Marilyn Monroe

Marilyn Monroe
Monroe in 1953
Algemene informatie
Volledige naam Norma Jeane Mortenson
Geboren 1 juni 1926
Overleden 4 augustus 1962
Land Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Bijnaam MM, The Blonde Bombshell
Werk
Jaren actief 1945–1962
Beroep model, actrice, zangeres
Handtekening
Handtekening
Officiële website
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) Allmusic-profiel
(en) Last.fm-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal  Portaalicoon   Film

Marilyn Monroe, pseudoniem van Norma Jeane Mortenson (Los Angeles (Californië), 1 juni 1926 – aldaar, 4 augustus 1962),[1][2] was een Amerikaans fotomodel, actrice en zangeres. Ze werd als sekssymbool een icoon in de jaren vijftig.

Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]

Jonge jaren[bewerken | brontekst bewerken]

Marilyn Monroe als fotomodel op jonge leeftijd

Marilyn Monroe – Norma Jeane – had een moeilijke jeugd. Haar moeder was Gladys Pearl Mortenson, geboren Monroe,[3] en was eerder gehuwd met John Baker. Norma Jeanes moeder liet zich nog naar hem Gladys Sasha Baker noemen en liet Norma Jeane ook met deze achternaam dopen. Gladys Baker was weliswaar in 1924 getrouwd met Martin E. Mortensen, maar ze leefden al gescheiden voordat Gladys zwanger werd.[4] Mogelijk was Norma Jeanes vader Charles Stanley Gifford.[5] Gifford en Gladys Baker werkten beiden in de filmmontage-afdeling van RKO Pictures, waar Baker Giffords ondergeschikte was. Gladys Baker was drugsverslaafd en liet de opvoeding van Marilyn over aan haar vrienden Albert en Ida Bolender. Toen Baker na een lange tijd met haar dochter in een oud krot ging wonen, kreeg ze een zenuwinzinking waardoor ze helemaal op hol sloeg (volgens ooggetuigen zou ze op het dak geklommen zijn en zo de hele buurt bij elkaar geschreeuwd hebben). Monroe werd daarna in het gezin van Grace McKee (later Goddard) geplaatst. Monroe zou nooit een goede band met haar moeder opbouwen. In een later interview zei ze over haar moeder: "To me, she was just that red-haired woman." ("Voor mij was ze slechts die roodharige vrouw.")

In 1942 moest McKees man voor zijn werk naar de oostkust van de Verenigde Staten. Het stel mocht Monroe om wettelijke redenen niet meenemen. Het echtpaar McKee had twee opties voor de jonge Monroe: terug naar het weeshuis of trouwen. Ze kozen voor het laatste en dus trouwde de 16-jarige Monroe op 19 juni 1942 met haar 5 jaar oudere buurjongen James Dougherty. Monroe trok in bij haar schoonouders terwijl Dougherty in de Amerikaanse marine diende en uitgezonden was naar de Stille Oceaan. Monroe werkte tijdens de Tweede Wereldoorlog in een fabriek waar men radiografisch bestuurbare vliegtuigen, de OQ-2, voor het leger maakte. Haar taak was om de vliegtuigen te bespuiten met vlamvertrager. Tijdens dit werk werd ze opgemerkt door een fotograaf uit het leger die haar aanbeval bij een bevriende fotograaf. Ze werd opgemerkt en tekende in 1946 een contract bij 20th Century Fox. De enige voorwaarde waaraan ze moest voldoen was de volgende: ze mocht niet getrouwd zijn. Toen Dougherty terugkeerde, scheidde het stel op 13 september 1946. Dougherty trouwde daarna nog tweemaal. Hij overleed in 2005.

Actrice[bewerken | brontekst bewerken]

In de jaren daarna probeerde Monroe aan de slag te komen in Hollywood. Ze kreeg onder de naam Marilyn Monroe een contract bij een filmmaatschappij, maar buiten één kleine bijrol, die ook nog eens sneuvelde in de montagekamer, bleef dit aanvankelijk zonder succes.

Ze werkte ondertussen aan haar houding, nam acteer- en zanglessen, blondeerde haar haar en liet haar gebit reviseren. Geleidelijk aan maakte ze naam als dom blondje, een imago dat ze bewust cultiveerde. Haar eerste grote rol was in How to Marry a Millionaire. Ze had groot succes met Gentlemen Prefer Blondes, naast Jane Russell, en met The Seven Year Itch, waarin het befaamde shot zit met de opwaaiende jurk. Haar laatste project was Something's Got To Give, een onvoltooide film waarin ze tegenover Dean Martin speelde.

Monroes huwelijk met de honkballer Joe DiMaggio, met wie ze op 14 januari 1954 trouwde, duurde slechts negen maanden (tot 27 oktober 1954). Ze gingen evenwel als goede vrienden uit elkaar. DiMaggio bracht na Monroes dood in 1962 gedurende twintig jaar driemaal per week verse rozen naar haar graf.

Arthur Miller[bewerken | brontekst bewerken]

Monroe treedt op voor Amerikaanse troepen in Korea, 17 februari 1954.

Aan het einde van de jaren vijftig richtte Monroe haar eigen productiehuis op en verhuisde ze naar New York. Ze nam lessen bij The Actors Studio van Lee Strasberg en kreeg een relatie met toneelschrijver Arthur Miller, met wie ze op 29 juni 1956 trouwde. Ze wilde zich verdiepen en serieuzere rollen spelen. In Engeland maakte ze The Prince and the Showgirl, met Laurence Olivier. De film was een flop, maar werd achteraf helemaal niet slecht bevonden. Velen vinden dat haar beste film Some Like It Hot was, tegenover Jack Lemmon en Tony Curtis, alhoewel ze ook goede recensies kreeg voor haar optreden in Bus Stop.

Arthur Miller schreef voor haar het script van The Misfits, waarin ze speelde tegenover Clark Gable en Montgomery Clift, twee Hollywoodlegenden. De opnames waren een hel, doordat ze plaatsvonden in de woestijn van Nevada, ver van de bewoonde wereld. Monroe repeteerde tot diep in de nacht met haar persoonlijke coach, Paula Strasberg, de tekst voor de volgende dag. Door vermoeidheid, maar ook door haar alcohol- en medicijngebruik, verscheen ze vaak te laat op de set, of soms gewoon helemaal niet. Halverwege de opnamen stuurde de regisseur, John Huston, die zelf ook wel een slokje lustte en soms tijdens de opnamen in slaap viel, haar naar een kliniek om van haar verslaving af te komen. De laatste opnamen van Monroe zijn in soft focus gefilmd om de sporen van de verslaving te maskeren.

Miller ontmoette tijdens de opnamen de fotografe Inge Morath, met wie hij een relatie begon. Dit leidde tot de scheiding van Monroe op 20 januari 1961.

Overlijden[bewerken | brontekst bewerken]

Monroe ligt begraven op het Westwood Village Memorial Park Cemetery.

Na The Misfits werkte Monroe nog mee aan opnames voor Something's Got to Give, een project dat door de studio werd stilgelegd omdat ze bijna nooit op de set kwam. Haar psychische problemen, deels geërfd van haar moeder, verergerden door haar chronische medicijngebruik.

Op 5 augustus 1962 werd ze dood aangetroffen door de huishoudster Eunice Murray in haar huis in Brentwood, Californië. Bij de autopsie werd 8 milligram per 100 milliliter van het middel chloraalhydraat en 4,5 milligram per 100 milliliter van het middel Nembutal in haar bloed gevonden. Dr. Theodore J. Curphey van The Los Angeles County Coroner's Office oordeelde dat de dood was ingetreden in de nacht van 4 augustus of de vroege morgen van 5 augustus als gevolg van een acute "barbituraat-vergiftiging", een "waarschijnlijke zelfmoord".

Monroe werd begraven op het Westwood Village Memorial Park Cemetery in Los Angeles.[6]

Speculaties[bewerken | brontekst bewerken]

Er is in de media veel gespeculeerd over een mogelijke relatie tussen Monroe en de Kennedy's. Met de Amerikaanse president John F. Kennedy zou ze volgens deze geruchten een affaire hebben gehad, maar toen hij haar beu was, zou hij haar hebben overgedragen aan zijn broer, Bobby Kennedy. Toen deze haar zou hebben laten vallen, zou Monroe door het lint zijn gegaan en een poging tot chantage hebben gedaan. Bewijs voor de relatie en een andere doodsoorzaak dan zelfmoord is echter nooit gevonden.

Er zijn oorzaken aan te wijzen voor het ontstaan van deze geruchten. Het grote publiek was in de jaren 1960 onwetend van het drugsgebruik van Monroe. Voor buitenstaanders kwam haar dood dan ook onverwacht. Dat gaf dan ook voeding aan speculaties over de doodsoorzaak. Ook het optreden van Monroe op de verjaardag van president Kennedy in mei 1962, toen ze de president op opvallend zwoele manier Happy Birthday toezong, gaf achteraf voeding aan de bovengenoemde speculaties. Ten slotte ging het hier om twee iconen van de vroege jaren 1960 die alle twee op een onverwachte en raadselachtige manier aan hun eind kwamen, voor de populaire pers goed voor veel sappige verhalen.

Er zijn ook serieuze boekpublicaties over deze connectie verschenen. Zes boeken van bekende onderzoeksjournalisten over deze zaken zijn:

  • Het beruchtste: "The Murder of Marilyn Monroe: Case Closed". Door Jay Margolis, een Monroe-expert, en Richard Buskin, een journalist van de New York Times. Gepubliceerd op 3 juni 2014 door Skyhorse ISBN 1628737573 Engels
  • HERSH, Seymour H. (1997), The Dark Side of Camelot. Boston: Little, Brown and Company.
  • WOLFE, Donald H. (1998), The Assassination of Marilyn Monroe. London: Little, Brown and Company.
  • HEYMAN, David C. (1998), JFK. A Candid Biography. New York: E.P. Dutton.
  • Shaw, Mark (2021), Collateral Damage: The Mysterious Deaths of Marilyn Monroe and Dorothy Kilgallen, and the Ties that bind them to Robert Kennedy ISBN 1642938181 Engels
  • Rothmiller, Mike "Bombshell The Night Bobby Kennedy Killed Marilyn Monroe" ISBN 9781913543624

Een overzicht van theorieën rond Monroes dood geeft het Autopsy Report.[7][8]

Citaten[bewerken | brontekst bewerken]

Enkele bekende citaten van Marilyn Monroe

  • "I've been on a calendar, but never on time."
  • "An actress is not a machine, but they treat you like a machine. A money machine."
  • "That's the trouble, a sex symbol becomes a thing. But if I'm going to be a symbol of something, I'd rather have it sex than some other things we've got symbols of."
  • "It's not true that I had nothing on. I had the radio on."
  • "Sex is part of nature. I go along with nature."
  • "I don't mind making jokes, but I don't want to look like one."
  • "No one ever told me I was pretty when I was a little girl. All little girls should be told they are pretty, even if they aren't."
  • "I want to grow old without facelifts. I want to have the courage to be loyal to the face I have made."
  • "I knew I belonged to the public and to the world, not because I was talented or even beautiful, but because I had never belonged to anything or anyone else."
  • "I don't mind living in a men's world, as long as I can be a woman in it."
  • "A smart girl leaves before she's left."
  • "Just because you fail once, doesn't mean you're gonna fail at everything."
  • "No girl should ever forget that she doesn't need anyone who doesn't need her."
  • "I only wear Chanel No. 5."

Filmografie[bewerken | brontekst bewerken]

Monroe in Gentlemen Prefer Blondes (1953)
Monroe in Niagara (1953)
Monroe in River of No Return (1954)

Films over Marilyn Monroe[bewerken | brontekst bewerken]

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]

Commons heeft mediabestanden in de categorie Marilyn Monroe.