Joep Nicolas

Joep Nicolas
	Joep Nicolas bij de overdracht van het Willem de Zwijgerraam voor de Oude Kerk te Delft, v.l.n.r. Joep Nicolas, mevrouw A.H.E.M. Philips-de Jongh en koningin Juliana (1960)
Persoonsgegevens
Volledige naam	Josephus Antonius Hubertus Franciscus Nicolas
Geboren	Roermond, 6 oktober 1897
Overleden	Steyl, 25 juli 1972
Beroep(en)	glazenier
	RKD-profiel
Portaal	Kunst & Cultuur

Raam in de trappenhal van de entree van het Lingecollege, Tiel (1930)

Josephus Antonius Hubertus Franciscus (Joep) Nicolas (Roermond, 6 oktober 1897 - Steyl, 25 juli 1972) was een Nederlandse glazenier, kunstschilder en tekenaar. Hij wordt beschouwd als een vernieuwer in de glasschilderkunst in de 20e eeuw. Met Charles Eyck en Henri Jonas was hij een voortrekker van de zo genoemde Limburgse School.

Biografie[bewerken | brontekst bewerken]

Nicolas werd geboren in de Lindanusstraat 12 te Roermond. In zijn jonge jaren kreeg hij in de Klas Graafland onderwijs in de schilderkunst. Het vak van glazenier leerde hij in het op de Roermondse Wilhelminasingel gelegen Atelier F. Nicolas en Zonen, dat in 1855 opgericht was door zijn opa Frans Nicolas. Een van zijn eerste opdrachten was het maken van muurschilderingen en twee gebrandschilderde ramen voor de kerk van Asselt (gemeente Swalmen) in 1922. In 1924 trouwde hij met de Belgische beeldhouwster Suzanne Nijs; het paar ging in Groet (Noord-Holland) wonen, waar twee dochters geboren werden. Met zijn Sint-Maartensvenster won hij in 1925 een belangrijke prijs op de Exposition internationale des Arts décoratifs et industriels modernes, in Parijs.

Daarna kwamen veel opdrachten binnen, vooral voor religieuze glas-in-loodramen en voor ramen in openbare gebouwen. In 1933 keerde Nicolas met zijn gezin vanuit Groet terug naar Roermond. Aan het eind van de jaren dertig ontwierp hij een paar vazen voor de glasfabriek van Leerdam en legde hij zich ook wat meer toe op het schilderen. Van 1939 tot 1958 woonde Nicolas in de Verenigde Staten, waar hij voor 22 kerken ramen maakte.

Nadat Nicolas terugkwam in Nederland vestigde hij zich met Suzanne in Steyl. In 1955 kreeg hij de opdracht om de ramen voor de Oude Kerk in Delft te maken, waaraan hij in 1958 begon. Deze ramen (het laatste werd geplaatst in 1972) zijn zijn bekendste werk.

In de jaren zestig kreeg Nicolas niet veel opdrachten meer en werd zijn werk, en de glasschilderkunst in het algemeen, minder gewaardeerd. In 1972 overleed hij. Hij werd begraven op het kerkhof bij de Basiliek van de H.H. Wiro, Plechelmus en Otgerus in Sint-Odiliënberg, waarvoor hij de ramen ontworpen had.

In 1997 is ter gelegenheid van Nicolas' 100ste geboortejaar een gedenksteen onthuld aan de gevel van zijn geboortepand.

Joep Nicolas had een broer, Edmond, die in de jaren 50 succesvol was als de auteur van enkele streekromans.

Werk[bewerken | brontekst bewerken]

Het werk van Joep Nicolas is expressief, expressionistisch en kleurrijk. De christelijke symboliek speelt een grote rol. Hij beschouwde het lood niet alleen als functioneel, maar ook als onderdeel van de compositie; zo trok hij de loodlijnen soms dwars door personen heen. Sommige van zijn werken zijn abstract. In Amerika wordt zijn werk zakelijker en minder romantisch.

Nicolas bedacht ook enkele technische vernieuwingen in de glasschilderkunst, onder andere het vermurail (muurglasschildering), grisaille (glasschilderverf) en het gebruik van opaline (dun melkglas).

Werken van Nicolas bevinden zich onder andere in:

het hoofdkantoor van de Amstel Brouwerij in Amsterdam, inmiddels verplaatst naar de Heineken brouwerij in 's-HertogenBosch
de Sint-Agneskerk in Amsterdam
kerk van Sint-Dionysius de Areopagiet in Asselt
het stadhuis van Breda
de Oude Kerk in Delft
de Nicolaaskerk in Denekamp
de Sint Franciscuskerk in Groningen
de Sint-Hubertuskerk in Groot Genhout
de Sint-Quirinuskerk te Halsteren
de Heilige Annakerk in Hintham
de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Kortrijk (België)
het Medisch Centrum Leeuwarden in Leeuwarden
het trappenhuis van het voormalig Vroom & Dreesmann pand in Leiden
de Onze-Lieve-Vrouw-van-Lourdeskerk in Maastricht
de Sint-Odakerk van Melderslo
kerk van Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Smarten in Molenhoek
de abdij van Orval (België)
de Sint-Christoffelkathedraal van Roermond
het stadhuis van Roermond
de Basiliek van de H.H. Wiro, Plechelmus en Otgerus van Sint Odiliënberg
de Sint-Laurentiuskerk van Spaubeek
de Sint-Martinuskerk in Tegelen
het trappenhuis van het Lingecollege in Tiel^[1]
het trappenhuis van het Paleis-Raadhuis in Tilburg
de Sint-Pancratiusbasiliek in Tubbergen (gebrandschilderd glas van vijf generaties Nicolas)
de Sint-Catharinakathedraal van Utrecht (drie koorramen van 1965-1966)
de Obrechtkerk in de Jacob Obrechtstraat Amsterdam
de Sint Willibrordkerk in Teteringen (Breda)
de kapel van het voormalige Sint-Ignatiuscollege te Amsterdam
de bordesruimte van het Raadhuis van Hilversum
de Sint Martinuskerk van Oud-Zevenaar (1931; op instigatie van Frits van der Meer, destijds als kapelaan aan de parochie verbonden).

Afbeeldingen[bewerken | brontekst bewerken]

Geboortehuis van Joep Nicolas (Roermond)
Gebouw De Bazel, Amsterdam
Maria van Jessekerk (Delft)
Abdij van Thorn
Vroom & Dreesmann (Leiden)

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Lijst van Nederlandse glazeniers

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Emile Smit, Een mooi, maar onbekend kunstwerk in Tiel. De Tielenaar (23 december 2018). Gearchiveerd op 23 september 2020. Geraadpleegd op 29 december 2019.

[1] Emile Smit, Een mooi, maar onbekend kunstwerk in Tiel. De Tielenaar (23 december 2018). Gearchiveerd op 23 september 2020. Geraadpleegd op 29 december 2019.

[1]