Tinus Osendarp

Tinus Osendarp
Tinus Osendarp in 1936
Volledige naam Martinus Bernardus Osendarp
Geboortedatum 21 mei 1916
Geboorteplaats Delft
Overlijdensdatum 20 juni 2002
Overlijdensplaats Heerlen
Nationaliteit Vlag van Nederland Nederland
Lengte 1,77 m
Gewicht 77 kg
Sportieve informatie
Discipline sprint
Trainer/coach Erwin Kossak
Eerste titel Ned. kampioen 100 m 1935
OS 1936
Extra Ned. recordhouder 200 m 1936-1965, 4 x 100 m 1934-1963
Portaal  Portaalicoon   Atletiek
Dankwoord van de bronzen Osendarp in 1936 na terugkeer van de Olympische Spelen

Martinus Bernardus (Tinus) Osendarp (Delft, 21 mei 1916 - Heerlen, 20 juni 2002) was een Nederlandse atleet, die in de jaren dertig van de 20e eeuw tot de beste sprinters van de wereld behoorde. Hij nam eenmaal deel aan de Olympische Spelen en veroverde bij die gelegenheid twee bronzen medailles. In de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij de NSB en de Nederlandsche SS.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Begin atletiekloopbaan[bewerken | brontekst bewerken]

Osendarp, wiens familie oorspronkelijk uit Duitsland kwam, was afkomstig uit een milieu van vishandelaren in het oude centrum van Delft. Op zijn tiende verhuisde hij met zijn ouders naar Rijswijk, nadat zijn vader daar eigenaar was geworden van een exportbedrijf in groenten en fruit.[1] Hij begon zijn sportcarrière als voetballer bij VUC, maar deed op aanraden van zijn trainer "voor de grap" eens mee aan atletiekwedstrijden. Hetzelfde jaar werd hij derde op de 100 m bij de Nederlandse kampioenschappen.

Bij de Europese kampioenschappen atletiek 1934 in Turijn (waar Chris Berger furore maakte) nam Osendarp deel aan de 100 m, 200 m en de 4 x 100 m estafette. Op zowel de 200 m als de 4 x 100 m estafette won hij een bronzen medaille. Bij de 100 m moest hij genoegen nemen met een vijfde finishpositie.

Olympisch eremetaal[bewerken | brontekst bewerken]

Het hoogtepunt van zijn carrière waren de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn. Daar werd hij derde op de 100 m en 200 m, die beide gewonnen werden door Jesse Owens. Tinus Osendarp werd alom omschreven als "de snelste blanke" en werd in Nederland als een held ingehaald. Twee jaar later evenaarde hij de prestatie van Berger door op het EK in Parijs de beide sprintafstanden te winnen. In zijn gehele atletiekcarrière veroverde hij op de sprintnummers in totaal vijftien nationale titels. Osendarp liep in 1944 zijn laatste NK atletiek.[2]

NSB en SS[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verloor hij zijn baan bij de KLM en ging werken bij de politie in Den Haag. In 1941 werd hij lid van de NSB. Later trad hij toe tot de Germaanse SS[3] en de Sicherheitsdienst. In 1944 kwam hij bij het beruchte Commando Leemhuis in Den Haag. Daar was hij betrokken bij de arrestatie van tientallen verzetsmensen, waarvan een aantal in gevangenschap is omgebracht.

Gevangenisstraf[bewerken | brontekst bewerken]

Na de bevrijding werd Osendarp gearresteerd en veroordeeld tot twaalf jaar gevangenisstraf.[3] Hij kwam, doordat hem gratie werd verleend, vervroegd vrij in 1952 en werkte vervolgens in de Limburgse mijnen. In 1958 werd hij daarnaast trainer bij atletiekvereniging Kimbria in Maastricht en vanaf 1972 bij Achilles-Top in Kerkrade. Hij ging met pensioen in 1972 en overleed in 2002 op 86-jarige leeftijd.[4][5]

Bioscoopjournaal van het NK atletiek in 1942, waar Tinus Osendarp de 200 m heren wint.

Kampioenschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Internationale kampioenschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Onderdeel Titel Jaar
100 m Europees kampioen 1938
200 m Europees kampioen 1938
100 yd Brits AAA-kampioen 1936, 1938
220 yd Brits AAA-kampioen 1935
4 x 110 yd Brits AAA-kampioen 1936

Nederlandse kampioenschappen[bewerken | brontekst bewerken]

Onderdeel Jaar
100 m 1935, 1936, 1937, 1938, 1941, 1943, 1944
200 m 1935, 1936, 1938, 1940, 1941, 1942, 1943, 1944

Persoonlijke records[bewerken | brontekst bewerken]

Onderdeel Prestatie Datum Plaats
100 m 10,4 s 7 juli 1936 Amsterdam
200 m 21,1 s (ex-NR) 28 juni 1936 Amsterdam
400 m 49,0 s 1937

Onderscheidingen[bewerken | brontekst bewerken]