Nieuwegein

Nieuwegein
Gemeente in Nederland Vlag van Nederland
Locatie van de gemeente Nieuwegein (gemeentegrenzen CBS 2016)
Situering
Provincie Vlag Utrecht (provincie) Utrecht
Coördinaten 52°1'52"NB, 5°5'31"OL
Algemeen
Oppervlakte 25,65 km²
- land 23,51 km²
- water 2,14 km²
Inwoners
(1 januari 2024)
65.974?
(2806 inw./km²)
Bestuurscentrum Nieuwegein
Belangrijke verkeersaders A2 A12 A27, sneltram Utrecht - Nieuwegein
Politiek
Burgemeester (lijst) Marijke van Beukering (D66)
Economie
Gemiddeld inkomen (2012) € 27.300 per huishouden
Gem. WOZ-waarde (2014) € 235.000
WW-uitkeringen (2014) 42 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s) 3430-3439
Netnummer(s) 030
CBS-code 0356
CBS-wijkindeling zie wijken en buurten
Amsterdamse code 10374
Website www.nieuwegein.nl
Bevolkingspiramide van de gemeente Nieuwegein
Bevolkingspiramide (2023)
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Topografische gemeentekaart van Nieuwegein

Nieuwegein (uitspraak) is een gemeente en plaats in de Nederlandse provincie Utrecht, ten zuiden van de stad Utrecht. De gemeente is een voormalige groeikern, gelegen aan de rivier de Lek, nabij de buurgemeenten IJsselstein in het westen, Vijfheerenlanden in het zuiden (aan de overkant van de Lek) en Houten in het oosten. Nieuwegein heeft 65.974 inwoners (per 1 januari 2024[1]) en is ontstaan op 1 juli 1971 na samenvoeging van de vroegere gemeenten Jutphaas en Vreeswijk.

Het Sint Antoniusziekenhuis
Woontoren The New Citizen, sinds 2023 het hoogste gebouw van Nieuwegein.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Groeikern[bewerken | brontekst bewerken]

In de jaren 60 en 70 van de twintigste eeuw vond in Nederland een golf van suburbanisatie plaats: bewoners uit de grote steden in de Randstad trokken naar de omliggende gemeenten. De regering vond het noodzakelijk deze bewegingen te coördineren en in goede banen te leiden. Met name het behoud van het Groene Hart met zijn natuurlijke en landschappelijke waarden was daarbij speerpunt van het beleid. Het werd daarom de gemeenten in en om dit gebied niet langer toegestaan om op eigen initiatief en zelfstandig grootschalige bouwprojecten te ontwikkelen en ten uitvoer te brengen.

In plaats daarvan werden, voor de wel degelijk noodzakelijke uitbreiding van de voorraad woningen en bedrijfsgebouwen door de centrale overheid zelf bouwlocaties aangewezen. Rondom Utrecht lag het zwaartepunt van de planning aan de zuidkant van de stad.

Reeds vanaf 1958 bestond bij het provinciebestuur van Utrecht het plan om het gebied tussen de dorpen Jutphaas en Vreeswijk volledig te gebruiken voor grootschalige woningbouw waardoor, met inbegrip van deze beide gemeenten een geheel nieuwe plaats zou ontstaan. In het noordelijk deel van het gebied was Jutphaas al bezig met het bouwen van de uitbreidingswijk "Wijkersloot" en Vreeswijk in het zuiden met de wijk "Zandveld". Deze ontwikkelingen waren aldus voorboden van de nieuwe plaats.

Op 12 juni 1969 besloten de gemeenteraden van Jutphaas en Vreeswijk zichzelf op te heffen en op 30 juni 1971 werden de oude gemeentevlaggen gestreken. Zodoende was op 1 juli 1971 de nieuwe gemeente Nieuwegein een feit. Nieuwegein profileert zichzelf ook wel als een stad.

Naam[bewerken | brontekst bewerken]

In het gebied tussen Jutphaas en Vreeswijk stond vroeger een nederzetting genaamd Geyne. Deze nederzetting heeft in 1295 stadsrechten gekregen maar werd korte tijd later, in 1333, verwoest in een oorlog tussen de bisschop van Utrecht en de graaf van Holland. Vandaag herinnert alleen Huis Oudegein nog aan deze tijd. Nadat de besturen van Vreeswijk en Jutphaas enige tijd gedebatteerd hadden over de naam van de nieuwe plaats (o.a. het alternatief "'t Gein" als verwijzing naar Geyne, sneuvelde) besloten ze de nieuwe plaats te noemen naar deze oude nederzetting.

Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

In Nieuwegein zijn er drie middelbare scholen en een roc:

  • het Cals College voor tweetalig atheneum, tweetalig gymnasium, tweetalig havo, gymnasium, atheneum, havo en technasium.
  • het Oosterlicht College voor gymnasium, atheneum, havo, vmbo-tl, vmbo-kader en vmbo-bbl
  • het Anna van Rijn College, locatie Albatros: voor tweetalig gymnasium, tweetalig atheneum, atheneum, tweetalig havo, havo, vmbo-theoretische leerweg, havo-xl en mavo-xl; locatie Harmonielaan: voor vmbo-kader; locatie Acaciastraat (de Linie): voor Leerweg ondersteunend onderwijs
  • ROC Midden Nederland: een regionaal opleidingencentrum met o.a. beroepsgerichte opleidingen voor jongeren en volwassenen.

Verkeer en vervoer[bewerken | brontekst bewerken]

Sneltram op de Jutphasebrug over het Amsterdam-Rijnkanaal tussen Utrecht Westraven en Nieuwegein Zuilenstein.
Amsterdam-Rijnkanaal vanaf de Nieuwegeinse Brug.
De Oude Sluis met de Kleine Brug in Vreeswijk.
Nieuwegein, ophaalbrug

Nieuwegein is ingesloten door drie autosnelwegen: de A2, de A12 en de A27. Het staat daarom ook bekend om zijn centrale ligging.

Nieuwegein heeft geen spoorwegstation binnen de gemeentegrenzen. Een sneltram verzorgt samen met een aantal buslijnen het openbaar vervoer met de stad Utrecht en ook met IJsselstein. Met Vianen bestaat een bus-, voet- en fietsveerverbinding over de Lek.

Gezondheidszorg[bewerken | brontekst bewerken]

In Nieuwegein is sinds 1983 het St. Antonius Ziekenhuis gevestigd, onder meer bekend vanwege zijn specialisatie op het gebied van cardiologie.

Waterwegen[bewerken | brontekst bewerken]

Door en langs Nieuwegein lopen enkele kanalen, zoals het Amsterdam-Rijnkanaal, het Lekkanaal en het Merwedekanaal. Vanuit het Merwedekanaal ontspringt de rivier de Hollandse IJssel en vanuit de Hollandse IJssel het riviertje de Kromme IJssel.

Wijken[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Nieuwegein deelt Nieuwegein in de volgende wijken in:

Tot 1 januari 2001 hoorde het gebied ten noordwesten van Nieuwegein, Rijnenburg tot de gemeente Nieuwegein. Sindsdien is Rijnenburg onderdeel van de gemeente Utrecht, liggend in de wijk Vleuten-De Meern.

Politiek en bestuur[bewerken | brontekst bewerken]

Gemeenteraad[bewerken | brontekst bewerken]

Het gemeentehuis van Nieuwegein aan het Stadsplein

De gemeenteraad van Nieuwegein bestaat uit 33 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998:

Gemeenteraadszetels
Partij 1998 2002 2006 2010 2014 2018 2022
GroenLinks 3 3 2 2 2 3 6
VVD 9 5 5 7 5 7 6
PvdA 7 5 10 6 (5)[2] 3 3 4
Verenigde Senioren Partij - 1 1 2 3 3 4
CDA 6 7 5 4 3 3 3
D66 2 1 1 2 4 3 3
Lokale Vernieuwing - - - - - 2 3
ChristenUnie - - 1 1 2 2 1
De Unie - - - - - - 1
Ieders Belang - - - - 5 (4)[3] 2 (1)[4] 1
Stadspartij Núwegein - - - - 1 1 1
SP - - 4 3 5 4 -
Leefbaar Nieuwegein - 7 1 4 (2)[5][6] - - -
Onze Nieuwegeinse Samenleving - - 2 1 - - -
Trots op Nederland - - - 1 - - -
ChristenUnie-SGP 2 2 - 1 - - -
SGP - - 1 - - - -
Stadspartij PGN 2 2 - - - - -
Senioren2000 2 - - - - - -
Totaal 33 33 33 33 33 33 33

College van B&W[bewerken | brontekst bewerken]

De coalitie voor de periode 2022-2026 bestaat uit GroenLinks, VVD, PvdA en Lokale Vernieuwing. Het college van burgemeester en wethouders bestaat naast de burgemeester uit elk een wethouder van GroenLinks, VVD, PvdA en Lokale Vernieuwing.[7][8][9]

College van burgemeester en wethouders
Burgemeester Marijke van Beukering (D66)
  • Openbare orde en veiligheid
  • Toezicht en integrale handhaving
  • Dienstverlening, ICT/I-strategie, informatiebeleid en archief
  • Vergunningverlening evenementen
  • Communicatie en inwonersparticipatie
  • Externe betrekkingen
  • Onderzoek en statistiek
Wethouders Marieke Schouten (GroenLinks)
  • 1e locoburgemeester
  • Wonen en ruimtelijke ordening
  • Gezondheid, welzijn en inclusie
  • Energietransitie, duurzaamheid en klimaat
  • City en Rijnhuizen
  • Internationalisering en Europa
  • Wijkwethouder van Batau-Zuid en Doorslag
Ellie Eggengoor (VVD)
  • 2e locoburgemeester
  • Economie
  • Werk en inkomen
  • Duurzaamheid bedrijventerreinen
  • Mobiliteit
  • Parkeren
  • Financiën
  • A12-zone
  • Stichting Binnenstadsmanagement
  • Wijkwethouder van (Hoog) Zandveld & Lekboulevard, Rijnhuizen en Vreeswijk
Guido Bamberg (PvdA)
  • 3e locoburgemeester
  • Jeugd
  • Betere Buurten
  • Armoedebeleid
  • Coördinatie laaggeletterdheid
  • Wmo
  • Grondbedrijf
  • Maatschappelijk vastgoed en onderwijshuisvesting
  • Wijkwethouder van Batau-Noord, Fokkesteeg en Zuilenstein/Huis de Geer/Blokhoeve
John van Engelen (Lokale Vernieuwing)
  • 4e locoburgemeester
  • Cultuur, recreatie en evenementen
  • Sport
  • Onderwijs
  • Integratie statushouders/vluchtelingen
  • Openbaar domein
  • Dierenwelzijn
  • Personeel en organisatie
  • Sterke Lekdijk
  • Wijkwethouder van Binnenstad & Merwestein, Galecop en Jutphaas-Wijkersloot

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

Op 9 mei 2010 passeerde de grote Italiaanse wielerronde Ronde van Italië (Giro d'Italia) Nieuwegein tijdens de etappe van Amsterdam naar Utrecht.

In Nieuwegein zijn er meerdere sportaccommodaties en sportverenigingen:

American Football

  • New Legends

Atletiek:

  • Atverni (Atletiek Vereniging Nieuwegein)

Basketball:

  • New Stars

Badminton:

  • BC 't Gein

Bowlen:

  • Chandra Nieuwegein (Bowling Vereniging Nieuwegein)

Duiken/Onderwatersport:

Handbal:

Hockey:

Honk- en Softbal:

  • Nieuwegein Diamonds

Judo en Jiu Jitsu:

  • Comby Sport / BSP

“Kickboksen:”

Klimmen:

  • Climb UP

Kunstrolschaatsen:

  • KRC Rolling Nieuwegein

Korfbal:

Roeien:

  • NRV De DoorSlag (Nieuwegeinse Roei Vereniging de DoorSlag)

Rugby:

  • RugbyClub Nieuwegein

Tafeltennis:

  • VTV (Vreeswijkse Tafeltennis Vereniging)
  • TTVN (Tafeltennis Vereniging Nieuwegein)

Tennis:

  • LTVN (Lawn Tennis Vereniging Nieuwegein)
  • TVO (Tennis Vereniging Oudegein)
  • TVR (Tennis Vereniging Rijnhuyse)
  • TVV (Tennis Vereniging Vreeswijk)

Voetbal:


Volleybal:

Wielrennen:

  • WTCN (Wieler Tour Club Nieuwegein)

Zwemmen:

Partnersteden en diversen[bewerken | brontekst bewerken]

Nieuwegein heeft een partnerstad:[10]

  • Vlag van Namibië Rundu (Namibië), sinds 1994

Tot 2015 was er ook een partnerstad relatie met Vlag van Polen Puławy (Polen), de band werd formeel beëindigd, maar informeel bleef deze nog bestaan. In 2020 werd de band definitief beëindigd vanwege de zogenaamde homovrije zones in Puławy.[11]

De gemeente is tevens een Millennium Gemeente.

Bekende (ex-)inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren in Nieuwegein[bewerken | brontekst bewerken]

Woonachtig geweest[bewerken | brontekst bewerken]

Overleden[bewerken | brontekst bewerken]

Aangrenzende gemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

   Aangrenzende gemeenten   
        Utrecht        
           
 IJsselstein   Houten 
           
        Vijfheerenlanden        

Monumenten[bewerken | brontekst bewerken]

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten; zie:

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Nieuwegein van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.