French
DeutschMaria van Antwerpen
Maria van Antwerpen (1719 - 1781) was een Nederlandse vrouw die een uitzonderlijk goed gedocumenteerd leven heeft geleid als transseksueel.[1] Haar leven biedt inzicht in de levens van de vele vrouwen die in de 18e eeuw als man door het leven gingen. Maria trad driemaal in dienst als soldaat, en was achtereenvolgens gelegerd in Grave, Breda, Zwolle en Amsterdam. Ook huwde ze tweemaal met een vrouw. Op 21 augustus 1748 in Coevorden als Jan Vanant met Janna Cramers en op 9 augustus 1762 als Michiel van Antwerpen met Cornelia Swartzenberg.[2]
Veroordelingen[bewerken | brontekst bewerken]
Ze werd tweemaal ontmaskerd. Maria werd veroordeeld door een krijgsraad in Breda (1751) en door een rechtbank in Gouda (21 februari 1769). In Breda werd ze veroordeeld tot verbanning uit Brabant en Limburg en alle garnizoenssteden. In Gouda werd ze veroordeeld tot verbanning uit Holland en West-Friesland. Haar eerste drie verhoren ondertekende ze als man, maar tijdens het vierde verhoor bekende ze een vrouw te zijn en ondertekende ze met haar echte naam.
In Gouda werd Maria van Antwerpen alias Machiel van Antwerpen veroordeeld vanwege travestie en omdat ze een onwettig huwelijk was aangegaan als Johannes van Antwerpen met ene Johanna Martina Cramers. Ook wendde zij — bij de doop — voor de vader te zijn van een dochter Johanna. Bij haar verhoor gaf zij aan dat zij "In de natuur een manspersoon, maar uiterlijk een vrouwspersoon" was.[3] Als Johannes of als Machiel van Antwerpen had zij in 1746 dienst genomen voor zes jaar in de compagnie van kapitein Trip in het regiment van luitenant-generaal Veldman.[4]
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- Rudolf Dekker & Lotte van de Pol. Vrouwen in mannenkleren; De geschiedenis van een tegendraadse traditie; Europa 1500-1800. Amsterdam, Wereldbibliotheek, 1989.
- R.M. Dekker, G.J. Johannes & L.C. van de Pol. De Bredasche Heldinne; F.L. Kersteman. Hilversum, 1988 (bevat de oorspronkelijke uitgave door F.L. Kersteman uit 1751)[5]
- Ingrid van Hoorn & Hanneke Oosterhof. Daar was laatst een meisje loos; Vrouwen die als mannen leefden 1600-1900. Apeldoorn, Historisch Museum Marialust 1991.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
Bronnen, noten en/of referenties
|