Lijst van gouverneurs van Britannia

Dit is een onvolledige lijst van Gouverneurs van Romeins Britannia. Britannia was in de Romeinse tijd een consulaire provincie. Dat betekent dat een gouverneur van Romeins Britannia eerst consul van Rome moest geweest zijn voordat hij in Britannia kon regeren. De consulaire rang kon worden bereikt als consul suffectus of ordinarius. Een aantal gouverneurs was consul ordinarius geweest. Zij komen ook voor op de lijst van Romeinse consuls tijdens het Keizerrijk. Latere gouverneurs konden ook van lagere, ridderlijke rang zijn.

Niet alle gouverneurs werden door Romeinse geschiedschrijvers vereeuwigd. Van een aantal komt het bewijs uit epigrafie of van andere bronnen, zoals de Vindolanda-brieven. Na het terugroepen van Gnaeus Julius Agricola in 84 kunnen de ambtstermijnen van de gouverneurs alleen indirect worden afgeleid. Anderen zijn onbekend en tegen de tijd van de splitsing van Britannia rond 213 in twee afzonderlijke provincies wordt de overlevering fragmentarisch.

Gouverneurs onder keizers[bewerken | brontekst bewerken]

Claudius, 43 - 69[bewerken | brontekst bewerken]

Antoninus Pius, Marcus Aurelius, Commodus en opvolgers, rond 138 - rond 197[bewerken | brontekst bewerken]

Quintus Lollius Urbicus, omstreeks 138 - omstreeks 144
Gnaeus Papirius Aelianus, omstreeks 145 - omstreeks 147
Onbekend, omstreeks 147 - omstreeks 154
Gnaeus Julius Verus, omstreeks 154 - omstreeks 158
Longinus, omstreeks 158- 161
Marcus Statius Priscus, omstreeks 161 - omstreeks 162
Sextus Calpurnius Agricola, omstreeks 163 - omstreeks 166
Onbekend, omstreeks 166 - 175
Quintus Antistius Adventus, omstreeks 175 - omstreeks 178
Caerellius Priscus, (onzeker) omstreeks 180 - omstreeks 181
Ulpius Marcellus, omstreeks 181 - omstreeks 185
Publius Helvius Pertinax, omstreeks 185 - omstreeks 187, latere Romeinse keizer
Onbekend, omstreeks 187 - omstreeks 191
Decimus Clodius Albinus, omstreeks 191 - omstreeks 197 keizerlijk usurpator

Septimius Severus, 197 - rond 207[bewerken | brontekst bewerken]

Virius Lupus, 197 - omstreeks 201
Marcus Antius Crescens Calpurnianus, omstreeks 202 (handelend gouverneur)
Gaius Valerius Pudens, omstreeks 202 - omstreeks 205
Lucius Alfenus Senecio, omstreeks 205 - omstreeks 207

Sommige bronnen vermelden nog een verdere gouverneur, een tweede Ulpius Marcellus. Hij zou een zoon van de eerste Ulpius Marcellus zijn geweest en rond 211 actief zijn geweest. Dit blijkt echter te zijn gebaseerd op een verkeerd gedateerde inscriptie. Het wordt nu algemeen aanvaardt dat deze inscriptie naar de eerdere Ulpius Marcellus verwijst. De twee zonen van keizer Septimius Severus, Caracalla en Publius Septimius Geta waren tijdens en onmiddellijk na hun vaders campagnes die plaatsvonden tussen 208 en 211 tot op zekere hoogte in het bestuur van de provincie actief.

Splitsing in Britannia Superior en Inferior rond 213[bewerken | brontekst bewerken]

Deze lijst gaat ervan uit dat de splitsing in Britannia Superior en Britannia Inferior van 213 of een jaar of twee eerder dateert.

Britannia Superior, rond 223 - 255[bewerken | brontekst bewerken]

Tiberius Julius Pollienus Auspex, in de periode omstreeks 223 - 226
Gaius Junius Faustinus Postumianus
Rufinus
Marcus Martiannius Pulcher
Titus Desticius Juba, in de periode 253 - 255

Britannia Inferior, 213 - 269[bewerken | brontekst bewerken]

Gaius Julius Marcus, in 213
Marcus Antonius Gordianus, in 216
Modius Julius, in 219
Tiberius Claudius Paulinus, omstreeks 220
Marius Valerianus, 221 - 222/223
Claudius Xenophon, 223
Maximus, in 225
Claudius Apellinus, in de periode 222 - 235
Calvisius Rufus, in de periode 222 - 235
Valerius Crescens Fulvianus, in de periode 222 - 235
Tuccianus in 237
Maecilius Fuscus, in de periode 238 - 244
Egnatius Lucillianus, in de periode 238 - 244
Nonius Philippus, in 242
Octavius Sabinus, in de periode 260 - 269 (onder het Gallische keizerrijk)

Verdere opdeling van de Britannia's na 290[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de wederopname van Britannia in het Romeinse Rijk werd het eiland door Diocletianus als Romeins diocees verder opgedeeld, dit keer in vier afzonderlijke provincies, Maxima Caesariensis in het zuidoosten met als hoofdstad Londen, Flavia Caesariensis in het oosten (hoofdstad Lincoln), Britannia Secunda in het noorden (hoofdstad York) en Britannia Prima in het westen (inclusief het hedendaagse Wales, hoofdstad Cirencester). Een vijfde provincie Valentia kan ook nog kort hebben bestaan, waarschijnlijk in het noorden. Elke provincie had een gouverneur van ridderlijke rang (een praeses). Zij stonden onder toezicht van een vicarius. Later in de vierde eeuw moest de gouverneur van Maxima Caesariensis van consulaire rang zijn. De onderstaande namen zijn de weinige die uit die tijd, die bijna 100 jaar besloeg tot omstreeks 408, bewaard zijn gebleven. In 408 trokken de Romeinen zich uit Britannia terug.

Vicarii, rond 319 - 406[bewerken | brontekst bewerken]

Pacatianus, omstreeks 319
Flavius Martinus, omstreeks 353
Alypius van Antiochië, 361-363 snel na Martinus.
Civilis, 369
Victorinus mogelijk in de periode 395 - 406
Chrysanthus mogelijk in de periode 395 - 406

Gouverneurs[bewerken | brontekst bewerken]

Aurelius Arpagius (mogelijk in Britannia Secunda) in de periode 296 - 305
Flavius Sanctus midden vierde eeuw
Lucius Septimius (Britannia Prima) onbekend wanneer.

Andere leiders in het Romeinse Britannia[bewerken | brontekst bewerken]

Usurpators en in Britannia wonende leiders van het West-Romeinse Rijk[bewerken | brontekst bewerken]

omstreeks 278, een onbekende gouverneur en rebel die snel werd verslagen.
Carausius, in Britannia gevestigde keizer, 286 - 293
Allectus, opvolger van Carausius, 293 - 296
Magnentius rebellerend keizer van een groot deel van West-Europa, 350 – 353
Een tweede Carausius, door historici Carausius II genoemd, heeft mogelijk tussen 354 and 358 een poging tot usurpatie ondernomen
Magnus Maximus als keizer van het westen uitgeroepen door Theodosius I, 383 – 388
Marcus, tot keizer uitgeroepen door het Britse leger, 406
Gratianus, in Britannia gevestigde keizer, 407
Constantijn III, een Britse soldaat die usurpator in het Westen werd.

Militaire leiders[bewerken | brontekst bewerken]

Dux Britanniarum
Comes Britanniarum
Graaf van de Saksische kust

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Birley, A.R., The Roman Governors of Britain, Bonner Epigraphische Studien IV. 1967 PP. 63-102
Eck, W. - Pangerl A., Ein Diplom für die classis Britannica aus dem Jahr 93 n. Chr. unter dem Statthalter Vicirius Proculus, ZPE 165, 2008, blz. 227-231
Frere, S, Britannia, Routledge, London, 1987
Salway, P, Roman Britain, Oxford University Press, Oxford, 1986