Nederlands amateurvoetbal

Dit artikel gaat over het amateur-veldvoetbal bij de mannen. Voor een breder overzicht, zie Voetbal in Nederland.

Het amateurvoetbal is een van de populairste sporten in Nederland. Er zijn circa 3000 voetbalverenigingen met in totaal 1,2 miljoen leden.[1] Voetbalteams nemen het tegen elkaar op via diverse competities en bekertoornooien georganiseerd door de KNVB.

Het amateurveldvoetbal is op verschillende manieren ingedeeld. Naast de landelijk ingedeelde Tweede divisie zijn de Derde divisie, Vierde divisie en Eerste klasse regionaal ingedeeld.

Daaronder is het amateurvoetbal verdeeld in twee afdelingen, een zaterdag- en een zondagafdeling. De meeste clubs spelen met een standaardelftal op een van beide dagen, maar er zijn ook clubs die zowel een eerste zaterdag- als een zondagelftal hebben. Protestants-christelijke verenigingen spelen uit overtuiging alleen op zaterdag, terwijl de meeste clubs met een katholieke of arbeidersklasse-achtergrond traditioneel op zondag spelen.

Geografische indeling KNVB-districten

Daarnaast zijn de clubs ingedeeld in zes KNVB districten; Noord, Oost, West I, West II, Zuid I en Zuid II. Afhankelijk van het niveau speelt een team een competitie op landelijk niveau of op districtsniveau. Teams kunnen naar een hoger niveau promoveren of naar een lager niveau degraderen. Daarnaast organiseert elk district een eigen districtsbekercompetitie.

Elk district kent een zaterdagafdeling en een zondagafdeling, behalve Zuid II, deze kent enkel de zondagafdeling. Elk district heeft minimaal één competitie in de Eerste klasse, twee competities in de Tweede klasse en vier in de Derde klasse. Het aantal competities in de Vierde en Vijfde klasse verschilt per district en per afdeling.

Bij de mannen wordt onderscheid gemaakt in de eerste elftallen van een club (het zogenaamde standaardelftal) en de overige elftallen (de zogenaamde reserve-elftallen). De standaardelftallen spelen in de standaardcompetitie, de reserve-elftallen in de reservecompetitie. Op eigen verzoek kunnen eerste elftallen ook uitkomen in de reservecompetitie, bijvoorbeeld als het niveau in de standaardklasse te hoog is of als de club minder prestatiegericht is.

Indeling standaardelftallen

[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de standaardelftallen zijn er acht niveaus waarvan drie op landelijk niveau. De hoogste amateurklasse is de in het seizoen 2016/17 ingevoerde Tweede divisie. Daaronder is de Derde divisie, per 2016/17 de gewijzigde naam van de in 2010/11 ingestelde Topklasse, de op een na hoogste klasse. Het derde landelijke niveau is de Vierde divisie (vroeger de Hoofdklasse genoemd). Op districtsniveau zijn er de Eerste klasse tot en met de Vijfde klasse.

Tot en met 2014/15 werd er nog in de Zesde klasse gespeeld, in 2006/07 werd er nog in de Zevende klasse gespeeld en tot 2000/01 ook nog in de Achtste klasse.

In de Tweede en Derde divisie spelen achttien teams per competitie en in de Vierde divisie komen zestien clubs per competitie uit. Alle overige competities tot en met de Derde klasse tellen veertien teams per competitie. Voor de lagere klassen bepalen de districten zelf het aantal clubs per competitie. Vanaf 2015/16 is dit in alle districten in principe ook veertien teams per competitie. Wegens omstandigheden kan het aantal teams per competitie afwijken van deze norm.

Met de invoering van de Tweede divisie zou promotie naar de Eerste divisie verplicht worden gesteld. Deze verplichting is echter opgeschort. Er is in de Tweede divisie geen sprake meer van scheiding tussen zaterdag- en zondagclubs. Over het algemeen worden de wedstrijden op zaterdag afgewerkt.

De scheiding tussen het zaterdag- en zondagvoetbal zou vanaf 2023 ook komen te vervallen in de Derde en Vierde divisie alsmede in de Eerste klasse. Aan amateurverenigingen wordt vooraf aan het seizoen gevraagd of ze de thuiswedstrijden op zaterdag of zondag willen afwerken. Van deze regel mag worden afgeweken door principiële zaterdagclubs die het recht behouden om op zaterdag te spelen.[2]

Opzet voetbalsysteem standaardelftallen

[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Nederlands voetbalsysteem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bij de mannen is de veldvoetbalcompetitie voor de standaardelftallen bij de amateurs in het seizoen 2024/25 als volgt opgezet.[3]

voetbalsysteem (standaardelftallen amateurs, mannen)
Amateur
niveau
Klasse # Competities # Teams
per comp.
# Teams
zaterdag zondag zaterdag zondag
Landelijke
klassen
1
Tweede divisie
1
18
18
2
Derde divisie
2
18
36
3
Vierde divisie
4
16
64
Districts
klassen
4
Eerste klasse
8
13-14
109 *
5
Tweede klasse
10
8
13-14
134 *
109 *
6
Derde klasse
18
16
12-14
249 *
204 *
7
Vierde klasse
26
24
11-14
338 *
294 *
8
Vijfde klasse
26
27
10-14
330 *
307 *
Totaal 80 75 1051 914
170 2192

Per district zijn er in elke klasse één of meerdere parallelle competities. Een overzicht inclusief nummering staat hieronder, geldig voor het seizoen 2024/25.

West I West II Zuid I Zuid II Oost Noord Totaal
zaterdag zondag zaterdag zaterdag zondag zondag zaterdag zondag zaterdag zondag zaterdag zondag
Eerste klasse
1A
1B-1C
1D
1E
1F-1G
1H
8
Tweede klasse
2A-2B
2A-2B
2C-2D
2E-2F
2C
2D-2E
2G-2H
2F
2I-2J
2G-2H
10
8
Derde klasse
3A-3D
3A-3B
3E-3G
3H-3K
3C-3F
3G-3J
3L-3O
3K-3M
3P-3R
3N-3P
18
16
Vierde klasse
4A-4E
4A-4C
4A-4E
4A-4E
4A-4D
4A-4I
4A-4E
4A-4E
4A-4F
4A-4C
26
24
Vijfde klasse
5A-5E
5A-5C
5A-5E
5A-5D
5A-5F
5A-5G
5A-5E
5A-5G
5A-5G
5A-5D
26
27
Totaal 16 10 17 15 15 23 16 16 18 12 80 75
27 17 31 23 34 31 163
In Zuid II wordt geen zaterdagvoetbal gespeeld.
In West II wordt geen zondagvoetbal gespeeld.

Landskampioenen amateurs

[bewerken | brontekst bewerken]

Algemeen amateurkampioen

[bewerken | brontekst bewerken]

Sinds 1969 speelden de zaterdag- en zondagkampioen om het "Algemeen amateurkampioenschap van Nederland". In 2016 werd de laatste wedstrijd gespeeld. Vanaf het seizoen 2016/17 kent de KNVB-voetbalpyramide een open structuur met promotie/degradatie regeling tussen het amateur- en betaaldvoetbal waarbij de titel "algemeen amateurkampioen" niet meer wordt gebezigd.[4] De winnaar van de toen heropgerichte Tweede divisie valt sindsdien te zien als hoogst geëindigde ploeg in een Nederlandse amateurcompetitie, maar er is geen sprake meer van een algeheel landskampioen bij de amateurs. Met het wegvallen van de algehele landstitel blijft het aantal sterren dat de amateurclubs hebben gehaald op het niveau van 2015/16 staan.

4e niveau voetbalpyramide
1969 · VVOG
1970 · VV Sneek
1971 · Zwart-Wit'28
3e niveau voetbalpyramide
1972 · Sparta '25
1973 · vv Noordwijk
1974 · SV Huizen
1975 · VV Spijkenisse
1976 · IJsselmeervogels
1977 · IJsselmeervogels
1978 · ACV
1979 · Rohda Raalte
1980 · vv Noordwijk
1981 · RKC Waalwijk

1982 · RKC Waalwijk
1983 · IJsselmeervogels
1984 · VV Geldrop *
1985 · SV Spakenburg
1986 · ACV
1987 · VV Geldrop
1988 · DOS Kampen
1989 · RCH
1990 · VV Geldrop
1991 · De Treffers
1992 · Quick Boys
1993 · vv Katwijk
1994 · vv Katwijk

1995 · IJsselmeervogels
1996 · SVV Scheveningen
1997 · VV Baronie
1998 · De Treffers
1999 · HSC '21
2000 · vv Katwijk
2001 · VV Baronie
2002 · AGOVV Apeldoorn
2003 · SV Huizen
2004 · Quick Boys
2005 · ASWH
2006 · IJsselmeervogels
2007 · SV Argon

2008 · FC Lisse
2009 · WKE
2010 · IJsselmeervogels
Topklasse
2011 · IJsselmeervogels
2012 · Achilles '29
2013 · vv Katwijk
2014 · SV Spakenburg
2015 · FC Lienden
2016 · Excelsior Maassluis

* VV Geldrop werd landskampioen na een competitie tussen de zes afdelingskampioenen, deze vond plaats nadat de zaterdag- en zondagclubs om hun kampioenschap hadden gestreden. Hier werden IJsselmeervogels en Elinkwijk kampioen.

Zaterdagamateurs

[bewerken | brontekst bewerken]

Vierde klasse
1942 · Excelsior Pernis / Quick Boys *
1943 · SV Oranje Wit
1944 · Excelsior Pernis
1945 · niet gespeeld
1946 · Quick Boys
Derde klasse
1947 · Quick Boys
1948 · Quick Boys
1949 · Quick Boys
1950 · SV Huizen
1951 · SV Huizen
1952 · SV Spakenburg
1953 · Quick Boys
1954 · IJsselmeervogels
1955 · IJsselmeervogels
1956 · IJsselmeervogels
Tweede klasse
1957 · Ter Leede
1958 · Quick Boys
1959 · Ter Leede

1960 · Quick Boys
1961 · SV Huizen
1962 · Quick Boys
1963 · SV Spakenburg
1964 · IJsselmeervogels
1965 · Excelsior'31
1966 · VV Voorwaarts
1967 · RVVH
1968 · SV Huizen
1969 · VVOG
1970 · SHO
Eerste klasse
1971 · Zwart-Wit'28
3e niveau voetbalpyramide
1972 · Zwart-Wit'28
1973 · vv Noordwijk
1974 · SV Huizen
1975 · VV Spijkenisse
1976 · IJsselmeervogels
1977 · IJsselmeervogels
1978 · ACV
1979 · VV DOVO

1980 · vv Noordwijk
1981 · DOS Kampen
1982 · IJsselmeervogels
1983 · IJsselmeervogels
1984 · IJsselmeervogels
1985 · SV Spakenburg
1986 · ACV
1987 · ACV
1988 · DOS Kampen
1989 · VV Heerjansdam
1990 · Rijnsburgse Boys
1991 · Quick Boys
1992 · Quick Boys
1993 · vv Katwijk
1994 · vv Katwijk
1995 · IJsselmeervogels
1996 · SVV Scheveningen
Hoofdklasse
1997 · VVOG
1998 · IJsselmeervogels
1999 · IJsselmeervogels

2000 · vv Katwijk
2001 · FC Lisse
2002 · SV Huizen
2003 · SV Huizen
2004 · Quick Boys
2005 · ASWH
2006 · IJsselmeervogels
2007 · IJsselmeervogels
2008 · FC Lisse
2009 · Rijnsburgse Boys
2010 · IJsselmeervogels
Topklasse
2011 · IJsselmeervogels
2012 · SV Spakenburg
2013 · vv Katwijk
2014 · SV Spakenburg
2015 · Kozakken Boys
2016 · Excelsior Maassluis

* 1942: De afdelingskampioenen speelden nog niet om het landskampioenschap.

Zondagamateurs

[bewerken | brontekst bewerken]
Kampioenen na invoering betaaldvoetbal.

Eerste klasse
1956 · VV Hengelo
1957 · VV Maurits
1958 · Velox
1959 · SV Gouda
1960 · SV Gouda
1961 · Xerxes
1962 · Xerxes
1963 · De Valk
1964 · CVV
1965 · RIOS '31
1966 · vv Middelburg
1967 · vv Middelburg
1968 · DCG Amsterdam
1969 · vv Middelburg
1970 · VV Sneek

1971 · VV Caesar
3e niveau voetbalpyramide
1972 · Sparta '25
1973 · RBC Roosendaal
1974 · USV Elinkwijk
Hoofdklasse
1975 · VV Emmen
1976 · SV Limburgia
1977 · VV Rheden
1978 · VV Hoogeveen
1979 · Rohda Raalte
1980 · Xerxes
1981 · RKC Waalwijk
1982 · RKC Waalwijk
1983 · DHC Delft
1984 · USV Elinkwijk
1985 · DHC Delft

1986 · TOP Oss
1987 · VV Geldrop
1988 · De Treffers
1989 · RCH
1990 · VV Geldrop
1991 · De Treffers
1992 · VV Rheden
1993 · USV Holland
1994 · RKVV STEVO
1995 · USV Holland
1996 · VV Baronie
1997 · VV Baronie
1998 · De Treffers
1999 · HSC '21
2000 · Achilles 1894
2001 · VV Baronie

2002 · AGOVV Apeldoorn
2003 · Türkiyemspor
2004 · HSC '21
2005 · SV Argon
2006 · Türkiyemspor
2007 · SV Argon
2008 · HVV Hollandia
2009 · WKE
2010 · VV Gemert
Topklasse
2011 · FC Oss
2012 · Achilles '29
2013 · Achilles '29
2014 · AFC
2015 · FC Lienden
2016 · FC Lienden

  • Voor de opheffing van de Tweede Divisie in 1971 kon de zondagkampioen promoveren naar de Tweede Divisie, kampioenen Velox (1958) en Xerxes (1962) maakten gebruik van het promotierecht en promoveerden naar de Tweede Divisie.