Lijst van sterrenbeelden

Hieronder de complete lijst van sterrenbeelden, gesorteerd op Nederlandse naam, met daarbij de Latijnse namen en afkortingen zoals door de Internationale Astronomische Unie zijn vastgelegd. Er zijn in totaal 88 officiële sterrenbeelden. Voor de zichtbaarheid is uitgegaan van een waarnemer op de breedte van de Benelux, ongeveer 50° noorderbreedte. Er zijn sterrenbeelden die op deze breedte nooit boven de horizon uitkomen en dus nooit te zien zijn. Sommige sterrenbeelden komen maar kort boven de zuidelijke horizon uit en zijn daardoor slecht te zien. Sterrenbeelden die dicht genoeg bij de noordelijke hemelpool staan zijn circumpolair en altijd te zien. Voor de datum van zichtbaarheid is het moment dat het sterrenbeeld zijn hoogste punt (culminatie) bereikt om ongeveer middernacht. Winterse sterrenbeelden zijn door de lange en donkere nachten veel langer en beter zichtbaar. Als de zon in de zomer minder dan 18° onder de horizon daalt, spreekt men van grijze nachten, waarin de nachthemel nooit helemaal donker wordt.

De gekleurde balk geeft aan of het sterrenbeeld ten noorden of ten zuiden van de dierenriem ligt.

Nederlandse naam Latijnse naam Afk. zichtbaarheid in Benelux Rechte klimming Declinatie
Achtersteven[1] Puppis Pup winter, gedeeltelijk 6h02 — 8h26 −51° — −11°
Altaar Ara Ara nauwelijks zichtbaar 16h31 — 18h06 −68° — −45°
Andromeda Andromeda And circumpolair 22h56 — 2h36 +21° — +53°
Arend Aquila Aql zomer-herfst 18h40 — 20h35 −12° — +19°
Beeldhouwer, Beeldhouwerswerkplaats Sculptor Scl herfst, nauwelijks zichtbaar 23h04 — 01h44 −40° — −25°
Beker Crater Crt lente, matig 10h48 — 11h54 −25° — −6°
Cassiopeia, Koningin Cassiopeia Cassiopeia Cas circumpolair 23h00 — 3h20 +55° — +75°
Centaur Centaurus Cen lente, gedeeltelijk 11h03 — 14h59 −65° — −30°
Cepheus, Koning Cepheus Cepheus Cep circumpolair 20h01 — 8h30 +51° — +89°
Dolfijn Delphinus Del zomer-herfst 20h13 — 21h56 +2° — +21°
Draak Draco Dra circumpolair 9h18 — 21h00 +48° — +86°
Driehoek Triangulum Tri herfst, goed 1h29 — 2h48 +25° — +37°
Duif Columba Col niet zichtbaar 5h03 — 6h28 −43° — −27°
Eenhoorn Monoceros Mon winter, goed 5h48 — 8h08 −11° — +12°
Eridanus, de Rivier Eridanus Eridanus Eri gedeeltelijk 1h22 — 5h09 −58° — −0°
Giraffe Camelopardalis Cam circumpolair 3h11 — 14h25 +53° — +85°
Goudvis, Zwaardvis Dorado Dor niet zichtbaar 3h53 — 6h36 −70° — −49°
Graveerstift Caelum Cae winter, nauwelijks 4h18 — 5h03 −49° — −27°
Grote Beer Ursa Major UMa circumpolair 8h05 — 14h27 +28° — +73°
Grote Hond Canis Major CMa winter, goed 6h09 — 7h26 −33° — −11°
Haas Lepus Lep winter, goed 4h54 — 6h09 −27° — −11°
Hagedis Lacerta Lac herfst 21h55 — 22h56 +35° — +57°
Hercules Hercules Her zomer 15h47 — 18h56 +4° — +51°
Hoofdhaar (van Berenice) Coma Berenices Com herfst 11h57 — 13h33 +14° — +34°
Indiaan Indus Ind niet zichtbaar 20h25 — 23h25 −75° — −45°
Jachthonden Canes Venatici CVn gedeeltelijk circumpolair 12h04 — 15h05 +28° — +53°
Kameleon Chamaeleon Cha niet zichtbaar 7h32 — 13h48 −83° — −75°
Kiel[1] Carina Car niet zichtbaar 6h02 — 11h18 −75° — −51°
Kleine Beer Ursa Minor UMi circumpolair +65° — +90°
Kleine Hond Canis Minor CMi winter-lente 7h04 — 8h09 0° — +13°
Kleine Leeuw Leo Minor LMi lente 9h19 — 11h04 +23° — +42°
Kleine Waterslang Hydrus Hyi niet zichtbaar 0h02 — 4h33 −82° — −58°
Kompas[1] Pyxis Pyx lente, nauwelijks zichtbaar 8h26 — 9h26 −37° — −17°
Kraanvogel Grus Gru niet zichtbaar 21h25 — 23h25 −57° — −37°
Kreeft[2] Cancer Cnc winter-lente 7h53 — 9h19 +7° — +33°
Leeuw[2] Leo Leo lente 9h18 — 11h56 −6° — +33°
Lier Lyra Lyr gedeeltelijk circumpolair 18h12 — 19h26 +25° — +48°
Luchtpomp Antlia Ant lente, nauwelijks zichtbaar 9h25 — 11h03 −40° — −24°
Lynx Lynx Lyn winter, goed 6h13 — 9h40 +33° — +62°
Maagd[2] Virgo Vir lente-zomer 11h35 — 15h08 −22° — +14°
Microscoop Microscopium Mic niet zichtbaar 20h25 — 21h25 −45° — −28°
Net Reticulum Ret niet zichtbaar 3h14 — 4h35 −67° — −53°
Noorderkroon Corona Borealis CrB zomer 15h14 — 16h22 +26° — +40°
Octant Octans Oct niet zichtbaar −90° — −75°
Orion, de Jager Orion Ori winter, goed 4h4 — 6h35 −11° — +23°
Ossenhoeder, Boötes Bootes Boo lente-zomer 13h33 — 15h47 +7° — +55°
Oven Fornax For nauwelijks zichtbaar 1h44 — 3h48 −40° — −24°
Paradijsvogel Apus Aps niet zichtbaar 13h45 — 18h17 −83° — −67°
Passer Circinus Cir niet zichtbaar 13h35 — 15h26 −70° — −54°
Pauw Pavo Pav niet zichtbaar 17h37 — 21h30 −75° — −57°
Pegasus Pegasus Peg herfst 21h06 — 0h13 +2° — +36°
Perseus Perseus Per gedeeltelijk circumpolair 1h26 — 4h46 +31° — +59°
Phoenix Phoenix Phe niet zichtbaar 23h24 — 2h24 −58° — −40°
Pijl Sagitta Sge zomer-herfst 18h56 — 20h18 +16° — +21°
Raaf Corvus Crv zomer 11h54 — 12h54 −25° — −11°
Ram[2] Aries Ari herfst-winter 1h44 — 3h27 +10° — +31°
Schild (van Sobieski) Scutum Sct zomer 18h18 — 18h56 −16° — −4°
Schilder, Schildersezel Pictor Pic niet zichtbaar 4h32 — 6h51 −64° — −43°
Schorpioen[2] Scorpius Sco zomer, matig 15h44 — 17h55 −46° — −8°
Schutter, Boogschutter[2] Sagittarius Sgr zomer, matig 7h41 — 20h25 −45° — −12°
Sextant Sextans Sex lente 9h39 — 10h49 −11° — +7°
Slang[3] Serpens Ser zomer 15h08 — 18h56 −16° — +26°
Slangendrager Ophiuchus Oph zomer 15h58 — 18h42 −30° — +14°
Slingeruurwerk Horologium Hor niet zichtbaar 2h12 — 4h18 −67° — −40°
Steenbok[2] Capricornus Cap herfst, matig 20h04 — 21h57 −28° — −8°
Stier[2] Taurus Tau winter, goed 3h20 — 5h58 0° — +31°
Tafelberg Mensa Men niet zichtbaar 3h20 — 7h37 −85° — −70°
Telescoop Telescopium Tel niet zichtbaar 18h06 — 20h26 −57° — −45°
Toekan Tucana Tuc niet zichtbaar 22h05 — 1h22 −76° — −57°
Tweelingen[2] Gemini Gem winter 5h57 — 8h06 +10° — +35°
Veulen Equuleus Equ herfst 20h54 — 21h23 +2° — +13°
Vissen[2] Pisces Psc herfst-winter 22h49 — 2h04 −33° — 7°
Vlieg Musca Mus niet zichtbaar 11h17 — 13h46 −75° — −64°
Vliegende Vis Volans Vol niet zichtbaar 6h35 — 9h02 −75° — −64°
Voerman Auriga Aur circumpolair 4h35 — 7h27 +28° — +56°
Vosje Vulpecula Vul zomer-herfst 18h56 — 21h28 +19° — +29°
Walvis Cetus Cet herfst-winter 23h55 — 3h21 −25° — +10°
Waterman[2] Aquarius Aqr herfst, matig 20h36 — 23h54 −25° — +3°
Waterslang Hydra Hya lente 8h08 — 14h58 +35° — −7°
Weegschaal[2] Libra Lib zomer 14h18 — 15h59 −30° — 0°
Winkelhaak Norma Nor niet zichtbaar 15h25 — 16h31 −60° — −42°
Wolf Lupus Lup zomer, nauwelijks zichtbaar 14h13 — 16h05 −55° — −33°
Zeilen[1] Vela Vel niet zichtbaar 8h02 — 11h24 −57° — −37°
Zuiderdriehoek Triangulum Australe TrA niet zichtbaar 14h50 — 17h09 −70° — −60°
Zuiderkroon Corona Australis CrA niet zichtbaar 17h55 — 19h15 −46° — −37°
Zuiderkruis Crux Cru niet zichtbaar 11h53 — 12h55 −65° — −55°
Zuidervis Piscis Austrinus PsA herfst, nauwelijks zichtbaar 11h55 — 12h55 −37° — −25°
Zwaan Cygnus Cyg zomer-herfst 19h07 — 22h01 +28° — +61°

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

  • Pierre Henri van Laer, Vreemde woorden in de sterrenkunde en namen van sterrenbeelden en sterren: Tweede herziene druk (Groningen: J.B. Wolters, 1964), pp. 71–106 online link.

Referenties[bewerken | brontekst bewerken]

  1. a b c d De sterrenbeelden Achtersteven, Kiel, Kompas en Zeilen maken deel uit van het 'klassieke' grote sterrenbeeld Schip Argo (Argo Navis).
  2. a b c d e f g h i j k l Teken van de Dierenriem
  3. Slang (Serpens) bestaat uit twee delen: Serpens Caput (hoofd van de slang) en Serpens Cauda (staart van de slang)

Externe link[bewerken | brontekst bewerken]