Miniatuur (schilderij)

Lucas Horenbout: medaillon met zelfportret van Hans Holbein de Jonge, 1543. Doorsnede: 3.6 cm

Een miniatuur in de portretschilderkunst, niet te verwarren met een miniatuur in de boekverluchting waar het uit is ontstaan, is een klein en vaak zeer gedetailleerd kunstwerk.

Portret[bewerken | brontekst bewerken]

De portretten in miniatuur en ook andere miniatuurgenres (hoofse taferelen, landschappen ...), werden in het westen ontwikkeld in de 16e eeuw. Ze bestonden uit kleine portretten (later foto's) ingebed in de verschillende objecten, zoals medaillons, tafelklokken, juwelen of andere voorwerpen. Het kader van de portretten is vaak een ovaal medaillon. Een bekend schilderwerk is het heel kleine werk van Nicholas Hilliard: Jongeman tussen rozen, met een afmeting van 14 x 7 cm.

Dit type miniatuurschilderij werd uitgevoerd in verschillende technieken: olieverf op koper, tin of ivoor, gouache op perkament of karton, of sinds de achttiende eeuw waterverf of gouache op ivoor.

Grote schilders als Goya en Fragonard maakten miniatuurportretten als onderdeel van hun productie. Er waren ook schilders die zich vrijwel uitsluitend aan deze kunst wijdden. Met de opkomst van de fotografie in de 19e eeuw begon het verval van deze kunst.

In Engeland werd het ontwikkeld als een zelfstandige kunstvorm, geïnspireerd op schilderijen van bijvoorbeeld Hans Holbein de Jonge. Nicholas Hilliard, Isaac Oliver en Samuel Cooper waren gereputeerde miniaturisten in hun tijd door de gedetailleerde en perfecte afwerking van hun schilderijtjes.

In Frankrijk schilderde de Zwitser Jean Petitot prachtige portretten van koning Lodewijk XIV en zijn hovelingen, en Jacques Augustin en JB Isabey werden populaire miniaturisten van Napoleon I en zijn omgeving.

Het ovale portret van aartshertog Karel II van Oostenrijk, (pretendent op de troon van Spanje tot aan de successieoorlog) is van de hand van Pere Crosells.