een streng toelatingsexamen onderworpen, er werd voor mannen en vrouwen gescheiden gerepeteerd en de wekelijkse repetitie werd vervangen door een tweewekelijkse repetitie.^[3] In 1899 maakte Mengelberg van de uitvoering van Bachs Matthäus Passion een jaarlijkse traditie die na hem voortgezet werd door Eduard van Beinum, Eugen Jochum, Anton Kersjes, Jan Eelkema en Winfried Maczewski.

Na Mengelberg heeft het koor onder leiding gestaan van Otto Klemperer, Bruno Walter, Eugen Jochum, Eduard van Beinum en Bernard Haitink. Sinds de jaren zeventig werkt het TKA jaarlijks mee aan concerten van o.a. Holland Symfonia en het Nederlands Philharmonisch Orkest, onder leiding van dirigenten als Anton Kersjes, Hartmut Haenchen, Ken-ichiro Kobayashi, Jean Fournet, Yehudi Menuhin, Yakov Kreizberg en Marc Albrecht. Ook met orkesten als het Residentie Orkest, het Rotterdams Philharmonisch Orkest, het Concertgebouw Kamerorkest en het Noordhollands Philharmonisch Orkest heeft het koor opgetreden. Het koor bestaat sinds 2022 uit ongeveer 70-80 geschoolde amateurzangers en heeft een breed repertoire.

Repertoire[bewerken | brontekst bewerken]

Het repertoire van het TKA reikt van Sweelinck tot aan vandaag. Naast de composities uit de 19de eeuw hebben de grote koorwerken uit de 20ste eeuw de bijzondere aandacht. Het TKA richt zich daarbij voornamelijk op werken die vanwege de moeilijkheidsgraad zelden door amateurkoren worden uitgevoerd. Zo staan op het repertoire naast bijvoorbeeld de Requiems van Bruckner, Verdi, Brahms, Fauré en Mozart ook de Te Deums van Hendrik Andriessen, het oratorium Golgotha van Frank Martin en de Cinq Hymnes van Ton de Leeuw. In mei 2000 gaf het koor in de Beurs van Berlage de wereldpremière van Forum, een speciaal voor het Toonkunstkoor Amsterdam geschreven werk van Daan Manneke. TKA geeft met regelmaat een compositieopdracht aan Nederlandse componisten. Voorbeelden hiervan uit de laatste jaren zijn Bob Zimmerman, Pablo Escande en Wouter Snoei.

Matthäus Passion[bewerken | brontekst bewerken]

Traditiegetrouw verzorgt TKA de uitvoering van de Matthäus Passion op Goede Vrijdag in het Amsterdamse Concertgebouw. Sinds 2003 gebeurt dat onder leiding van Boudewijn Jansen.

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

• Toonkunstkoor Amsterdam